NazımŞekilleri

Koşma, halk edebiyatı nazım biçimleri içinde en çok kullanılan nazım şeklidir.

4'lü ve 5'li nazım şekilleri şunlardır: Murabba (Dörtlü). Şarkı. Muhammes (Beşli). Tahmis (Beşleme). Ayrıca, terkib-i bent ve terci-i bent gibi bentlerle kurulan nazım şekilleri de 5'li olarak değerlendirilebilir.

Serbest müstezat, aruz ölçüsünün klasik kalıplarının bozulduğu bir nazım şeklidir. Bu nazım şeklinde aynı anda birden çok aruz kalıbı bir arada bulunur. Özellikleri: - Uzun ve kısa dizeler düzenli veya düzensiz olarak sıralanabilir. - Belirli bir kafiyeleniş görülmez. - Serbest müstezatta nazım, nesre yaklaştırılmıştır. Önemli temsilcileri: Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin ve Ahmet Haşim'dir.

9. sınıf edebiyatta ele alınan nazım şekilleri şunlardır: Halk edebiyatı nazım şekilleri: Anonim halk edebiyatı. Aşık edebiyatı. Tekke ve tasavvuf edebiyatı. Divan edebiyatı nazım şekilleri. Batı edebiyatından alınan nazım şekilleri.

Müstezatlı gazel, her dizesine bir küçük dize eklenmiş olan divan edebiyatı nazım şeklidir. Bu türde, bir uzun bir kısa dize bir araya getirilerek yazılır ve genellikle murabba, muhammes, rubai, kıta ve beyit gibi şekillerle birleştirilir.

Sone, iki dörtlük ve iki üçlükten oluşan 14 dizelik bir nazım şeklidir. Özellikleri: 1. Kafiye Düzeni: Genellikle "abba, abba, ccd, ede" şeklinde bir kafiye düzenine sahiptir. 2. Duygu Yönünden En Yoğun Dize: Son dize, duygu yönünden en baskın dizedir. 3. Konu Sınırlaması Yok: Her türlü tema ve konu sone biçiminde işlenebilir. 4. Devrik Cümleler: Şiirin anlamını vurgulamak için devrik cümleler kullanılır. 5. Aşk Konusu: Doğu edebiyatındaki sonelerde aşk konusu işlenir, ancak Türk sonelerinde bu sınırlandırma yoktur.

Divan edebiyatında üç ana nazım şekli bulunmaktadır: 1. Beyitlerle kurulan nazım şekilleri: Gazel, kaside, mesnevi, kıt’a, müstezat. 2. Dörtlüklerle kurulan nazım şekilleri: Rubai, tuyuğ, murabba, şarkı. 3. Bentlerle kurulan nazım şekilleri: Terkib-i bent, terci-i bent, muhammes.

Rubailerde mahlas kullanılmamasının nedeni, bu nazım şeklinin düşüncelerin az sözle ve öz bir şekilde ifade edilmesini gerektirmesidir.

“Bir Günün Sonunda Arzu” şiirinin nazım şekli serbest müstezattır.

Batı edebiyatından alınan bazı nazım şekilleri şunlardır: 1. Sone: İki dörtlük ve iki üçlükten oluşan, 14 dizelik bir nazım şeklidir. 2. Terza-rima: Üçlü bentlerden oluşan ve en sonu tek dizeye bağlanan bir nazım şeklidir. 3. Triyole: On dizeden oluşur. 4. Balad: Batı edebiyatlarında konusunu heyecan verici ya da romantik hikâyelerden alan halk türkülerine verilen addır. 5. Serbest Müstezat: Hem hece hem de aruzun değişik kalıplarıyla yazılan bir nazım şeklidir.

Aruz ölçüsüyle yazılan şiirlerde 24 farklı nazım şekli bulunmaktadır. Bazı aruz nazım şekilleri şunlardır: Divan. Selis. Semaî. Kalenderi.

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın "Hatırlama" şiiri, mesnevi nazım biçimiyle yazılmıştır.

Tuyuğ ve rubai arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Köken: Tuyuğ, Türklerin Divan edebiyatına kazandırdığı milli bir nazım şeklidir, rubai ise İran edebiyatından edebiyatımıza geçmiştir. 2. Ölçü: Tuyuğ, sadece "fâilâtün / fâilâtün / fâilün" aruz kalıbıyla yazılırken, rubai 24 farklı aruz kalıbıyla yazılabilir. 3. Dize Sayısı: Rubailer dört dizeden oluşurken, tuyuğlar iki dizeden oluşur. 4. Kafiye Düzeni: Tuyuğlarda her iki dize de kafiyeliyken, rubailerde ilk, ikinci ve dördüncü dizeler kafiyelidir, üçüncü dize ise genellikle kafiyesizdir. 5. Temalar: Rubailer genellikle felsefi konular, aşk veya doğa gibi temaları işlerken, tuyuğlar daha çok aşk, ayrılık veya özlem gibi duygusal temaları ifade eder.

ABCB kafiye şeması, koşma nazım şekline aittir. Koşma nazım şeklinin uyak düzeni şu şekillerde olabilir: aaab / cccb / dddb; abab / cccb / dddb; abcb / dddb / eeeb.

Ali Çelik'e göre mani, "bir giz küpü"dür. Çelik, manilerin belirli kuralları olan, nesilden nesile aktarılarak günümüze ulaşmış bir gelenek olduğunu belirtir.

Murabba nazım şekli, çeşitli konularda yazılabilir. Bu konular arasında: Felsefi düşünceler; Aşk; Dini ve didaktik konular; Övgü ve yergi; Manzum mektup ve mersiye.

Aşık tarzı şiirin özellikleri şunlardır: 1. Biçimsel Özellikler: Genellikle hece ölçüsü ile yazılır ve en yaygın ölçüler 7’li ve 8’li hece ölçüleridir. 2. Dil ve Üslup: Sade ve anlaşılır bir dil kullanılır, halkın günlük yaşamında kullandığı ifadeler tercih edilir. 3. Tema ve İçerik: Aşk, doğa, ayrılık, sosyal adalet ve insan ilişkileri gibi konular işlenir. 4. Performatif Boyut: Şiirler, saz eşliğinde doğaçlama olarak söylenir. 5. Nazım Şekilleri: Koşma, semai, varsağı ve destan gibi nazım şekilleri kullanılır.

Selis şiir, halk şairlerinin aruzun "feilâtün feilâtün feilâtün feilün" kalıbıyla yazdıkları şiirlere verilen isimdir. Bu tür şiirlerde gazel, murabba, muhammes ve müseddes nazım şekilleri kullanılır.

Koşma, halk edebiyatı nazım şekilleri arasında yer alır.

Serbest müstezat ve triyole, batı kaynaklı nazım şekilleridir. Serbest müstezat, müstezatın daha özgürce kullanılmış biçimidir ve Servet-i Fünun ve Fecr-ı Ati şairleri tarafından kullanılmıştır. Triyole, on mısralı bir nazım biçimidir ve edebiyatımızda çok kullanılmamıştır.