YapıStandartları

Yangın direnci, yapı elemanlarının özelliklerini korudukları süreye göre belirlenir ve bu süre, dakika cinsinden ifade edilen yangın dayanıklılık sınıfları ile belirtilir. Türkiye'de yangına dayanıklılık süreleri, TS EN 13501-2 standartlarına göre belirlenir. Bazı yaygın yangın dayanıklılık süreleri: 60 dakika. 90 dakika. Ayrıca, DIN 4102 standardına göre kabloların yangına dayanıklılık süreleri E30, E60 ve E90 olarak sınıflandırılır; bu süreler sırasıyla 30 dakika, 60 dakika ve 90 dakika anlamına gelir. Yangın direnci gereksinimleri, binanın kullanım amacına ve risk değerlendirmesine göre değişiklik gösterebilir. Kesin değerler için ilgili standartlara veya uzmanlara danışılması önerilir.

Mütemadî (sürekli) temelin hangi deprem yönetmeliğinde zorunlu hale geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, Türkiye'de deprem yönetmeliklerinin zaman içindeki gelişimi hakkında bilgi verilebilir. Türkiye'de bugüne kadar 1947, 1953, 1961, 1968, 1975, 1998 ve 2007 olmak üzere toplam 7 kez deprem yönetmeliği revize edilmiştir.

Beton ısıtma için elektrotların beton karışımına yerleştirilmesi sırasında, çalışma parçaları arasındaki minimum mesafe 200-400 mm, elektrot ve çerçeve çubukları arasındaki mesafe 50-150 mm, teknolojik dikişe olan mesafe 100 mm'den itibaren ve en dış sıradan kalıba olan mesafe ise 30 mm'den itibaren olmalıdır. Beton ısıtma için polietilen boruların kalıbın içerisine yerleştirilmesi ise daha önce hazırlanan proje dahilinde yapılır. Beton ısıtma işleminin doğru bir şekilde yapılabilmesi için bir uzmana danışılması önerilir.

Yapı denetimi, genellikle altı aşamada gerçekleştirilir: 1. Proje Kontrol Süreci: Mimari, statik, mekanik tesisat, elektrik tesisat gibi projelerin kontrolü. 2. Ruhsat Alım ve Onay Süreci: İnşaat yapım ruhsatının alınması. 3. İnşaat Yapım Sürecinin Başlaması: İşyeri teslim tutanağının imzalanması. 4. İnşaat Yapım Sürecinin Kontrolü: Temel, taşıyıcı sistem, çatı örtüsü gibi aşamaların denetimi. 5. İş Bitirme ve İskân Süreci: İnşaatın tamamlanması ve iş bitirme tutanağının hazırlanması. 6. Dosyanın Kapanması: Yapı denetim dosyasının kapatılması. Bu aşamalar, yapının inşası sırasında ve sonrasında yasal düzenlemelere uygunluğun sağlanmasını amaçlar.

Merdiven basamak genişliği, kullanım amacına ve yerleştirildiği mekana bağlı olarak değişebilir. Dış mekanlarda ise basamak genişliği 32 cm'den az olamaz. Basamak genişliğinin 27 cm'den az olmaması gerektiği de belirtilmiştir. Merdiven basamak ölçülerinin, yerel bina kodlarına ve standartlara uygun olması önemlidir.

Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği'ne göre, asmolen döşemeli sistemlerde perde kullanımı, binanın deprem tasarım sınıfına (DTS) ve bina yükseklik sınıfına (BYS) bağlı olarak değişir: DTS=3 ve DTS=4 olan binalarda, perde kullanılmaması durumunda sistem süneklik düzeyi sınırlı taşıyıcı sistem olarak kabul edilir. DTS=1 ve DTS=2 olan binalarda ise perde kullanımı zorunludur. Ayrıca, perde sayısının yeterli olması ve devrilme momentlerinin en az %75'ini karşılayabilmesi gerekir. BYS≥6 durumunda da perde kullanımı sınırlanmıştır. Bu nedenle, asmolen yapıda kaç perde olması gerektiği, binanın spesifik deprem ve yükseklik koşullarına bağlıdır. Detaylı bilgi için bir inşaat mühendisine danışılması önerilir.

Emsal oranı 0,40, bir arsanın yüzde 40’ı kadar inşaat hakkı olduğunu ifade eder. Örneğin, 1000 m²’lik bir parselde 0,40 emsal oranı varsa, bu parselde en fazla 400 m² inşaat yapılabilir.

