İşKazası

Sosyal güvenlik hukukunda iş kazası kavramı, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 13. maddesinde tanımlanmıştır. İş kazası, kişinin çalışma hayatında aşağıda belirtilen hallerden birinde meydana gelen ve sigortalıyı bedenen veya ruhen engelli hale getiren olaydır: Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada; İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle; Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda; Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda; Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında. Bir olayın iş kazası sayılabilmesi için, sigortalının sigortalı olması, bir olay ile karşılaşması ve bu olay nedeniyle bedenen veya ruhen engelli hale gelmesi unsurlarının bir arada bulunması gerekmektedir.

Yıldız Entegre fabrikasında meydana gelen parmak kopması olayı, 4 Şubat 2025 tarihinde Kocaeli'nin Kartepe ilçesindeki Arslanbey OSB'de gerçekleşti. Yıldız Entegre'de çalışan Faysal C. (48), elini makineye kaptırdı ve parmakları koptu. Olayla ilgili inceleme başlatıldı.

İşveren, iş kazasında çalışana maaş ödemez, ancak Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından çalışana geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. Geçici iş göremezlik ödeneği, iş kazası nedeniyle istirahatli olan sigortalıya, iş göremez durumda olduğu günler için SGK tarafından ödenir. Eğer iş kazası işverenin kusuru sonucu meydana geldiyse, işveren ayrıca çalışana maddi tazminat ödemekle yükümlü olabilir.

İş kazası bildirim formu doldurulurken aşağıdaki bilgiler yer almalıdır: Çalışan bilgileri: Kazazedenin adı, soyadı, T.C. kimlik numarası, iletişim bilgileri. İşyeri bilgileri: Çalışanın çalıştığı işyeri adı, işyeri adresi, faaliyet alanı. Kaza bilgileri: Kazanın nasıl gerçekleştiği, hangi iş sırasında olduğu, kazanın tarihi ve saati, kazaya sebep olan durumlar. Tedavi bilgileri: Kazanın hemen sonrasında yapılan ilk müdahale, hastaneye başvurulup başvurulmadığı, kazazedeye yapılan tedavi. Bildirim formu şu şekilde doldurulabilir: 1. e-Devlet üzerinden: İş kazası bildirimi, e-Devlet üzerinden ilgili form doldurularak yapılabilir. 2. Sosyal Güvenlik Kurumu'na giderek: Dijital ortamları kullanmak istemeyen işverenler, doğrudan Sosyal Güvenlik Kurumu'na giderek başvuru yapabilir. İş kazası, meydana geldiği tarihten itibaren en geç 3 iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) bildirilmelidir.

İş kazasına cevap dilekçesinde olması gerekenler, davanın türüne ve içeriğine göre değişiklik gösterebilir. Ancak, genel olarak iş kazasına cevap dilekçesinde aşağıdaki unsurlar yer almalıdır: Davalının kimlik bilgileri. Kazanın açıklanması. Usule ilişkin itirazlar. Deliller. Talep ve sonuç. İş kazasına cevap dilekçesi örneği için aşağıdaki kaynaklar incelenebilir: av-saimincekas.com; acunhukuk.av.tr; dilekce.baltaci.av.tr.

Otellerde meydana gelen iş kazaları, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre iş kazası olarak değerlendirilir. İş kazası durumunda yapılması gerekenler: Güvenlik önlemleri: Olay yerindeki diğer işçilerin güvenliği sağlanmalı, olay yeri koruma altına alınmalı ve yaralılar için ilk yardım uygulanmalıdır. Bildirim: İşveren, iş kazasını derhal kolluk kuvvetlerine ve en geç üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirmelidir. Tıbbi müdahale: İş kazası geçiren işçi, en yakın sağlık kuruluşuna yönlendirilmelidir. İş kazası geçiren işçinin hakları: Geçici iş göremezlik ödeneği; Sürekli iş göremezlik geliri; Ölüm geliri; Evlenme ödeneği; Cenaze ödeneği. İşverenin, iş sağlığı ve güvenliği önlemleri alma yükümlülüğü vardır; bu önlemleri almaması durumunda işçi, kusur oranına göre zararlardan sorumlu olabilir.

