Zamanaşımı

Ticaret sicilden silinmiş bir şirket hakkında menfi tespit davasının zamanaşımının ne zaman başlayacağına dair bilgi bulunamadı. Ancak, menfi tespit davasında genel zamanaşımı süresi, borç ilişkisine konu olan hukuki ilişkinin tabi olduğu zamanaşımı süresine bağlıdır. İcra takibinden önce açılan menfi tespit davaları için zamanaşımı, icra takibinin başlamasına göre ilgili tarihten itibaren başlar. İcra takibi başladıktan sonra açılan menfi tespit davaları için zamanaşımı, menfi tespit davasının açıldığı tarihten itibaren başlar. Menfi tespit davasına ilişkin daha detaylı bilgi için bir avukata danışılması önerilir.

İş mahkemelerinde zamanaşımı süreleri, davanın türüne göre değişiklik gösterir: Alacak davaları: İşçinin ücret ve diğer alacaklarını talep etmek için dava açması gereken süre, iş sözleşmesinin sona erdiği tarih itibarıyla 5 yıldır. Tazminat davaları: İşe iade gibi tazminat ile sonuçlanabilecek davalar, iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır. İşe iade davaları: İşten haksız yere çıkarıldığını düşünen bir işçinin, işe iade talebiyle dava açması için gereken süre, iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren en fazla 1 aydır. Zamanaşımı süresi geçtikten sonra açılan davalar, esas hakkında inceleme yapılmaksızın zamanaşımı def’i ile reddedilebilir.

25.10.2017 tarihinden önce işten ayrılanlar için zamanaşımı süresi, kıdem tazminatı ve yıllık izin ücreti gibi alacaklar için 10 yıldır. Bu süre, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Ancak, 25.10.2017 tarihinden sonra İş Kanunu'na eklenen ek madde 3 ve geçici madde 8 hükümleri, bu tarihten önce işlemeye başlamış zamanaşımı sürelerini değiştirmez; bu süreler eski kanuna tabi olmaya devam eder.

Avukatın icra takibi, aşağıdaki durumlarda düşer: Borcun tamamen ödenmesi. Zaman aşımı. Alacaklının takibinden vazgeçmesi. Borçlunun yasal itirazda bulunması. İcra dosyasının düşüp düşmediğini öğrenmek için, e-Devlet üzerinden UYAP vatandaş portalı kullanılabilir veya ilgili icra dairelerine başvurulabilir.

Zamanaşımı def’i, dava dilekçesinde şu şekillerde belirtilebilir: Cevap dilekçesinde. Islah yoluyla. Zamanaşımı def’i, karşı tarafın açık muvafakati olmadan mahkemece dikkate alınmaz.

TCK 66, Türk Ceza Kanunu'nun dava zamanaşımını düzenleyen maddesidir. Bu madde, çeşitli suç kategorileri için farklı zamanaşımı süreleri öngörmektedir. TCK 66/1'e göre kamu davası şu sürelerin geçmesiyle düşer: Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda otuz yıl; Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmibeş yıl; Yirmi yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmi yıl; Beş yıldan fazla ve yirmi yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda onbeş yıl; Beş yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda sekiz yıl. TCK 66/2'ye göre ise failin yaşına göre zamanaşımı süresi şu şekilde değişir: Suç tarihinde 12 yaşını doldurmuş ancak 15 yaşını doldurmamış kişiler için belirlenen sürenin yarısı; Suç tarihinde 15 yaşını doldurmuş ancak 18 yaşını doldurmamış kişiler için belirlenen sürenin üçte ikisi. Dava zamanaşımı, suçun işlendiği günden itibaren işlemeye başlar.

Kambiyo senetlerinde zamanaşımı def'i, borçlunun icra mahkemesine başvurarak "zamanaşımı nedeniyle takibin iptali" talebinde bulunması ile yapılır. Zamanaşımı def'inin kabul edilmesi için, borçlunun bu talebini dilekçesinde açıkça ifade etmesi gerekir. Türk Ticaret Kanunu'na göre, zamanaşımı def'i borçlu tarafından ileri sürülmedikçe takip kendiliğinden iptal edilmez. Zamanaşımı def'i, takip kesinleştikten sonraki dönem için İcra ve İflas Kanunu genel hükümlerine göre belirlenir. Daha fazla bilgi ve hukuki danışmanlık için bir avukata başvurulması önerilir.

