HMK

HMK, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun kısaltmasıdır. 6100 sayılı HMK, Türkiye Büyük Millet Meclisinde 12 Ocak 2011'de kabul edilen ve 1 Ekim 2011'de yürürlüğe giren bir kanundur. Bu kanun, Türkiye'de özel hukuk alanında görülen davaların yargılama usullerini düzenler.

HMK cevap dilekçesi, Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) uyarınca, davacının dava dilekçesinde ileri sürdüğü iddialara karşı davalının savunmasını içeren yazılı belgedir. Cevap dilekçesinde bulunması gereken unsurlar şunlardır: 1. Mahkemenin adı: Davalının, kendisine yapılan tebligatta yer alan mahkeme adını belirtmesi gerekir. 2. Tarafların adı, soyadı ve adresleri: Davalının hem kendi, hem de davacının adreslerini açıkça belirtmesi zorunludur. 3. Davalının kimlik numarası: Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasının da cevap dilekçesinde yer alması gerekir. 4. Yasal temsilcilerin ve vekil bilgileri: Tarafların dava ehliyeti yoksa, yasal temsilcilerinin ad ve soyadları ile adresleri eklenmelidir. 5. Savunma nedenleri: Davalının savunmasının dayanağı olan tüm olgular, sıralı numaralar altında açık bir şekilde özetlenmelidir. 6. Kanıtlar: Savunmanın dayandığı her bir olgunun hangi kanıtlarla ispat edileceği belirtilmelidir. 7. Hukuksal nedenler: Dayanılan hukuksal nedenler de cevap dilekçesinde yer almalıdır. 8. İstem sonucu: Davalının ulaşmak istediği sonuç açıkça ifade edilmelidir. 9. İmza: Davalının veya varsa yasal temsilcisinin ya da vekilinin imzası bulunmalıdır.

HMK 104. maddesi, adli tatilin sürelere etkisi ile ilgilidir. Bu maddeye göre: "Adli tatile tabi olan dava ve işlerde, bu Kanunun tayin ettiği sürelerin bitmesi tatil zamanına rastlarsa, bu süreler ayrıca bir karara gerek olmaksızın adli tatilin bittiği günden itibaren bir hafta uzatılmış sayılır".