Gerçek zarar tavanı, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 21. maddesi uyarınca, işverenlerin tazminat sorumluluğunu sınırlayan bir kavramdır. Gerçek zarar tavanı hesabında dikkate alınan bazı unsurlar: Aktif dönem: Sigortalının 60 yaşına kadar olan dönemde günlük net geliri üzerinden yapılan hesaplama. Pasif dönem: 60 yaşından sonra, kalan ömür süresi boyunca asgari ücret üzerinden yapılan hesaplama. Gerçek zarar miktarları hesaplanarak, ilk peşin sermaye değerli gelir miktarıyla karşılaştırılması sonucu kurumun rücu alacağı belirlenir.

Evet, elektrik çarpması sonucu ölüm bir iş kazasıdır. İş yerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren olaylar iş kazası olarak tanımlanır.

İş göremezlik peşin sermaye değeri (İPSD), 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik geliri bağlanan sigortalının veya ölen sigortalının hak sahiplerinin alacağı gelirin, başlangıç tarihindeki bugünkü değeridir. İPSD, sigortalı veya hak sahibinin gelir başlangıç tarihindeki aylık gelirinin 12 katının, yaş karşılığı olarak peşin sermaye değeri tablolarındaki değerle çarpımı sonucu bulunan rakamın 100’e bölünmesi yöntemiyle hesaplanır. İşverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır.

İşçinin üzerine kepçe düşmesi durumunda, işveren sorumluluk sigortası veya iş kazası sigortası ödeme yapabilir. İşveren Sorumluluk Sigortası: İşçinin işyerinde meydana gelen iş kazaları sonucunda, işveren üzerine düşen hukuki sorumluluk nedeniyle, Sosyal Sigortalar Kurumu'nun sağladığı yardımların üstündeki ve dışındaki tazminat taleplerini karşılar. İş Kazası Sigortası: İşçinin iş kazası geçirmesi durumunda, tedavi ve bakım giderleri, geçici veya kalıcı iş göremezlik durumunda yaşanacak gelir kaybı ve ölüm durumunda ailesine ödenecek tazminat gibi hakları kapsar. Bu sigortaların kapsamı ve ödeme koşulları, poliçede belirtilen şartlara göre değişiklik gösterebilir.

Evet, taş ocağında ölen işçinin sahibi tutuklanmıştır. Örneğin, Manisa'nın Akhisar ilçesindeki taş ocağında meydana gelen iş kazasında işçi Halil Yiğit'in hayatını kaybetmesinin ardından, iş yeri sahibi H.E. tutuklanmıştır.

İş kazalarında kaçınılmazlık ilkesi, ne yapılsa ve ne önlem alınsa da iş kazasının yine de meydana geldiği durumları ifade eder. Bu ilke, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 21. maddesinde düzenlenmiştir. Kaçınılmazlık için şu unsurlar gereklidir: İrade dışı gerçekleşen olay. Bilimsel ve teknik kurallara göre alınacak tüm önlemlere rağmen kaza meydana gelmelidir. Kaçınılmazlık durumunda, işveren tüm yasal yükümlülüklerini yerine getirmişse sorumlu tutulmaz; ancak en küçük bir ihmal veya mevzuat ihlali durumunda bu sav kabul edilmez.

İş kazalarında adli soruşturma, kolluk kuvvetleri ve savcılık tarafından yürütülür. İş kazalarında adli soruşturma süreci şu şekilde ilerler: Kaza bildirimi. Olay yeri incelemesi. Bilirkişi raporu. Soruşturma. Yetkili mahkeme, kazanın meydana geldiği yerin ceza mahkemesidir. İş kazalarında adli soruşturma hakkında daha fazla bilgi almak için bir avukata başvurulması önerilir.

