Zamanaşımı

Trafikte kazanç kaybı davası, 2 yıl içinde açılması gereken bir davadır.

Tescile zorlama davasında özel bir zamanaşımı süresi yoktur. Ancak, bu davayı açabilmek için geçerli bir hukuki nedenin olması gerektiğinden, davanın konusu teşkil eden hukuki işlemin tabi olduğu zamanaşımı ve hak düşürücü sürelere tabidir.

Kıdem tazminatı zamanaşımı süresi 5 yıldır.

Olağanüstü zamanaşımı ile kazanma davası açmak için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Mahkemeye Başvuru: Taşınmazın bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesi'ne başvurulmalıdır. 2. Dava Konusu: Mahkemece, taşınmazın bulunduğu yerde gazete ile bir defa ve ayrıca uygun araç ve aralıklarla en az üç defa ilan yapılmalıdır. 3. Davalılar: Dava, Hazineye ve ilgili kamu tüzel kişilerine veya varsa tapuda malik gözüken kişinin mirasçılarına karşı açılır. 4. Şartların İspatı: Taşınmazın tapu kütüğünde kayıtlı olmaması, malikinin tespit edilememesi veya 20 yıl önce gaiplik kararı verilmiş olması gibi olağanüstü zamanaşımı şartlarının gerçekleştiği ispatlanmalıdır. 5. Karar: İlan süresi içinde itiraz gelmezse veya gelen itiraz mahkemece haksız görülürse, taşınmazın davacı adına tapuda tesciline karar verilir.

Manevi tazminatta zamanaşımı süresi, tazminatın sebebine göre farklılık gösterir: 1. Haksız fiil sebebiyle açılacak manevi tazminat davası için zamanaşımı süresi, fiil ve failin öğrenilmesinden itibaren 2 yıl ve her halde 10 yıldır. 2. Suç işlenmesi durumunda ise, suçun dava zamanaşımı süresi manevi tazminat davası için de geçerli olur. 3. Boşanma davasına konu olaylar sebebiyle talep edilecek manevi tazminat için zamanaşımı süresi, boşanmanın kesinleşmesinden sonra 1 yıldır. 4. Sözleşmenin ihlali nedeniyle açılacak tazminat davalarında genel zamanaşımı süresi 10 yıldır.

Müdahalenin meni davasında zamanaşımı yoktur.

Zamanaşımı ve cevap dilekçesinde savunma genişletilmesi yasağı, Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) madde 141 kapsamında yer almaktadır. Zamanaşımı, bir borcun dava edilebilme özelliğini ortadan kaldıran bir savunma aracıdır ve HMK madde 141'e göre, cevap dilekçesinde zamanaşımı def'i ileri sürülmemiş olsa bile ıslaha karşı zamanaşımı def'i ileri sürülebilir. Savunma genişletilmesi yasağı ise, tarafların dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra iddia veya savunmalarını genişletememelerini veya değiştirememelerini öngörür.

Kadastro tespitine itiraz davası zamanaşımı, kadastro tespitinin kesinleşmesinden itibaren 10 yıl içinde başlar.

İlamda zamanaşımı, aşağıdaki durumlarla kesilebilir: 1. Dava açılması: Bir hakkın ileri sürülmesi amacıyla dava açılması, zamanaşımını keser. 2. İhtiyati tedbir kararı: Mahkeme tarafından verilen ihtiyati tedbir kararları da zamanaşımını kesebilir. 3. Alacaklının ikna edilmesi: Alacaklının borçlu tarafından ikna edilmesi veya başka bir güvence verilmesi, zamanaşımını kesebilir. Bu durumlarda, zamanaşımı süresi sıfırlanır ve yeni bir zamanaşımı süresi başlar.

Suç tarihi, ceza hukukunda zamanaşımı ve lehe kanun tatbiki açısından oldukça önemlidir. Yanlış belirlenmesi durumunda: Zamanaşımına uğramış bir dosyada mahkûmiyet hükmü kurulabilir. Sonradan yürürlüğe giren lehe bir yasa maddesinin uygulanma kabiliyeti bulunamayabilir. Ayrıca, suç tarihinin doğru tespiti, esasa ilişkin hüküm kurulması gereken bir davanın zamanaşımı nedeniyle düşürülmesi veya eylem tarihine göre sehven lehe bir yasa maddesi ile noksan ceza verilmesi gibi durumları da önler.

Zamanaşımı def'i, ıslah yoluyla tahkikat tamamlanmadan ve dilekçeler teatisinde ileri sürülebilir. Bunun için aşağıdaki şartlar gereklidir: 1. Daha önce süresi içinde usulüne uygun bir cevap dilekçesi verilmiş olmalıdır. 2. Islah, tahkikat bitinceye kadar yapılmalıdır. 3. Islahın kötüniyetli olmaması gerekir.

Mirastan ıskat davası için zamanaşımı süresi, iyi niyetli davalılara karşı 10 yıl, kötü niyetli davalılara karşı ise 20 yıldır.

Hırsızlık suçunda zamanaşımı süresi, suçun basit veya nitelikli olmasına göre değişir: 1. Basit hırsızlık: Türk Ceza Kanunu'na göre, basit hırsızlık suçu için zamanaşımı süresi 8 yıldır. 2. Nitelikli hırsızlık: Nitelikli hırsızlık suçlarında zamanaşımı süresi 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası öngörüldüğü için, bu süre 15 yıla kadar uzayabilir.

Ketmi verese (mirasçılığın gizlenmesi) nedeniyle açılan tapu iptali ve tescil davasında zamanaşımı süresi yoktur.

Evet, hak yoksunluklarında zamanaşımı vardır. Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 69. maddesine göre, cezaya bağlı olan veya hükümde belirtilen hak yoksunluklarının süresi ceza zamanaşımı doluncaya kadar devam eder.

Vasiyetten dönme (iptal) zamanaşımı süresi, vasiyetnamenin açılma tarihinden itibaren iyiniyetli davalılara karşı on yıl, kötüniyetli davalılara karşı ise yirmi yıldır.

Y.1.HD.1983/3938 E. ve 1983/4059 K. sayılı karar, olağanüstü zamanaşımı yoluyla taşınmaz kazanımı ile ilgilidir.

Evet, zaman aşımından redde karşı savunma yapılabilir. Zamanaşımı savunması, borçlu tarafından ileri sürüldüğünde, mahkemenin işin esasına girip davayı incelemesi mümkün hale gelir. Zamanaşımı def'i, cevap dilekçesinde açıkça belirtilmemişse, ıslah yoluyla da ileri sürülebilir.

Ticari kazanç kaybı zamanaşımı, kazanın meydana geldiği tarihten itibaren 2 yıl içinde başlar.

Aile konutuna dayalı tapu iptal ve tescil davasında, kural olarak zamanaşımı bulunmamaktadır. Ancak, Türk Medeni Kanunu'nun 712. maddesinde düzenlenen kazandırıcı zamanaşımı istisnası mevcuttur.