Yangın kaçış holü kapılarının sayısı, binanın büyüklüğüne ve kat sayısına bağlı olarak belirlenir. Tek çıkış durumunda: Bölünmemiş tek mekânlarda, çıkışlar arasındaki mesafe yağmurlama sistemi yoksa diyagonal mesafenin yarısından, varsa üçte birinden az olamaz. Çoklu çıkış durumunda: Her bir çıkışın, toplam kullanıcı yükünün en az yarısını karşılayacak genişlikte olması gerekir. Kaçış holü kapılarının, dışarıya açılan, yangına dayanıklı ve kolayca açılabilen olması gerekir.

Prof. Dr. Bülent Oruç'un 2025 yılı Ağustos ayı için depremle ilgili açıklamalarına dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, Prof. Dr. Bülent Oruç'un depremle ilgili bazı görüşleri şu şekildedir: İstanbul depremi: Marmara Denizi'nde beklenen büyük depremin olma olasılığını yüksek görmektedir. Orta hasarlı binalar: Kocaeli'de orta hasarlı olarak tanımlanan binaların bir an önce yıkılması gerektiğini belirtmiştir. Deprem yönetmeliği: Yeni deprem yönetmeliğinin bölgesel ve şehirsel bazda detaylandırılması gerektiğini ifade etmiştir. Depremlerin öncüsü olup olmadığı: Bir depremin ana şok mu, öncü şok mu olduğunu söylemenin deprem riski bitmeden çok güç olduğunu dile getirmiştir.

Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY) uyarınca temel derinliğinin nasıl hesaplanacağına dair bilgi bulunamadı. Ancak, TBDY'ye göre sondaj derinliğinin hesaplanmasında kullanılan bazı yöntemler şunlardır: Temel tabanından itibaren yapı genişliğinin en az 1,5 katı. Net temel basıncından kaynaklanan zemindeki gerilme artışının (Δσ), zeminin kendi ağırlığından kaynaklanan efektif gerilmenin (σ'vo) %10’una eşit olduğu derinlik. Ayrıca, zemin sınıfının belirlenmesi için temel kotunun altındaki ilk 30 metrelik derinliğin araştırılması gerektiği de belirtilmiştir. Daha fazla bilgi için TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası tarafından geliştirilen "Sondaj Derinliği Hesap Cetveli" programı kullanılabilir.

Kombi baca eğimi, kombi türüne göre değişiklik gösterir: Yoğuşmalı kombiler: Baca borusu yukarıya doğru %2 ila %3 eğimle monte edilmelidir. Hermetik kombiler: Baca borusu aşağıya doğru %3 eğimle monte edilmelidir. Bacalı kombiler: Bina bacası kullanılması zorunludur. Baca eğimi doğru yapılmadığında, kombi bacasından yoğuşan sıvı dışarı akabilir veya yanma odasına yağmur suyu girebilir, bu da kombinin arızalanmasına veya bozulmasına neden olabilir. Kombi montajı, uzman kişiler tarafından yapılmalıdır.

Evet, üç katlı bir binanın altında restoran olabilir. Ancak, bu durumda bazı yasal düzenlemelere ve yapısal gereksinimlere uyulması gerekmektedir. Örneğin, Türk yapı yönetmeliklerine göre üç katlı binalarda asansör zorunluluğu bulunmamaktadır. Maliyet ve yasal düzenlemeler nedeniyle, üç katlı bir binanın altında restoran açmadan önce bir uzmana danışılması önerilir.

Temel için bims bloklarının kaç cm olması gerektiği, kullanılan bims türüne ve inşaatın gereksinimlerine bağlıdır. En yaygın bims blok boyutları şunlardır: 8,5 cm. 10 cm. 13,5 cm. 15 cm. 20 cm. Bims bloklarının metrekare hesaplaması, kullanılan blokların boyutlarına ve kalınlıklarına göre değişiklik gösterir. Bims bloklarının kesin boyutları için üretici firmanın katalogu veya teknik bilgilerinin kontrol edilmesi önerilir.

