DivanEdebiyatı

13. yüzyılda Türk edebiyatında şu unsurlar öne çıkmaktadır: 1. Farsça ve Arapça Hakimiyeti: Bu dönemde edebiyat dili olarak Farsça, bilim dili olarak ise Arapça kullanılmıştır. 2. Tasavvuf Edebiyatı: Mevlana, Ahi Evren, Muhyiddin Arabi, Hacı Bektaş Veli gibi mutasavvıflar, tasavvufi konuları işleyen eserler vermişlerdir. 3. İlk Türkçe Eserler: Anadolu'da Türk nüfusunun artmasıyla birlikte ilk Türkçe eserler yazılmaya başlanmıştır. 4. Divan Edebiyatı: Hoca Dehhani, Anadolu'da divan şiirinin temellerini atmış, aşk, şarap ve eğlence konularını işlemiştir. 5. Mesnevi Türü: Mevlana'nın "Mesnevî" adlı eseri, tasavvufi-ahlaki konularda yazılmış didaktik bir eserdir.

Şehrengiz ve surname Divan edebiyatında farklı türlerdir: 1. Şehrengiz: Bir şehrin güzellikleri ve o şehrin tanınmış kişileri hakkında yazılan manzum eserlerdir. 2. Surname: Osmanlı saray düğünleri ve şenlikleri hakkında manzum veya mensur biçimde yazılan eserlerdir.

Düz kafiye, hem divan edebiyatında hem de halk edebiyatında kullanılan bir şiir düzenidir. Özellikle beyitlerde ve dörtlüklerde görülür ve şu şekillerde kullanılır: - aa- bb -cc veya aaab- cccb-dddb şeklinde. - Mesnevi, kaside ve gazel türlerinde sıkça tercih edilir.

"Can Veren Pervaneler" eserinde yer alan bazı şiirler şunlardır: 1. Hayati İnanç - Can Veren Pervaneler 1: Divan edebiyatından seçilmiş şiirler. 2. Mustafa Sevim & Hasan Bayar - Can Veren Pervaneler: "Dil söyler kulaklar dinler, kalp söyler kainat dinler" gibi dizelerin yer aldığı bir ilahi. 3. Cemalettin Turan - Can Veren Pervaneler: "Hasretle sevdâlılar, vuslatla vefâlılar, toprakla nişanlılar" dizeleriyle başlayan bir şiir.

Gazel türleri, 10. sınıfta öğretilen Divan edebiyatı kapsamında şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Aşıkane Gazel: Aşk, sevda ve sevgilinin güzellikleri üzerine yazılan gazellerdir. 2. Rindane Gazel: Dünya nimetlerine, keyifli yaşama ve hayatın geçici olduğuna vurgu yapan gazellerdir. 3. Şuhane Gazel: Güzellik, eğlence, şarap ve aşk gibi konuları neşeli ve şuh bir üslupla ele alan gazellerdir. 4. Hakimane Gazel: Bilgelik, ahlak, adalet ve insanın iç dünyasına dair derin fikirleri işleyen gazellerdir. 5. Tasavvufi Gazel: İlahi aşk, manevi arayış, Allah'a yakınlaşma gibi tasavvufi konuları işleyen gazellerdir.

Divan edebiyatında mahlas ve tapşırma arasındaki fark şu şekildedir: - Mahlas, bir şairin şiirlerinde kullandığı takma addır. - Tapşırma ise, aşıkların eserlerinde mahlaslarını son dörtlükte kullanmalarına verilen addır.

Mahlas, Divan edebiyatında şairlerin şiirlerinde kullandıkları takma ad anlamına gelir.

Divan edebiyatı gazeli, aşk, doğa, güzellik ve tasavvuf gibi konuları işleyen, çoğunlukla lirik bir üslupla yazılan nazım şeklidir.

18. yüzyılda yaşamış bazı önemli sanatçılar şunlardır: Divan edebiyatı sanatçıları: - Nedim (öl. 1730). - Şeyh Gâlip (öl. 1799). - Koca Ragıp Paşa (öl. 1765). - Nahifî (öl. 1778). - Fıtnat Hanım (öl. 1780). - Sümbülzâde Vehbî (öl. 1809). - Enderunlu Fâzıl (öl. 1810). Halk edebiyatı sanatçıları: - Erzurumlu İbrahim Hakkı. - Âşık Ravzî, Âşık Mustafa, Âşık Kâmil, Âşık Nuri.

