Zamanaşımı

Vekaletin kötüye kullanılması durumunda zamanaşımı süresi, vekilin yetkilerini kötüye kullanarak gerçekleştirdiği işlemlerin ortaya çıkmasından itibaren işlemeye başlar. Bazı zamanaşımı süreleri: Hukuki sorumluluk: Türk Borçlar Kanunu'na göre, sözleşmeden doğan alacaklar için zamanaşımı süresi 10 yıldır ve vekilin yükümlülüğünü ihlal ettiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Cezai sorumluluk: Türk Ceza Kanunu'na göre, güveni kötüye kullanma suçu için basit hali 8 yıl, nitelikli hali ise 15 yıla kadar zamanaşımı süresine tabidir. Vekilin eylemi aynı zamanda bir suç teşkil ediyorsa, ilgili ceza kanununda daha uzun bir zamanaşımı süresi öngörülmüşse bu süre geçerli olur. Zamanaşımı süresi, vekile yapılan ihtarname, dava açılması veya icra takibi gibi işlemlerle kesilebilir.

Trafik kazaları için zamanaşımı ve yetkili mahkeme şu şekilde belirlenir: Zamanaşımı: Esas zamanaşımı: Zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl, her halde kaza gününden itibaren 10 yıldır. Ceza zamanaşımı: Eğer kazada yaralanma veya ölüm varsa, ceza kanununda o suç için öngörülen dava zamanaşımı süresi uygulanır. Yetkili Mahkeme: Genel yetki: Haksız fiilin işlendiği, zararın meydana geldiği veya gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. Sigorta şirketi davalıysa: Asliye Ticaret Mahkemesi görevlidir. Devlet veya kamu tüzel kişilerine ait araçların işletilmesi söz konusuysa: Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir. Ölüm söz konusuysa: Asliye Ceza Mahkemesi görevlidir.

TCK 158/1 ve TCK 158/2 maddeleri kapsamında nitelikli dolandırıcılık suçlarında dava zamanaşımı süresi suçun işlendiği tarihten itibaren 15 yıldır. Kesintili (olağanüstü) zaman aşımı süresi ise 22 yıl 6 aydır. Bu süreler, suçun niteliğine ve işlenme şekline göre değişiklik gösterebilir. Kesin bilgi için dosya özelinde bir değerlendirme yapılması önerilir.

Şike suçunda zamanaşımı süresi, 8 yıldır.

Yaş büyütme davasında zamanaşımı yoktur, bu dava her zaman açılabilir.

Maddi tazminat davalarında kesin süre, fiilin ve haksızlığın öğrenilmesinden itibaren 2 yıldır. Ayrıca, maddi tazminat davalarında genel zamanaşımı süresi 10 yıldır.

Hizmet tespit davasında 3 yıllık zamanaşımı söz konusu değildir, hak düşürücü süre 5 yıldır. Bu süre, işçinin işten ayrıldığı tarihten itibaren hesaplanır ve hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak geriye doğru işlemeye başlar.

Kambiyo senetlerinde zamanaşımı, senedin türüne ve taraflar arasındaki ilişkiye göre değişir. Genel olarak: - Vadesi geldiği halde ödenmeyen kambiyo senetlerinde zamanaşımı, hamil tarafından borcun ödenmesi için yapılan haciz yolu icra takibi talep edildiğinde başlar ve 3 yıl süre geçtiğinde gerçekleşir. - Çeklerde ise zamanaşımı, çekin ibraz süresinin bitiminden başlayarak 3 yıldır. Zamanaşımı süresi, senedin üzerinde yazılı olan vade tarihinden itibaren işlemeye başlar ve bu süre içinde tahsil edilmeyen senet alacakları için hukuki yollara başvurulamaz.

SGK'ya olan borçlar, ödeme süresinin dolduğu tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren on yıl içinde zamanaşımına uğrar.

KDV iadesi, ilgili işlemin gerçekleştiği yılı izleyen ikinci yılın sonuna kadar talep edilmezse zamanaşımı nedeniyle iade hakkı kaybedilir.

Mahsuplaşmada zamanaşımı, alacağın muaccel olduğu zamandan başlar.

Aidat borcu, 5 yıl sonra zamanaşımına uğrar ve bu sürenin ardından tahsil edilemez. Zamanaşımı süresi, aidat bedelinin ve ödeme gününün belirlenmesine ilişkin kat malikleri kurulu kararının tebliğ tarihi, tebliğ edilmemiş ise noterde düzenlenen ihtarnamenin borçluya tebliğ tarihi, ihtar gönderilmemişse icra takibinde ödeme emrinin tebliğ tarihi veya dava açılmış ise dava tarihi dikkate alınarak hesaplanır.

Zamanaşımı hem borç hem de alacak yönleri için dikkate alınır. Zamanaşımı, belirli bir süre içinde kullanılmayan hakların ya da davanın takip edilmediği durumlarda hak sahibinin o hakkını artık ileri sürememe veya dava açamama durumunu ifade eder.

Mahkeme kararının SGK'ya gönderilmesi için belirli bir zamanaşımı süresi bulunmaktadır. 5510 sayılı Kanunun 93. maddesine göre, mahkeme kararı sonucunda doğan sigorta primi alacakları için zamanaşımı süresi, mahkeme kararının kesinleşme tarihinden itibaren başlar.

Sebepsiz zenginleşme davasında zamanaşımı, belirsiz alacak davasında şu şekilde hesaplanır: 1. 2 Yıllık Zamanaşımı: Fakirleşen taraf, sebepsiz zenginleştiğini ve bu nedenle talepte bulunabileceğini öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl içinde dava açmalıdır. 2. 10 Yıllık Zamanaşımı: Her halükarda, zenginleşmenin gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıl geçmesiyle birlikte dava zamanaşımına uğrar.

Gizli ayıpta zamanaşımı süresi, malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren başlar.

İlamsız takipte zamanaşımı, senet gibi kambiyo senedinden kaynaklanan alacaklar için vade tarihinden itibaren 3 yıl içinde başlar. Genel olarak ise alacaklı, 10 yıllık genel zamanaşımı süresi içinde ilamsız takip başlatabilir.

İdari işlem iptalinde zamanaşımı süresi, genel olarak 60 gündür. Ancak, bazı özel durumlarda bu süre değişebilir, örneğin vergi davalarında süre 30 gündür.

İnançlı işlemlerde zamanaşımı konusunda Yargıtay'ın verdiği kararlardan biri şu şekildedir: Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 15.04.2011 tarihli kararında, on yıllık zamanaşımı süresinin inançlı işlemler için de geçerli olduğu belirtilmiştir. Ayrıca, Yargıtay 14. Hukuk Dairesi'nin 02.10.2018 tarihli kararında da, inançlı işlemlerden doğan davalarda zamanaşımının, alacağın muaccel olduğu tarihte, yani inanç konusu şeyin iadesi gerektiği tarihte işlemeye başladığı vurgulanmıştır.

Varlık şirketleri, 10 yıl sonra icra başlatabilir, çünkü dosya bir varlık yönetim şirketine devredildiğinde, zamanaşımı süresi 20 yıla kadar uzayabilir.