Tanzimat edebiyatında işlenen bazı konular: Toplumsal konular: Eşitlik, özgürlük, adalet, hukuk, medeniyet, vatan, millet, hak, kanun. Bireysel konular: Aşk, ölüm, karamsarlık, felsefi düşünceler. Divan edebiyatında bulunmayan konular: Sosyal ögeler, metafizik ögeler. Günlük yaşam: Yanlış batılılaşma, kölelik, cariyelik, Doğu-Batı çatışması. Birinci dönem sanatçılarında toplum için sanat anlayışı hakimken, ikinci dönem sanatçılarında sanat için sanat anlayışı ön plana çıkmıştır.