HMK'ya göre dava çeşitleri şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Mahkemeden İstenen Hukuki Korumaya Göre Davalar: - Eda Davası: Davalının bir şeyi vermeye, yapmaya veya yapmamaya mahkum edilmesi istenir. - Tespit Davası: Bir hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun belirlenmesi istenir. - İnşai Dava: Yeni bir hukuki durum yaratılması veya mevcut bir hukuki durumun değiştirilmesi veya ortadan kaldırılması istenir. 2. Talep Sonucuna Göre Davalar: - Terditli Dava: Davacı, iki ayrı talepte bulunur ve bu talepleri kademeli olarak yapar. - Seçimlik Dava: Seçimlik borçlarda, seçim hakkı kendisine ait olan borçlu veya üçüncü kişinin bu hakkı kullanmaktan kaçınması halinde açılır. 3. Diğer Dava Çeşitleri: - Kısmi Dava: Talep konusunun niteliği itibarıyla bölünebilir olduğu durumlarda açılır. - Belirsiz Alacak Davası: Davacının, davanın açıldığı tarihte alacağın miktarını veya değerini tam ve kesin olarak belirleyemediği durumlarda açılır.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), Türkiye'de özel hukuk alanında görülen davaların yargılama usullerini düzenleyen temel kanundur. HMK'nın kapsamı ve bazı önemli mevzuatı şunlardır: Yürürlük Tarihi: 1 Ekim 2011'de yürürlüğe girmiştir. Madde Sayısı: Toplamda 447 maddeden oluşur. Temel İlkeler: Adil yargılanma hakkı, usul ekonomisi, hukuki dinlenilme hakkı gibi prensipleri esas alır. Düzenlediği Konular: Dava açma, delil sunma, mahkemelerin görev ve yetki alanları, kararların nasıl alınacağı gibi konuları düzenler. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları: Arabuluculuk ve uzlaştırma gibi yöntemleri teşvik eder. Elektronik Tebligat: Yargılamada hızlılık ve güvenlik sağlamak amacıyla e-tebligat sistemini getirmiştir.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) uyarınca süreler şu şekilde hesaplanır: 1. Sürenin Başlangıcı: Süreler, taraflara tebliğ tarihinden veya kanunda öngörülen hâllerde tefhim tarihinden itibaren işlemeye başlar. 2. Gün Olarak Belirlenen Süreler: Gün olarak belirlenmiş sürelerde, ilk gün (tebliğ veya tefhim günü) hesaba katılmaz ve süre, son günün tatil saatinde biter. 3. Hafta, Ay veya Yıl Olarak Belirlenen Süreler: Süre, başladığı güne son hafta, ay veya yıl içindeki karşılık gelen günün tatil saatinde biter. 4. Resmi Tatil Günleri: Resmî tatil günleri, süreye dâhildir ve sürenin son günü resmî tatil gününe rastlıyorsa, süre tatili takip eden ilk iş günü çalışma saati sonunda biter. Kesin süreler ise HMK'nın 94. maddesi uyarınca kanunda belirtilen sürelerdir ve bu süreler hakim tarafından değiştirilemez.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK)'nın temel ilkeleri şunlardır: 1. Adil Yargılanma Hakkı: Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile uyumlu olarak bireylerin adil yargılanma hakkını güvence altına alır. 2. Usul Ekonomisi İlkesi: Yargılamaların gereksiz yere uzamasını önlemek ve zaman kaybını azaltmak amacıyla benimsenmiştir. 3. Hukuki Dinlenilme Hakkı: Tarafların iddia ve savunmalarını serbestçe dile getirebilmeleri, delil sunabilmeleri ve yargılama sürecine aktif olarak katılabilmeleri sağlanır. 4. Dürüstlük Kuralı: Yargılama sürecinde tarafların dürüst davranmaları zorunludur. 5. Taleple Bağlılık İlkesi: Mahkemeler, yalnızca tarafların talep ettiği konular üzerinde karar verebilir.

HMK 200 maddesi, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Senetle İspat Zorunluluğu başlıklı maddesidir. Bu madde şu şekildedir: > Madde 200 - (1) Bir hakkın doğumu, düşürülmesi, devri, değiştirilmesi, yenilenmesi, ertelenmesi, ikrarı ve itfası amacıyla yapılan hukuki işlemlerin, yapıldıkları zamanki miktar veya değerleri ikibinbeşyüz Türk Lirasını geçtiği takdirde senetle ispat olunması gerekir. > (2) Bu madde uyarınca senetle ispatı gereken hususlarda birinci fıkradaki düzenleme hatırlatılarak karşı tarafın açık muvafakati hâlinde tanık dinlenebilir.

HMK'nın 349. maddesi, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda yer alan "Başvurma Hakkından Feragat" başlıklı maddedir. Bu maddenin içeriği şu şekildedir: 1. Fıkra: Taraflar, ilamın kendilerine tebliğinden önce, istinaf yoluna başvurma hakkından feragat edemez. 2. Fıkra: Başvuru yapıldıktan sonra feragat edilirse, dosya bölge adliye mahkemesine gönderilmez ve kararı veren mahkemece başvurunun reddine karar verilir.

HMK'nın 108. maddesi, inşaî dava kurumunu düzenler ve şu şekildedir: > (1) İnşaî dava yoluyla, mahkemeden, yeni bir hukuki durum yaratılması veya mevcut bir hukuki durumun içeriğinin değiştirilmesi yahut onun ortadan kaldırılması talep edilir. > (2) Bir inşaî hakkın, dava yoluyla kullanılmasının zorunlu olduğu hâllerde, inşaî dava açılır. > (3) Kanunlarda aksi belirtilmedikçe, inşaî hükümler, geçmişe etkili değildir.