İcra dosyasında imha kararı, aşağıdaki adımlar izlenerek alınabilir: 1. Borçlunun İtirazı: İcra emrinin tebliğinden sonra borçlu, yedi gün içinde dilekçe ile icra mahkemesine başvurarak borcun zamanaşımına uğradığı veya imhal veya itfa edildiği itirazında bulunabilir. 2. Yetkili Merciin Kararı: İtfa veya imha iddiası, yetkili mercilerce re’sen yapılmış veya usulüne göre tasdik edilmiş bir senetle tevsik edilirse, icra geri bırakılır ve dosya imha kararı için hazır hale gelir. 3. İcra Mahkemesine Başvuru: Alacaklı, icranın geri bırakılması kararının kesinleştiğinin kendisine tebliğinden sonra, zamanaşımının vakı olmadığını ispat etmek için 7 gün içinde umumi mahkemelerde dava açabilir. 4. Mahkeme Kararı: İcra mahkemesi, yapılan inceleme sonucunda icranın devamına veya dosyanın imha edilmesine karar verir.

El atmanın önlenmesi davasında herhangi bir zamanaşımı veya hak düşürücü süre bulunmamaktadır. Bu nedenle, el atma fiili devam ettiği sürece dava her zaman açılabilir. Ancak, el atma durumu sona ermiş ve işgal gibi daha ciddi bir duruma dönüşmüşse, istihkak davası açılabilir.

Ek dava, genellikle şu durumlarda açılır: Kısmi dava sonrası. Yeni delillerin ortaya çıkması. Islah hakkının kullanılamaması. Ek dava açma kararı almadan önce, kısmi davanın durumu ve eldeki deliller kapsamlı bir şekilde değerlendirilmelidir. Ek davanın açılamayacağı durumlar: Kısmi dava tümden ret olmuşsa, tüm alacak hakkında kesin hüküm oluşur ve ek dava açılamaz. Kısmi dava kısmen kabul kısmen ret olmuşsa, her iki bölüm yönünden de kesin hüküm oluşur ve ek dava açılamaz. Kısmi dava tümüyle kabul edilirse, alacağın tamamı hakkında kesin hüküm oluşur ve ek dava açılabilir.

Bankada unutulan parayı geri almak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Zaman Aşımı Sorgulama: Türkiye Bankalar Birliği (TBB) ve Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu (TMSF) iş birliğiyle hazırlanan sorgulama sayfasına zamanasimi.org/tbb.xhtml adresinden ulaşılabilir. 2. Banka Şubesine Başvuru: Bankada para olduğu tespit edildikten sonra, kimlik kartı ile birlikte banka şubesine gidilerek başvuru yapılabilir. Bankaların Kuruluş ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik'e göre, bankalar nezdindeki mevduat, emanet ve alacaklar, son talep veya işlem tarihinden itibaren 10 yıl geçtiği halde hak sahiplerince aranmamışsa zamanaşımına uğrar. Unutulan paraların zamanında alınması önemlidir, çünkü 10 yıllık süre dolduğunda bankalar bu paraları Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu'na devreder.

Evet, aynı suça ilişkin ilamlardan adli para cezasına ilişkin tebligat, hapis cezasının zamanaşımını keser. Türk Ceza Kanunu'nun 71. maddesine göre, mahkumiyet hükmünün infazı için yetkili merci tarafından hükümlüye kanuna göre yapılan tebligat, ceza zamanaşımını keser. Ancak, para cezası için yapılan tebligatta hapis cezasından bahsedilmiyorsa, bu durumda sadece adli para cezası için zamanaşımı kesilir, hapis cezası için kesilmez.

CMR Konvansiyonu'na göre, taşımadan doğan davalar için zamanaşımı süresi 1 yıldır. Ancak, taşıyıcının veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin kastı veya kasta eş değer kusuru varsa bu süre 3 yıla çıkar. Zamanaşımı süresi şu durumlarda başlar: Kısmi kayıp, hasar veya gecikme durumunda: Teslim tarihinden itibaren. Tam kayıp durumunda: Kararlaştırılan zaman limitinin bitiminden 30 gün sonra, limit yoksa yükün taşıyıcı tarafından teslim alınmasından sonraki 60. günde. Diğer durumlarda: Taşıma sözleşmesinin akdedildiği tarihten sonraki üç aylık dönemin sonunda.

AGİ (Asgari Geçim İndirimi) zamanaşımı, alacağın muaccel hale geldiği tarihte başlar. AGİ için alacağın muaccel hale gelme zamanı, iş sözleşmesinin kıdem tazminatına hak kazanılacak şekilde sona erdiği tarihtir. Zamanaşımı süresinin başlayabilmesi için alacağın hukuken talep edilebilir hale gelmesi gerektiği unutulmamalıdır.

Zorunlu Deprem Sigortası (DASK) tazminat davası, iki yıl içinde açılmalıdır. Dava, Sigorta Tahkim Komisyonu veya Asliye Ticaret mahkemelerinde görülebilir. Usule uygun bir başvuru sonrası, DASK'ın 30 gün içinde ödeme yapması gerekmektedir.

Hukukta en uzun zamanaşımı süresi, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda 30 yıldır. Türk Ceza Kanunu'nun 66. maddesine göre, diğer suç türleri için belirlenen zamanaşımı süreleri şu şekildedir: Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda 25 yıl; 20 yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasını gerektiren suçlarda 20 yıl; 5 yıldan fazla ve 20 yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda 15 yıl; 5 yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adli para cezasını gerektiren suçlarda 8 yıl. Soykırım ve insanlığa karşı suçlar ile bu suçların örgüt kurarak işlenmesinden dolayı zamanaşımı işlemez.

Zamanaşımı nedeniyle icranın ertelenmesi kesinleşmeden icraya devam edilemez. Borçlu, takibin kesinleşmesinden sonra borcun zamanaşımına uğradığını iddia ederek icra mahkemesine başvurduğunda, mahkeme bu talebi değerlendirerek eğer dosyada son 10 yıl içinde işlem yapılmadığını tespit ederse, icra takibinin devamını engelleyebilir. Alacaklı, icranın geri bırakılması kararının kendisine ulaşmasının ardından 7 gün içerisinde genel mahkemelerde dava açarak alacağının zamanaşımına uğramadığını ileri sürebilir.

Avukat aleyhine açılan davada zamanaşımı süresi, davanın türüne göre değişiklik göstermektedir: Tazminat davalarında: Avukatlık Kanunu'nun 40. maddesine göre, "iş sahibi tarafından sözleşmeye dayanılarak avukata karşı ileri sürülen tazminat istekleri, bu hakkın doğumunun öğrenildiği tarihten itibaren bir yıl ve her halde zararı doğuran olaydan itibaren beş yıl geçmekle düşer". Alacak davalarında: Vekalet sözleşmesine ilişkin zamanaşımını düzenleyen Türk Borçlar Kanunu'nun 147/5. maddesine göre, zamanaşımı süresi beş yıldır. Ayrıca, haksız fiilden doğan tazminat davalarında zaman aşımı süresi iki yıl, sözleşmeden doğan tazminat davalarında ise 10 yıldır.

Zamanaşımı, usulden red değildir. Zamanaşımı, bir davanın esasına ilişkin bir konudur ve genellikle "esastan red" kararına yol açar. Ancak, davanın usulden reddi durumunda, eksiklik giderildiğinde davanın yeniden açılabilmesi mümkündür.

İcra takibi, belirli süreler içerisinde işlem yapılmazsa zamanaşımına uğrayarak düşer. Genel zamanaşımı süresi: İcra dosyalarında zamanaşımı süresi 10 yıldır. Kira alacağı gibi belirli süreli borçlarda: Zamanaşımı süresi 5 yıldır. Karşılıksız çeklerde: Zamanaşımı süresi 3 yıldır. Ayrıca, borcun tamamen ödenmesi, icra takibinden vazgeçilmesi veya icra takibinin hatalı olduğunun mahkeme tarafından tespit edilmesi gibi durumlarda da icra dosyası düşer. İcra dosyasının düşüp düşmediğini öğrenmek için e-Devlet üzerinden UYAP vatandaş portalı kullanılabilir veya ilgili icra dairelerine başvurulabilir.