İdariHukuk

İdari işlemde şekil unsuru, işlemin belirli usul ve kurallara uygun olarak yapılmasını ifade eder. Şekil unsurunun temel özellikleri: - Yazılı olma zorunluluğu: Bazı idari işlemler yazılı olarak yapılmalıdır. - Usul kurallarına uyma: Karar almadan önce ilgili tarafların görüşü alınması gerekiyorsa, bu şart yerine getirilmelidir. - Esasa etkili şekil sakatlıkları: İşlemin özünü etkileyen ve ciddi bir hukuka aykırılık oluşturan eksikliklerdir. Şekil kurallarına uyulmaması, idari işlemin hukuka aykırı hale gelmesine neden olabilir.

Danıştay 12. Daire'nin 2017/428 esas ve 2017/816 karar sayılı kararı, ihale komisyonu kararı ile bu kararın bildirimine ilişkin davada, dava açma süresi ile ilgilidir. Karara göre, idarenin doğru bilgilendirme yükümlülüğünü yerine getirmemesi ve hak arama özgürlüğünün ihlal edilmiş olması nedeniyle, söz konusu işlemin tebliğ edildiği tarihte dava açma süresi işlemeye başlamaz.

Kurum işleminin iptali davası açmak için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Dilekçe Hazırlama: Dava dilekçesi, davanın açılma sebebini, iptalini istediğiniz işlemin detaylarını ve hukuki gerekçeleri içermelidir. 2. Gerekli Belgelerin Toplanması: İdari işleme ilişkin belgeler, tebliğ ve itiraz belgeleri, kimlik bilgileri ve vekaletname gibi belgeler mahkemeye sunulmalıdır. 3. Yetkili Mahkemeye Başvuru: İdari işlemin yapıldığı yerdeki idare mahkemesine başvurulmalıdır. 4. Dava Açma Süresi: İdari işlemlere karşı iptal davası açma süresi, genel olarak 60 gündür. Bu süre içinde dava açılmalıdır. Bu süreç, idari hukuk konusunda uzmanlık gerektiren karmaşık bir süreç olduğundan, bir avukatla çalışmak davanın başarıyla sonuçlanması için önemlidir.

Yetki, şekil, sebep, konu ve amaç idari işlemin beş temel unsurudur.

İYUK Madde 2 idari dava türlerini belirler ve şu şekildedir: 1. İptal davaları: İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan davalar. 2. Tam yargı davaları: İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan davalar. 3. İdari sözleşmelerden doğan davalar: Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar. Ayrıca, idari yargı yetkisi sadece idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlıdır ve idari mahkemeler yerindelik denetimi yapamazlar.

İdari işlemin unsurları şunlardır: 1. Yetki: İdari işlemi gerçekleştiren makamın yasal olarak sahip olduğu yetki ve yetki alanı. 2. Sebep: İdarenin bir işlemi yapmasının nedeni ve gerekçesi. 3. Konu: İdari işlemle düzenlenen veya etkilenen hususlar. 4. Şekil (Usul): İdari işlemin yapılma şekli ve prosedürleri. 5. Maksat: İdari işlemle gerçekleştirilmek istenen amaç veya hedef.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 10. maddesinin 4. fıkrasının a, b, c, d, e ve g bentleri şunlardır: a) Türkiye’nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olan. b) Türkiye’nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş vergi borcu olan. c) İhale tarihinden önceki beş yıl içinde, mesleki faaliyetlerinden dolayı yargı kararıyla hüküm giyen. d) İhale tarihinden önceki beş yıl içinde, ihaleyi yapan idareye yaptığı işler sırasında iş veya meslek ahlakına aykırı faaliyetlerde bulunduğu bu idare tarafından ispat edilen. e) İhale tarihi itibariyle, mevzuatı gereği kayıtlı olduğu oda tarafından mesleki faaliyetten men edilmiş olan. g) Bu maddede belirtilen bilgi ve belgeleri vermeyen veya yanıltıcı bilgi ve/veya sahte belge verdiği tespit edilen.

Hukuk sisteminde çeşitli dava türleri bulunmaktadır, bunlar başlıca şunlardır: 1. Medeni Davalar: Özel hukuk alanına giren ve bireyler arasındaki ihtilafları çözmeyi amaçlayan davalardır. 2. Ceza Davaları: Toplum düzenini bozan suç teşkil eden eylemlerin yargılandığı davalardır. 3. İdari Davalar: Kamu kurumları ile bireyler arasındaki ihtilafları çözmeyi amaçlar. 4. Anayasa Davaları: Temel hak ve özgürlüklerin ihlal edildiği durumlarda açılan davalardır. 5. Ticari Davalar: Ticaret hukuku kapsamında ticari işletmeler ve tacirler arasındaki ihtilafları çözmeyi amaçlar. 6. İş Davaları: İşçi ve işveren arasındaki ihtilafları çözmeyi amaçlar.

İdari işlemin tebliğ edilmemesi, şekil unsuruna aykırılık teşkil eder.

İdarenin sebep uydurması, idari işlemde sebebin gerçekte var olmayan veya hukuka aykırı bir şekilde nitelendirilmiş olması durumunu ifade eder. Bu, idari işlemin hukuka aykırı olmasına ve iptal edilmesine yol açabilir.

Yürütmenin durdurulması kararı kesinleşirse, idari işlem dava sürecinin sonuna kadar uygulanamaz hale gelir. Bu durumda: 1. İdare karara uymak zorundadır: Karara uyulmaması durumunda, idari işlemi uygulayan yetkililer hakkında hukuki ve cezai sorumluluk doğar. 2. İşlem durdurulmuş olur: Telafisi güç veya imkânsız zararların önüne geçilmiş olur. 3. Karar geçici niteliktedir: Nihai yargı kararı verildiğinde, yürütmenin durdurulması kararı kalkar ve işlem uygulanabilir hale gelir.

