Zamanaşımı

Trafik kazalarında zamanaşımı ve yetkili mahkeme şu şekilde belirlenir: 1. Zamanaşımı: Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak 2 yıl ve her halde kaza gününden başlayarak 10 yıl içinde zamanaşımına uğrar. 2. Yetkili Mahkeme: 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na göre, dava, davalılardan birinin yerleşim yerinde veya kazanın olduğu yerde ya da zararın ortaya çıktığı yerde açılabilir.

Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 158. maddesi kapsamında nitelikli dolandırıcılık suçunun zamanaşımı süresi 15 yıldır.

Vekaletin kötüye kullanılması durumunda zamanaşımı süresi yoktur.

Hizmet tespit davasında 3 yıllık zamanaşımı söz konusu değildir, hak düşürücü süre 5 yıldır. Bu süre, işçinin işten ayrıldığı tarihten itibaren hesaplanır ve hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak geriye doğru işlemeye başlar.

Maddi tazminat davalarında kesin süre, fiilin ve haksızlığın öğrenilmesinden itibaren 2 yıldır. Ayrıca, maddi tazminat davalarında genel zamanaşımı süresi 10 yıldır.

Şike suçunda zamanaşımı süresi, 8 yıldır.

Kambiyo senetlerinde zamanaşımı, senedin türüne ve taraflar arasındaki ilişkiye göre değişir. Genel olarak: - Vadesi geldiği halde ödenmeyen kambiyo senetlerinde zamanaşımı, hamil tarafından borcun ödenmesi için yapılan haciz yolu icra takibi talep edildiğinde başlar ve 3 yıl süre geçtiğinde gerçekleşir. - Çeklerde ise zamanaşımı, çekin ibraz süresinin bitiminden başlayarak 3 yıldır. Zamanaşımı süresi, senedin üzerinde yazılı olan vade tarihinden itibaren işlemeye başlar ve bu süre içinde tahsil edilmeyen senet alacakları için hukuki yollara başvurulamaz.

Yaş büyütme davasında zamanaşımı yoktur, bu dava her zaman açılabilir.

SGK'ya olan borçlar, ödeme süresinin dolduğu tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren on yıl içinde zamanaşımına uğrar.

Aidat borcu, 5 yıl sonra zamanaşımına uğrar ve bu sürenin ardından tahsil edilemez.

Zamanaşımı hem borç hem de alacak yönleri için dikkate alınır. Zamanaşımı, belirli bir süre içinde kullanılmayan hakların ya da davanın takip edilmediği durumlarda hak sahibinin o hakkını artık ileri sürememe veya dava açamama durumunu ifade eder.

KDV iadesi, ilgili işlemin gerçekleştiği yılı izleyen ikinci yılın sonuna kadar talep edilmezse zamanaşımı nedeniyle iade hakkı kaybedilir.

Mahsuplaşmada zamanaşımı, alacağın muaccel olduğu zamandan başlar.

Gizli ayıpta zamanaşımı süresi, malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren başlar.

İdari işlem iptalinde zamanaşımı süresi, genel olarak 60 gündür. Ancak, bazı özel durumlarda bu süre değişebilir, örneğin vergi davalarında süre 30 gündür.

Varlık şirketleri, 10 yıl sonra icra başlatabilir, çünkü dosya bir varlık yönetim şirketine devredildiğinde, zamanaşımı süresi 20 yıla kadar uzayabilir.

Mahkeme kararının SGK'ya gönderilmesi için belirli bir zamanaşımı süresi bulunmaktadır. 5510 sayılı Kanunun 93. maddesine göre, mahkeme kararı sonucunda doğan sigorta primi alacakları için zamanaşımı süresi, mahkeme kararının kesinleşme tarihinden itibaren başlar.

Sebepsiz zenginleşme davasında zamanaşımı, belirsiz alacak davasında şu şekilde hesaplanır: 1. 2 Yıllık Zamanaşımı: Fakirleşen taraf, sebepsiz zenginleştiğini ve bu nedenle talepte bulunabileceğini öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl içinde dava açmalıdır. 2. 10 Yıllık Zamanaşımı: Her halükarda, zenginleşmenin gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıl geçmesiyle birlikte dava zamanaşımına uğrar.

İlamsız takipte zamanaşımı, senet gibi kambiyo senedinden kaynaklanan alacaklar için vade tarihinden itibaren 3 yıl içinde başlar. Genel olarak ise alacaklı, 10 yıllık genel zamanaşımı süresi içinde ilamsız takip başlatabilir.

İnançlı işlemlerde zamanaşımı konusunda Yargıtay'ın verdiği kararlardan biri şu şekildedir: Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 15.04.2011 tarihli kararında, on yıllık zamanaşımı süresinin inançlı işlemler için de geçerli olduğu belirtilmiştir. Ayrıca, Yargıtay 14. Hukuk Dairesi'nin 02.10.2018 tarihli kararında da, inançlı işlemlerden doğan davalarda zamanaşımının, alacağın muaccel olduğu tarihte, yani inanç konusu şeyin iadesi gerektiği tarihte işlemeye başladığı vurgulanmıştır.