İş kazası bildirim süresi, belirli özel durumlarda uzatılabilir: İşverenin mevcut olmayan durumu: İş kazasının meydana geldiği anda işverenin mevcut olmayan durumlarından dolayı bildirim yapamaması durumunda. Kaza sonrası tedavi sürecinin uzaması: İşçinin kaza sonrası iş göremez hale gelmesi ve tedavi sürecinin uzaması durumunda. Soruşturma süreci: Kaza sonrası yürütülen soruşturma süreci nedeniyle bildirimin geç yapılması durumunda. Bu durumlarda işverenlerin, Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) ilgili durumu izah eden belgeler ile başvuru yapmaları gerekmektedir. Genel olarak, iş kazası, meydana geldiği tarihten itibaren 3 iş günü içerisinde SGK'ya bildirilmelidir.

Çalışma izni olmayan yabancı bir işçi iş kazası geçirirse: Sigorta primi ödenmediği için Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sunulan geçici iş göremezlik ödeneği, tedavi giderleri ve diğer sosyal yardımlar uygulanmaz. Hastaneye başvurup acil tıbbi yardım alabilir. İşverenden tazminat talep edebilir. Ayrıca, iş kazasına sebebiyet veren işveren, çalışanın sigortasız olarak istihdam edilmesinden tam sorumludur.

İş kazasından sonra işe dönüş eğitimi, çalışan fiilen çalışmaya başlamadan önce verilir. Bu eğitim, kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgilidir. Eğitimin tekrarlanma sıklığı, işyerinin tehlike sınıfına göre değişir: Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yılda en az bir defa; Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iki yılda en az bir defa; Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde üç yılda en az bir defa.

İş kazasından dolayı prim indirimi hesaplaması hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, bazı prim indirimi türleri ve yararlanma şartları hakkında bilgi verilebilir: 5 Puanlık Prim İndirimi: İmalat sektöründe faaliyet gösteren işverenler, 2025 yılı Şubat ayından itibaren çalıştırdıkları sigortalılar için malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmını Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan alabilir. Kaza Yapmayan İşyerlerine Prim İndirimi: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alan ve üç yıl içinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmeyen işyerlerinde, işsizlik sigortası işveren hissesi teşviki bir sonraki takvim yılından itibaren üç yıl süreyle %1 olarak uygulanır. Prim indirimlerinden yararlanmak için aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi, primlerin yasal süresinde ödenmesi, Kuruma borcun bulunmaması ve kayıt dışı sigortalı çalıştırılmaması gibi şartlar aranmaktadır.

3008 sayılı İş Kanunu'na göre iş kazası ve meslek hastalığı durumunda işverenin sorumluluğu hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre işverenin iş kazası ve meslek hastalığı karşısındaki sorumluluğu şu şekilde özetlenebilir: Sağlık hizmeti sunma yükümlülüğü. Bildirim yükümlülüğü. Tazminat sorumluluğu. İşverenin sorumluluğu, kusur esasına dayanır; işverenin kusuru tespit edildiğinde yasal yükümlülükler doğar.

Es-kaza sigortası, aşağıdaki durumlarda ödeme yapar: Kaza sonucu vefat. Kaza sonucu sürekli sakatlık. İstisna edilmemiş hastalık sonucu sürekli sakatlık. Gündelik hastane tazminatı (sigortalı kaza sonucu veya istisna edilmemiş bir hastalık nedeniyle hastanede yatarak tedavi görüyorsa). Gündelik yoğun bakım tazminatı (sigortalı kaza sonucu veya istisna edilmemiş bir hastalık nedeniyle yoğun bakımda tedavi görüyorsa). Es-kaza sigortası, daimi ikametgahı Türkiye sınırları dahilinde olan kişiler için teminat verir ve Türkiye'de geçerlidir. Es-kaza sigortası kapsamında yapılacak ödemeler, sigorta şirketinin belirlediği teminat limitlerine bağlıdır.

2025 yılı Temmuz ayı itibarıyla İzmir'de meydana gelen iş kazalarında 112 işçi hayatını kaybetti. Öne çıkan iş kazası haberleri arasında, 17 Temmuz'da İzmir'in Ödemiş ilçesinde peyzaj çalışması yapan 56 yaşındaki Yılmaz Kıran'ın, freni boşalan panelvanın altında kalarak hayatını kaybetmesi yer alıyor.