Islah

Pişmanlık ve ıslah müessesesi, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun (VUK) 371. maddesinde düzenlenmiştir.

Islah ve dava dilekçesi aynı şey değildir. Dava dilekçesi, davanın başlangıcında mahkemeye sunulan ve davanın konusunu, talep sonucunu ve tarafların iddialarını içeren belgedir. Islah ise, dava sürecinde tarafların yapmış oldukları usul işlemlerini kısmen veya tamamen düzeltmelerine olanak tanıyan bir hukuki işlemdir. Dolayısıyla, ıslah, dava dilekçesindeki bazı unsurların değiştirilmesi veya tamamlanması için başvurulan bir yol iken; dava dilekçesi, davanın başlangıcında sunulan ilk belgedir.

Kısmi geri alma, ıslah değildir. Islah, tarafların yapmış oldukları usul işlemlerini tamamen veya kısmen düzeltmelerine olanak tanıyan bir hukuki müessesedir. Kısmi geri alma ise, davada birden fazla talep varsa, bunlardan bir kısmının geri alınması veya birden fazla davalıya karşı açılan davada, davalılardan bazılarına karşı davanın geri alınması durumunu ifade eder. Dolayısıyla, kısmi geri alma işlemi, ıslahın aksine, davanın veya taleplerin tamamen değiştirilmesi veya düzeltilmesi anlamına gelmez.

Belirsiz alacağa ıslah dilekçesi yazarken aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Yetkili ve görevli mahkemenin doğru tespiti. 2. Kanun gereği bulunması gereken zorunlu unsurların doldurulması. 3. Her iddianın dayandığı ispat araçlarının hukuki deliller kısmında belirtilmesi. 4. Netice-i talep bölümünde talep edilecek hususların eksiksiz ve açıkça yazılması. Örnek bir dilekçe için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: av-saimincekas.com sitesindeki "Belirsiz ve Kısmi Alacak Davasında Islah Dilekçesi" başlıklı makale; mihci.av.tr sitesindeki "Islah Dilekçesi Örneği" başlıklı makale; barandogan.av.tr sitesindeki "HMK Madde 107 - Belirsiz Alacak ve Tespit Davası" başlıklı makale. Her olayın kendi özgü koşulları dikkate alınarak özel bir dilekçe hazırlanmalıdır.

Hayır, kısmi dava itirazın iptalinde ıslah olmaz. İtirazın iptali davaları, icra takibine bağlı davalardandır ve konusu bölünemez. Ancak, itirazın iptali davası olarak açılmış olan bir dava, ıslah dilekçesi verilerek alacak davasına dönüştürülebilir.

Evet, belirsiz alacak davasında ıslah yapılabilir. Belirsiz alacak davasında davacı, alacağının tam ve kesin olarak belirlenmesinden sonra Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 107. maddesine dayanarak bir kez alacağını artırabilir ve ayrıca HMK'nın 176. ve devamı maddelerine göre davasını bir kez de ıslah edebilir. Islah, davanın esasına ilişkin taleplerde yapılan bir düzeltme işlemidir. Islah talepleri belirli bir zamanaşımı süresi içinde yapılmalı, diğer tarafa bildirilmeli ve mahkeme tarafından uygun görüldüğü takdirde kabul edilmelidir.

Hayvan yetiştiriciliğinde kullanılan bazı ıslah yöntemleri: Kitle Seleksiyonu: Hayvanların kendi performanslarına göre sıralanarak, en yüksek değerlilerden damızlık olarak alıkonulması. Ebeveynlere Göre Seleksiyon (Pedigriye Göre Seleksiyon): Geç ortaya çıkan verimler veya görülmeyen cinsiyetteki damızlıkların seçiminde, geçmiş nesillerin akrabalarının verimlerinden yararlanma. Kan Tazeleme: Aynı ırkın farklı sürülerinden damızlık getirerek genetik çeşitliliği artırma. Melezleme: Farklı ırk veya hatların çiftleştirilmesi, özellikle genetik varyasyonu artırmak için kullanılır. Akrabalı Yetiştirme: Akraba bireylerin çiftleştirilmesi, iyi bir hayvanın genlerinin popülasyonda yayılmasını sağlar. Suni Tohumlama: Seçilen yüksek verimli hayvanların genlerinin geniş bir alanda yayılmasını sağlar. Embriyo Transferi ve Embriyo Bölme: Yavru sayısını artırarak seleksiyon üstünlüğünü artırır. Klonlama ve Cinsiyet Denetimi: Genetik ıslahta kullanılan diğer yöntemler arasında yer alır.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 176. maddesine göre, taraflar aynı davada yalnızca bir kez ıslah yoluna başvurabilir. İkinci kez ıslah yoluna başvurulursa, mahkeme bu beyanı kendiliğinden reddeder.

Hayvan yetiştiriciliğinde ıslahın amacı, belirli bir veya birkaç özellik bakımından populasyonun genotipik değerini artırarak yüksek ekonomik kazanç sağlamaktır. Islahın bazı amaçları: Çevre faktörlerinin iyileştirilmesi. Genetik ıslah ve melezleme. Hastalıklara karşı direnç ve adaptasyon. Sera gazı salınımının azaltılması.