İl soruşturması, farklı alanlarda (ceza hukuku, idari hukuk) farklı şekillerde yapılabilir: 1. Ceza Hukukunda Soruşturma: Bir suçun işlendiğine dair ihbar veya bilgi edinilmesi üzerine savcı tarafından yürütülür. Süreç şu aşamalardan oluşur: - Başlangıç: Savcının olayı öğrenmesi. - Bilgi Toplama: Savcı, kolluk kuvvetlerinden bilgi ve belge talep eder, görgü tanıklarını çağırır. - Gözaltına Alma ve Sorgulama: Gerekli görülürse şüpheli gözaltına alınır ve sorgulanır. - Delillerin Toplanması: Savcı, gerekli gördüğü delilleri toplar ve inceler. - İddianame Hazırlığı: Toplanan delilleri değerlendirdikten sonra yeterli şüphe oluşursa iddianame hazırlanır ve mahkemeye sunulur. 2. İdari Hukukta Soruşturma: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na tabi memurlar hakkında yapılır. Süreç şu şekilde işler: - Soruşturmanın Başlatılması: Disiplin amiri tarafından soruşturma emri verilir. - Savunma Alma: İlgili memurun savunması alınır. - Rapor Hazırlama: Soruşturmacı, elde edilen bilgiler ve delillere dayanarak bir rapor hazırlar. - Ceza Tayini: Rapor doğrultusunda memura uyarma, kınama, aylıktan kesme gibi cezalar verilir.

İdari işlemin kamu gücüne dayalı olması, idarenin (devlet, belediye, kamu kurumları vb.) sahip olduğu üstün yetki ve ayrıcalıkları kullanarak tek taraflı olarak hukuki sonuçlar doğuracak işlemler yapması anlamına gelir. Bu tür işlemler, bireylerin hak ve yükümlülüklerini doğrudan etkiler ve kamu hizmetlerinin etkin bir şekilde yürütülmesini sağlar.

İptal davasından sonra şu sonuçlar doğar: 1. İdari İşlemin İptali: Mahkeme, idari işlemin hukuka aykırı olduğuna karar verirse, bu işlem baştan itibaren ortadan kalkar ve geçersiz hale gelir. 2. Yürütmenin Durdurulması: Eğer idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararlar doğacaksa, mahkeme yürütmenin durdurulmasına karar verebilir. 3. Tam Yargı Davası: İptal davasından sonra, idari işlemden kaynaklanan zararın tazminini talep etmek için tam yargı davası açılabilir. 4. İdari Yükümlülüklerin Yerine Getirilmesi: İdare, iptal kararının gereklerini yerine getirmekle yükümlüdür ve bu süre kararın idareye tebliğinden itibaren en geç 30 gün içinde tamamlanmalıdır.

İdari davalarda zamanaşımı süresi, idari işlemin tebliği tarihinden itibaren işlemeye başlar. Özel durumlar şunlardır: - İlanen tebligat söz konusu ise, ilan tarihini izleyen günden itibaren zamanaşımı süresi başlar. - Düzenleyici işlemlerde ise, dava süresi ilanı izleyen günden itibaren 60 gün olarak belirlenmiştir.

KPSS'de en çok çıkan hukuk soruları, Anayasa Hukuku, İdari Hukuk ve İdari Yargı, Ceza Hukuku ve Medeni Hukuk alanlarında yoğunlaşmaktadır. Soru dağılımları şu şekildedir: - Anayasa Hukuku: %10, 4 soru. - İdari Hukuk ve İdari Yargı: %15, 6 soru. - Ceza Hukuku: %15, 6 soru. - Medeni Hukuk: %15, 6 soru.

Yürütmeyi durdurma kararına yapılan itirazın reddedilmesi durumunda, yürütmeyi durdurma kararı kesinleşir ve idarenin bu karara uyması zorunlu hale gelir.

İdari hakim olmak için 4 yıl hukuk fakültesi eğitimi almak gerekmektedir.

İdari yargılama yönteminin özellikleri şunlardır: 1. Hukuka Uygunluk İlkesi: İdari işlemler ve kararların hukuka uygun olması gereklidir. 2. Tarafsızlık İlkesi: Hakim veya yargı organları tarafsız ve bağımsız olmalıdır. 3. İdari İşlemlerin Gerekçelendirilmesi: İdari işlemler somut ve hukuki gerekçelere dayanmalıdır. 4. Eşitlik İlkesi: Tüm bireyler yasalar önünde eşit olmalı ve aynı durumdaki kişilere aynı hukuki koruma sağlanmalıdır. 5. Adil Yargılanma Hakkı: Davalılar ve davacılar, mahkemede savunma yapma, delillerini sunma ve tanıklarını dinletme hakkına sahiptir. 6. İdari İşlemlerin İncelenmesi: İdari işlemler mahkemeler tarafından hukuka uygunluk açısından incelenebilir ve hukuka aykırı bulunması halinde iptal edilebilir. 7. Hızlı Yargılama: İdari uyuşmazlıkların hızlı bir şekilde çözüme kavuşturulması önemlidir.

Danıştay'ın bozma kararına uyulmaması durumunda, ilk derece mahkemesi veya idare mahkemesi kendi kararında ısrar eder. Temyiz incelemesi sonucunda, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu veya Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu tarafından verilen onama veya bozma kararları kesin hüküm niteliğindedir ve tüm mahkemeleri bağlar.