Bodrum kat yüksekliği, imar durumlarına göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak, iskân edilen katların iç yüksekliği, asma katlar hariç, ıslak hacimler (tuvalet, banyo, mutfak) için 2,50 metreden, diğer alanlar için 2,60 metreden az olamaz. Ancak, bodrum katında bazı özel durumlar için bu ölçüler değişebilir: Yıkanma yeri, banyo, duş, lavabo yeri, tuvalet, kiler, merdiven altı, her türlü iç ve dış geçitler ve iskân edilmeyen bodrum katları ile müştemilât binalarında iç yükseklik 2,20 metreye kadar düşürülebilir. Katı yakıt kullanan sobalı binaların bodrum veya zemin katlarında her daire için en az 5,00 m² en fazla 10,00 m² odunluk, kömürlük veya depolama yeri ayrılması zorunludur. Ayrıca, blok veya bitişik nizam konut olarak kullanılacak yapılarda zemin kat yüksekliği en fazla 3,50 metre, normal katlarda 3,00 metre olabilir.

4 katlı bir binanın depreme dayanıklı olup olmadığını kesin olarak belirlemek için uzman incelemesi gereklidir. Depreme dayanıklı binaların bazı özellikleri: Sağlam temel ve yapısal tasarım. Uygun yapı malzemeleri. Esneklik ve yatay yük dağılımı. Mühendislik standartlarına uygunluk. Yerel zemin koşullarına uygunluk. Birinci derece deprem kuşağında yer alan yapılar için 4-8 kat arasındaki binalar, deprem sırasında ciddi yüke maruz kalabilir ve hasar görebilir. Depreme dayanıklılık konusunda en doğru bilgiyi, binanın zemin yapısı, kullanılan malzemeler, tasarım ve inşaat sürecindeki uygulamalar gibi faktörlere bakacak bir uzman verebilir.

Terasların emsale dahil edilmemesi, Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği'ne göre, toplam emsal alanının %30'unu aşamaz. Terasların emsale dahil edilmemesi durumunda şu sonuçlar ortaya çıkabilir: Yapı ruhsatı ve imar izinleri: Emsale dahil olmayan teraslar, yapı ruhsatı ve imar izinlerinin alınmasını etkileyebilir. Yıkım kararları: Emsale dahil olmayan yapı unsurları için yıkım kararları alınabilir. Hukuki denetim: Terasların projeye uygun olup olmadığı ve emsale dahil edilip edilmemesi, hukuki denetimlere konu olabilir. Terasların emsale dahil edilip edilmemesi, yerel yönetmeliklere ve imar mevzuatına göre değişiklik gösterebilir.

180 m² bir ev için minimum 250-300 m² arsa gereklidir. Arsa büyüklüğü, KAKS (Kat Alanı Kat Sayısı) ve TAKS (Taban Alan Katsayısı) gibi değerlere bağlı olarak değişebilir. Arsa büyüklüğü ile ilgili kesin bilgi almak için bir mimarlık ofisi veya inşaat firması ile iletişime geçilmesi önerilir.

Yangın merdiveni genişliği, binanın kullanım amacına ve kat sayısına göre değişiklik gösterir: Konut binaları: En az 80 cm. Kamu binaları: En az 120 cm. Yüksek katlı binalar ve iş merkezleri: En az 90 cm. Kaçış yolları: En az 180 cm. Ayrıca, yangın merdiveni kapılarının genişliği en az 90 cm olmalıdır.

Tek araçlık garajın ideal metrekaresi, 240 ila 384 fit kare arasında değişmektedir. Diğer ölçülere göre tek araçlık garajın boyutları şu şekilde olmalıdır: Genişlik: 12 ila 16 fit; Uzunluk: 20 ila 24 fit. Ayrıca, Otopark Yönetmeliği'ne göre, tek araçlık garajlar için birim park alanı, manevra alanı dahil en az 20 m² olmalıdır.

Çatı mertek arası mesafe, kullanılan ısı yalıtım malzemesinin genişliğinden 1-1,5 cm daha geniş olacak şekilde belirlenmelidir. Mertek arası mesafe ayrıca, çatı tahtasız konstrüksiyonlarda, 4 cm kalınlığında XPS kullanılacaksa 40 cm, 5 cm kalınlığında kullanılacaksa 50 cm, 6 cm kalınlığında kullanılacaksa 60 cm olarak belirlenmelidir. Çatı yapımı veya ısı yalıtımı için kesin mesafelerin belirlenmesi amacıyla bir uzmana danışılması önerilir.