Divan edebiyatında makta, gazel ve kasidelerin son beytinde bulunur.

Divan edebiyatında telmih sanatına dair bazı örnekler şunlardır: 1. Fuzûlî'nin "Leyla ile Mecnun" mesnevisi: Bu eserde, Leyla ve Mecnun'un aşk hikâyesi telmih unsuru olarak kullanılmıştır. 2. Şeyh Galip'in "Hüsn ü Aşk" adlı eseri: Bu eserde, Hz. Yusuf'un güzelliği ve sabrına sık sık telmih yapılır. 3. Yahya Kemal Beyatlı'nın "Süleymaniye'de Bayram Sabahı" şiiri: Bu şiirde, Kanuni Sultan Süleyman dönemine ve Süleymaniye Camii'nin yapılışına telmih yapılır. 4. Yunus Emre'nin bir şiiri: Son dizede geçen "od" kavramı, Hz. İbrahim'in ateşe atılmasına ve ateşin gül bahçesine dönmesine telmih sanatıdır.

"Can Veren Pervaneler" iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Radyo Programı: TRT Dinle platformunda yayınlanan bu program, Hayati İnanç'ın edebiyat sohbeti ve Ati Türk Müziği Topluluğu'nun müzik ziyafeti eşliğinde Türk mûsikîsi eserlerini ve edebiyatını ele almaktadır. 2. Kitap: Hayati İnanç tarafından yazılan bu kitap, Divan Edebiyatı'nı tanıtmakta ve bu edebiyatın kültürümüz üzerindeki etkilerini anlatmaktadır.

Divan edebiyatında şairlerin şiirlerinin toplandığı eserlere "divan" adı verilir.

Mazmun kelimesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Edebiyat Terimi: Divan edebiyatında bazı kavramları dolaylı anlatmak için kullanılan nükteli ve sanatlı söz. 2. Genel Anlam: Anlam, kavram.

Ziya Paşa'nın yazdığı gazel, divan edebiyatı türüne aittir.

Divan edebiyatında beyit türleri şunlardır: 1. Kaside: Beyitleri "aa ba ca da" şeklinde kafiye dizilişine sahip, aynı vezinle söylenmiş, en az 15 beyit uzunluğundaki nazım biçimidir. 2. Gazel: Beyitleri "aa ba ca da" şeklinde kafiyeli, genellikle beş ile dokuz beyit uzunluğundaki nazım şeklidir. 3. Mesnevi: Her beytinin mısraları kendi arasında kafiyeli olan, çok uzun beyit sayıları ihtiva eden nazım biçimidir. 4. Müstezad: Birbirini takip eden bir uzun, bir kısa mısradan oluşan, beyit sayısı ve konusu bakımından aynı gazel gibi olan nazım biçimidir. 5. Kıt'a: Genellikle iki beyitten meydana gelen, matla ve mahlas beyti olmayan nazım biçimidir.

Şehrengiz, divan edebiyatında bir şehri ve o şehrin güzelliklerini anlatan eserler anlamına gelir. Bu tür eserlerde, şehrin doğal, tarihî ve mimarî özellikleri ile çeşitli meslek dallarındaki güzelleri hakkında bilgiler verilir.

Mahlas beyti, Divan edebiyatında şairin mahlasının bulunduğu beyit anlamına gelir.

Kaside, Divan edebiyatı dönemine aittir.

Divan edebiyatı nesri, üç farklı üslupla yazılmıştır: 1. Sade Nesir: Halkın konuştuğu dilin esas alındığı, ağdalı ifadelerden uzak bir üsluptur. 2. Orta Nesir: Süslü nesre oranla daha anlaşılır, ancak halkın konuşma dilinden oldukça uzaklaşmış bir üsluptur. 3. Süslü (Sanatlı) Nesir: Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamalarla yüklü, secili ve sanatlı bir üsluptur.