Aynaroz Kadısı, Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde iyi işlemeyen adalet sistemini ve rüşveti kanıksayan devlet adamlarını anlatır. Oyunun ve filmin konusu kısaca şu şekildedir: Aynaroz Kadısı Yakup Efendi, kadınlara olan düşkünlüğü ve çıkarcı kimliğiyle tanınır. Oyun ve filmde, Yakup Efendi'nin Afroditi'yi kaçırması, papazlarla olan mücadelesi ve sonunda mahkemeye başvurulması anlatılır. 1938 yapımı Muhsin Ertuğrul filmi, şeyhülislamın yürüttüğü bir davada, reşit olmayan bir Rus kızına kalan mirasın hileyle ele geçirilme sürecini konu edinen bir komedidir.