Kısmi dava ile belirsiz alacak davasında ıslah arasındaki temel farklar şunlardır: Belirsiz Alacak Davası: Alacağın miktarı dava sürecinde belirlenir. Zamanaşımı, davanın açılmasıyla birlikte alacağın tümü için kesilir. Faiz başlangıç tarihi, dava tarihidir (temerrüt durumu varsa temerrüt tarihi). Kısmi Dava: Davacı, toplam alacağının belirli bir kısmı için dava açar ve bu kısmın miktarını dava dilekçesinde belirtir. Zamanaşımı, sadece talep edilen kısım için kesilir. Faiz başlangıç tarihi, ıslah dilekçesi tarihidir. Belirsiz alacak davasında, davacı talep sonucunu bir kez artırabilir; daha sonra tekrar ıslah yoluna başvurabilir.

Talep sonucunun ıslahı, dilekçeler teatisi aşaması tamamlandıktan sonra, tahkikat sona erinceye kadar yapılabilir. Islah, yazılı olarak bir dilekçeyle veya sözlü olarak gerçekleştirilebilir. 22.07.2020 tarihinde yürürlüğe giren 7251 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikle, Yargıtay'ın bozma kararından veya Bölge Adliye Mahkemesi'nin kaldırma kararından sonra dosya ilk derece mahkemesine gönderildiğinde, ilk derece mahkemesinin tahkikata ilişkin bir işlem yapması hâlinde tahkikat sona erinceye kadar da ıslah yapılabilmesi mümkün hale gelmiştir.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 176. maddesine göre, boşanma davalarında taraflar aynı davada yalnızca bir kez ıslah yoluna başvurabilir. Ancak, "davaların yığılması" olarak adlandırılan durumda, her bir alacak kalemi için ayrı ayrı ıslah veya talep artışı işlemi yapılabilir.

Islah dilekçesi, dava dilekçesinin yerine geçmez. Islah, tarafların dava dilekçelerinde belirttikleri iddia ve savunmaları kısmen veya tamamen değiştirmelerine olanak tanıyan bir usuli işlemdir. Davanın tamamen ıslahı durumunda, davacı yeni bir dava dilekçesi hazırlamak zorundadır. Kısmen ıslah durumunda ise, ıslah edilen usul işlemi için bir haftalık süre verilir.

Boşanma davasında ıslah dilekçesi yazarken aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Başlık ve Taraflar: - Dosyanın esas numarası, mahkemenin adı, davacı ve davalının bilgileri yazılmalıdır. 2. Konu: - Islah talebinin konusu açıkça belirtilmelidir. 3. Açıklamalar: - Dava dilekçesindeki eksikliklerin giderilmesi ve yeni delillerin sunulması gerektiği açıklanmalıdır. 4. Hukuki Deliller: - Sunulacak deliller ve hukuki sebepler sıralanmalıdır. 5. Sonuç ve İstem: - Davanın kabulü, ıslah talebinin kabulü ve yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesi talep edilmelidir. Islah dilekçesi örneği için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: Av. Esra Akyıldız'ın boşanma davası ıslah dilekçesi örneği. Av. Gizem Gül Uzun'un boşanma davası ıslah dilekçesi örneği. Her olayın kendi özgü koşulları olduğundan, özel bir dilekçe hazırlanması ve usul hukuku kurallarına dikkat edilmesi önerilir.

Islah ile ıslah mahiyetindeki işlem arasındaki fark şu şekilde açıklanabilir: Islah, taraflardan birinin yapmış olduğu usul işleminin tamamen veya kısmen düzeltilmesine denir. Islah mahiyetindeki işlem hakkında ise bilgi bulunamamıştır. Islahın türleri, tamamen ıslah ve kısmen ıslah olarak ikiye ayrılır. Tamamen ıslah, davanın baştan itibaren değiştirilmesini sağlar; bu durumda davacı, bir hafta içinde yeni bir dava dilekçesi vermek zorundadır. Kısmen ıslah, yargılamanın özünü değiştirmeyen eklemeler yapılmasını sağlar. Islah, talep sonucunun artırılmasında da kullanılabilir, ancak talep sonucunun azaltılması kısmi feragat olarak değerlendirilir ve ıslah kapsamında değildir.

Tam ıslahtan sonra cevap dilekçesi verilir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 180. maddesine göre, davasını tamamen ıslah eden davacı, yeni bir dava dilekçesi hazırlayıp mahkemeye sunmak zorundadır. Davalı, yeni dava dilekçesinin kendisine tebliği üzerine bu yeni dilekçeye karşı süresi içinde (HMK m. 127) yeni bir cevap dilekçesi verebilir.

Islah dilekçesi, tahkikatın sona ermesine kadar verilebilir. Sözlü ıslah, duruşmada yapılırsa, bu beyan duruşma tutanağına geçirilir. Yazılı ıslah, duruşmada veya duruşma dışında mahkemeye sunulabilir. Islah, davadan feragat veya davayı kabulden sonra, istinaf veya temyiz aşamasında yapılamaz.

Tüketici hakem heyetinde ıslah mümkün değildir. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 70/3 maddesi uyarınca, taraflar tüketici hakem heyeti kararına karşı tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde tüketici mahkemesine itiraz edebilirler.

Hayır, deliller kesin sürede sunulmazsa ıslah yapılamaz. Islah, tahkikatın sona ermesine kadar yapılabilir.

Bedel arttırım davası ıslah dilekçesi, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 180. maddesine göre, davanın tamamen ıslahı durumunda, bu bildirimden itibaren bir hafta içinde verilmelidir. Islah, tahkikatın sona ermesine kadar yapılabilir ve sözlü veya yazılı olarak gerçekleştirilebilir. Eğer bir haftalık süre içinde yeni dava dilekçesi verilmezse, ıslah hakkı kullanılmış sayılır ve dava ilk haliyle devam eder.