HMK 16, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 16. maddesi anlamına gelir ve haksız fiilden doğan davalarda yetki konusunu düzenler. Bu maddeye göre, haksız fiilden doğan davalarda şu mahkemeler yetkilidir: 1. Haksız fiilin işlendiği yer mahkemesi. 2. Zararın meydana geldiği yer mahkemesi. 3. Zararın meydana gelme ihtimalinin bulunduğu yer mahkemesi. 4. Zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi.

Haksız fiilden doğan davalarda yetki ile ilgili HMK madde 16 şu şekildedir: (1) Haksız fiilden doğan davalarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.

HMK 107, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 107. maddesi anlamına gelir ve "Belirsiz Alacak Davası"nı düzenler. Bu maddeye göre: 1. Davanın açıldığı tarihte alacağın miktarını veya değerini tam ve kesin olarak belirleyebilmek mümkün değilse, alacaklı hukuki ilişkiyi ve asgari bir miktar veya değeri belirterek belirsiz alacak davası açabilir. 2. Karşı tarafın verdiği bilgi veya tahkikat sonucu alacağın miktarı veya değeri tam ve kesin olarak belirlenebildiğinde, davacı, iddianın genişletilmesi yasağına tabi olmaksızın iki haftalık kesin süre içinde talebini tam ve kesin olarak belirleyebilir.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 114. maddesi, dava açılabilmesi için mutlaka bulunması gereken dava şartlarını düzenler. Bu maddeye göre dava şartları şunlardır: 1. Türk mahkemelerinin yargı hakkının bulunması. 2. Yargı yolunun caiz olması. 3. Mahkemenin görevli olması. 4. Yetkinin kesin olduğu hâllerde, mahkemenin yetkili bulunması. 5. Tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları. 6. Dava takip yetkisine sahip olunması. 7. Vekâletname ve vekâlet ehliyeti. 8. Gider avansının yatırılmış olması. 9. Teminat gösterme kararının yerine getirilmesi. 10. Davacının, dava açmakta hukuki yararının bulunması. 11. Aynı davanın, daha önceden açılmış veya kesin hükme bağlanmamış olması.

HMK'nın 17. maddesi, yetki sözleşmesi ile ilgilidir ve şu şekildedir: "Tacirler veya kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek bir uyuşmazlık hakkında, bir veya birden fazla mahkemeyi sözleşmeyle yetkili kılabilirler. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça dava sadece sözleşmeyle belirlenen bu mahkemelerde açılır".

HMK 115/2 maddesi, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun bir düzenlemesidir ve dava şartı noksanlığının giderilmesi durumunu kapsar. Bu maddeye göre, mahkeme dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir.

Görevsizlik nedeniyle usulden red ifadesi, HMK 114/1-c ve 115/2 maddelerine göre şu şekilde açıklanabilir: 1. HMK 114/1-c: Mahkemenin görevli olması, dava şartlarının başında gelir. 2. HMK 115/2: Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse, yani görevsizlik gibi bir eksiklik varsa, davanın usulden reddine karar verir.

Yanlış. Hâkimin re'sen araştırma ilkesi, HMK madde 31'de düzenlenmemiştir. Bu madde, hâkimin davayı aydınlatma ödevini düzenler ve hâkimin taraflardan açıklama isteme, soru sorma ve delil gösterilmesini isteme yetkilerini belirler.

HMK 124 — Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Tarafta İradi Değişiklik" başlıklı maddesidir. Maddede yer alan düzenlemeler şu şekildedir: 1. Bir davada taraf değişikliği, ancak karşı tarafın açık rızası ile mümkündür. 2. Kanunlarda bu konuda yer alan özel hükümler saklıdır. 3. Maddi bir hatadan kaynaklanan veya dürüstlük kuralına aykırı olmayan taraf değişikliği talebi, karşı tarafın rızası aranmaksızın hâkim tarafından kabul edilir. 4. Dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa, hâkim karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliği talebini kabul edebilir.

HMK 31, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 31. maddesi anlamına gelir ve bu madde "Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevi" başlığını taşır. Maddenin içeriği: Hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir.