KambiyoSenetleri

Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takipte şikayet süresi 5 gündür. Bu süre, öğrenme tarihi ile başlar, yani kişiye yapılan tebligat tarihi esas alınır. Ayrıca, bazı durumlarda şikayet süresi 7 gün veya süresiz olabilir. 7 günlük süre öngörülen haller: Takip dayanağı senedin aslı icra dairesine verilmemişse. Ödeme emri borçluya usulsüz tebliğ edilmişse. Süresiz şikayet halleri: İşlemin kamu düzenine aykırı olması durumunda. Sahtelik iddiası gibi durumlarda.

"Avalim" kelimesinin "aval" ile bir ilişkisi bulunamamıştır. Ancak, "aval" kelimesi, bir kambiyo taahhüdü olup, senet bedelinin kısmen ya da tamamen güvence altına alındığı bir tür kefaleti ifade eder. Aval, senet üzerinde veya alonj üzerinde, "aval içindir" veya buna benzer bir ibareyle belirtilir ve avalist (aval veren kişi) tarafından imzalanır.

Kambiyo senetlerinde borçlu olabilecek kişiler şunlardır: Bonoda asıl borçlu: Senedi düzenleyen kişidir. Poliçede muhatap: Kabul etmiş olan kişidir. Çekte asıl borçlu: Yoktur. Başvuru borçluları: Poliçe ve çekte keşideci, lehtar, cirantalar, bunlara aval verenler, araya girenlerdir. Ayrıca, kambiyo senedinin asıl borçlusu ödeme yapmazsa, kendilerine başvurulabilecek olan bu kişiler, müteselsilen sorumlu olurlar.

Kambiyo senetleri üç ana türe ayrılır: 1. Poliçe: Keşidecinin, lehtara belirli bir bedelin ödenmesini muhataba emrettiği senettir. 2. Bono (Emre Muharrer Senet): Düzenleyenin, senetle belirli bir parayı lehtara ödemeyi taahhüt ettiği senettir. 3. Çek: Düzenleyenin, bir bankaya belirli bir bedelin lehtara ödenmesi talimatını verdiği senettir. Bu senetler, belirli şekil şartlarına tabidir ve bu şartlar kanunda açıkça belirtilmiştir.

Vekâleten imza atan kişi, kambiyo senetlerinden ancak özel olarak yetkilendirilmişse sorumlu olur. Türk Borçlar Kanunu madde 504 uyarınca, kambiyo taahhüdünde bulunulabilmesi için özel yetki gereklidir. Ayrıca, kambiyo senedine "vekaleten imza atıldığının" açıkça yazılmaması halinde, vekaleten imza attığını belirten kişi kişisel olarak sorumlu olur.

Düzenleme yerinin senette yazılmaması, senedi geçersiz kılar. Türk Ticaret Kanunu'nun 777. maddesine göre, bonoda düzenleme yeri belirtilmemişse, bonoyu düzenleyenin adı soyadı yanındaki yazılı yer düzenleme yeri sayılır.

Kambiyo senetlerine yönelik yenileme itirazı, ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 gün içinde yapılmalıdır. Bu süre, hak düşürücü olup, itirazın yazılı olarak yapılması gereklidir.

Müracaat borçlusu, senedin asıl borçlusu olan keşidecinin ödeme yapmaması durumunda sorumlu olur. Müracaat hakkının doğması için gereken şartlar: Vadede ödeme yapılmaması. Protesto çekilmesi (gerekli durumlarda). Müracaat hakkının kapsamı, müracaat borçlusunun ödemiş olduğu meblağın tamamı, ödeme tarihinden itibaren işleyen temerrüt faizi, yaptığı masraflar ve belirli bir oranı aşmayan komisyon ücretini içerir.

Kambiyo senetlerinde komisyonun nasıl hesaplandığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, komisyon hesaplamasıyla ilgili bazı genel bilgiler mevcuttur. Komisyon genellikle şu formülle hesaplanır: Komisyon = (Takasa konu tutar) x (komisyon oranı) x (takas gününe kalan gün sayısı). Örneğin, 10.000 TL değerinde bir hisse satışı için komisyon hesaplaması şu şekilde yapılabilir: Kesinti tutarı = (10.000 TL) x (%0.27) x (2). Bu durumda, kesinti tutarı 54 TL olacaktır. Komisyon oranları ve hesaplama yöntemleri, farklı kurumlar ve hizmetler için değişiklik gösterebilir.

Bonoya yazılabilecek şartlar, zorunlu ve ihtiyari unsurlar olarak ikiye ayrılır. Bononun zorunlu unsurları: "Bono" veya "emre yazılı senet" ibaresi; Belirli bir bedeli kayıtsız ve şartsız ödeme vaadi; Lehtarın adı; Senedin düzenleme tarihi; Düzenleyenin imzası. Bononun ihtiyari unsurları: Keşide yeri (düzenleme yeri); Aval (kefil) bilgisi; "Bedeli nakden alınmıştır" kaydı; Yetkiye dair kayıt. Bonoya faiz kaydı, şarta bağlı ödeme, kısmi ödeme gibi kayıtlar eklenemez.

Ciro ve Aval kavramları, ticaret hukukunda önemli yer tutan kıymetli evraklarla ilgilidir. Ciro, emre yazılı kıymetli evraklarda (poliçe, bono, çek) hakkın devri, rehni veya tahsili için senet hamilinin yazı ile tespit ve imzası ile yaptığı irade beyanıdır. Aval ise, kambiyo senetlerine özgü bir kavram olup, bir çekte keşideci lehine verilmiş kişisel teminattır.

Kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip örnek 10, alacağın bir kambiyo senedine bağlı olduğu durumlarda başlatılan ilamsız bir icra takibi türüdür. Örnek 10 ile başlatılan takip sürecinin aşamaları: 1. Takip talebi. 2. Ödeme emri. 3. Takibin kesinleşmesi. 4. Haciz. 5. Satış. 6. Paraların paylaştırılması ve ödenmesi. Örnek 10 ödeme emrine itiraz süresi: Borca itiraz: Ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 gün içinde yapılmalıdır. İmzaya itiraz: Ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 gün içinde, bir dilekçeyle icra mahkemesine bildirilmelidir.

Kambiyo senetlerinde tanık delili, özellikle zamanaşımına uğramış kambiyo senetlerinin delil başlangıcı olarak kullanılması durumunda söz konusu olur. Delil başlangıcı, iddia konusu hukuki işlemin tamamen ispatına yeterli olmamakla birlikte, söz konusu hukuki işlemi muhtemel gösteren ve kendisine karşı ileri sürülen kimse veya temsilcisi tarafından verilmiş veya gönderilmiş belgedir. Zamanaşımına uğramış bir kambiyo senedi, delil başlangıcı olarak kullanıldığında, temel ilişkinin ispatı için tanık delili ve diğer takdiri delillere başvurulabilir.

Gerçek Kesit dizisinde hangi senetlerin geçerli olduğuna dair bilgi bulunmamaktadır. Ancak, genel olarak bir senedin geçerli olabilmesi için belirli unsurları içermesi gerekir: Senet tarihi. Senet içeriği. Borçlunun bilgileri. Alacaklının bilgileri. İmzalar. Senedin geçerliliği, yasal düzenlemelere uygunluğuna ve senet üzerindeki koşullara bağlıdır.

"Çekmelik" terimi, yemeni gibi giyeceklerde ayağın daha rahat girmesi için topuk üzerinde bulunan uzun çıkıntıyı ifade eder. "Çek" terimi ise, kambiyo senetlerinden biri olup, belirli bir bedelin ödenmesi için yapılan bir ödeme aracını ifade eder. Çeklerin çekilmesi için ise belirli süreler vardır: - Düzenlendiği yerde ödenecek çekler için ibraz süresi on gündür. - Düzenlendiği yerden başka bir yerde ödenecek çekler için ibraz süresi bir aydır. - Farklı kıtalarda düzenlenen çekler için ibraz süresi, düzenlenme ve ödeme yerlerinin aynı kıtada olması durumunda bir ay, ayrı kıtalarda olması durumunda ise üç aydır.

Menfi tespit davasında borçlu, senedin geçersiz olduğunu iddia ederek savunma yapabilir. Bu durumda, borçlu senedin: hükümsüz olduğunu, sahte olduğunu, yasanın öngördüğü biçimde düzenlenmediğini (örneğin, kambiyo senedinde TTK'nın aradığı zorunlu unsurların bulunmadığını) ileri sürebilir. Ayrıca, borçlu, senedin kendi iradesi dışında düzenlendiğini veya tehdit altında imzalandığını iddia edebilir. Senede karşı senetle ispat kuralı gereği, alacağın dayanağı bir senet ise, tanık dinlenmesi genellikle mümkün değildir; davacı borçlu, senedin geçersizliğini yazılı delillerle ispatlamak zorundadır.

İİK 170, "İcra ve İflas Kanunu Madde 170" anlamına gelir. İİK 170'in bazı önemli hükümleri: Borçlu, imzanın kendisine ait olmadığı itirazını bir dilekçe ile icra mahkemesine bildirir. Bu itiraz, satıştan başka icra takip muamelelerini durdurmaz. İcra mahkemesi, itirazı ciddi bulursa alacaklıya tebliğe gerek görmeden, itirazla ilgili kararına kadar icra takibinin geçici olarak durdurulmasına karar verebilir. İnkar edilen imzanın borçluya ait olduğu anlaşılırsa, borçlu belirli tazminat ve para cezalarına mahkum edilir. İİK 170'in tam metnine aşağıdaki kaynaklardan ulaşılabilir: mevzuat.gov.tr; av-saimincekas.com; turkhukuksitesi.com.

Kambiyo senetlerinde faiz oranı, tarafların anlaşmasına göre belirlenir. Eğer taraflar arasında bir faiz oranı kararlaştırılmamışsa, faiz oranı şu şekilde hesaplanır: Türk Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu'na göre. Ticari işler için. Ayrıca, kambiyo senetlerinde faiz oranı, Merkez Bankası'nın belirlediği avans faiz oranlarına da bağlı olarak değişebilir. Faiz hesaplamaları karmaşık olabileceğinden, bir hukuk profesyoneline danışılması önerilir.

Kambiyo senetlerinde zamanaşımı, ilamsız takipte aşağıdaki durumlarla kesilir: Dava açılması. Takip talebinde bulunulması. Davanın ihbar edilmesi. Alacağın iflas masasına bildirilmesi. Borçlunun borcu kabul etmesi veya ödemesi. Zamanaşımı kesilince, süresi aynı olan yeni bir zamanaşımı işlemeye başlar.

Kambiyo senetlerinde (bono, çek, poliçe) süreler, senedin türüne ve taraflar arasındaki ilişkiye göre değişir. Bazı kambiyo senedi türleri için süre hesaplamaları: Bono: Hamilin düzenleyene başvurma süresi, vade tarihinden itibaren 3 yıldır. Hamilin cirantaya başvurma süresi, protesto tarihinden itibaren 1 yıldır. Cirantanın diğer cirantaya başvurma süresi, ödeme veya dava tarihinden itibaren 6 aydır. Çek: Çek düzenlendikten sonra ibraz süresi dolduktan itibaren tüm sorumlulara karşı 3 yıllık bir zamanaşımı süresi işlemeye başlar. Sürelerin hesaplanması için bazı örnekler: Belirli bir günde ödenecek bono: "31.12.2025 tarihinde ödenecektir" gibi kesin bir tarih belirtilmişse, vade tarihi bu gündür. Görüldüğünde ödenecek bono: Vade tarihi yoksa veya "görüldüğünde" ödenecek ibaresi varsa, senet ilk sunulduğu (ibraz edildiği) gün vade olarak kabul edilir ve zamanaşımı bu tarihten itibaren başlar. Zamanaşımı süreleri, dava açılması, icra takibi başlatılması gibi işlemlerle kesilir ve bu tür işlemlerden sonra süre yeniden işlemeye başlar.