YapıStandartları

Bitişik nizam 3 kat, imar planında belirtilen bir yapı nizam ve kat yüksekliği kombinasyonunu ifade eder. Bitişik nizam, bir veya birden fazla komşu parsellerdeki binalara bitişik olan yapı nizamıdır. 3 kat, yapının toplam kat yüksekliğini belirtir. Bu tür yapılaşma genellikle parsel sınırlarında çekme mesafesi ile belirlenir ve ortak alandan arka bahçeye çıkış sağlanır.

Fransız balkonda korkuluk şarttır, ancak belirli güvenlik standartlarına uygun olmalıdır. Korkulukların özellikleri: Yükseklik: En az 90 cm olmalıdır. Yatay bağlantılar arası mesafe: En fazla 15 cm olmalıdır. Malzeme: Korkuluklar, sağlam yapıda olan betona sabitlenmelidir; mantolama gibi malzemelere sabitlenmemelidir. Bu standartlara uyulmaması, özellikle küçük çocuklar için güvenlik riskleri oluşturabilir.

Kapalı otopark giriş çıkış rampalarının eğimi, umumi otoparklar için %15'ten, diğer binalarda ise %20'den fazla olamaz. İdeal eğim ise %10 olarak belirtilmektedir.

Fransız balkonlar, yeni deprem yönetmeliğine uygun olarak inşa edildiğinde depreme karşı dayanıklı olabilir. Ancak, Fransız balkonların depreme karşı bazı riskleri bulunmaktadır: Konsol uzunluğu: Konsol şeklindeki balkonların serbest konsol uzunluğu yeni deprem yönetmeliğine göre 1,5 metreden fazla olmamalıdır. Korkuluklar: Korkuluklar sağlam bir şekilde betona sabitlenmelidir; genellikle mantolama malzemesinin üzerine sabitlenmesi güvenliği tehdit eder. Yükseklik ve bağlantılar: Balkon yüksekliği en az 90 cm, yatay bağlantılar arası ise en az 15 cm olmalıdır. Fransız balkon alırken bir uzmanın görüşüne başvurmak ve yapının depreme dayanıklılık sertifikasını talep etmek önemlidir.

Vaziyet planında olması gerekenler: Yapının kaplayacağı alan ve inşaatın bilgileri. Çevre sokaklar, caddeler ve inşaatın zemini hakkında bilgi. Yapı çatısının detayları. Yaya yolları ve araç durumu. Bölgedeki rüzgarlar ve rüzgar çeşitleri. Su ve elektrik hatları. Otopark, çocuk oyun alanları, ağaçlar gibi ortak yerler. Kuzey oku. Arsa köşe kotları. Son katın uzunluğu ve genişliği. İnşaat toplam metrekaresi. Arazi kesiti ve eğim. Güvenlik kulübesi, garaj girişi, sığınak gibi müştemilatlar. Vaziyet planı genellikle 1/200, 1/500, 1/1000 veya 1/2000 ölçeğinde çizilir.

Asansör ölçüleri, taşıma kapasitesine, bina türüne ve kullanım amacına göre değişiklik gösterir. Bazı standart asansör ölçüleri: Kabin ölçüleri: 2 kişilik asansörler: 100x125x235 cm. 4 kişilik asansörler: 110x140x235 cm. 6 kişilik asansörler: Daha büyük ölçülerde olabilir. Kapı ölçüleri: Tek kapılı modellerde en az 90 cm, iki kapılı veya sürgülü kapılı modellerde en az 120 cm. Asansör kuyusu ölçüleri: Kuyu genişliği, birden fazla asansör yerleştirildiğinde toplam genişlik hesaplanarak belirlenir. Kuyu dibi derinliği, asansörün hızına göre değişir. Ayrıca, Türkiye'deki Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği ve TSE standartlarına uygun olarak belirlenen ölçüler de dikkate alınmalıdır.

İmar yönetmeliğine göre kaç katlı bina yapılabileceğine dair bilgi, bulunulan bölgenin imar planına ve arazi özelliklerine bağlı olarak değişir. Genel olarak, yol genişliğine göre belirlenebilecek maksimum kat adetleri şu şekildedir: 7 metreye kadar olan yollar: 2 kat. 7-10 metre arası yollar: 3 kat. 10-12 metre arası yollar: 4 kat. 12-15 metre arası yollar: 5 kat. 15-20 metre arası yollar: 6 kat. 20-25 metre arası yollar: 8 kat. 25-35 metre arası yollar: 10 kat. 35-50 metre arası yollar: 14 kat. Ayrıca, kat adetleri binanın en düşük kottaki cephesi esas alınarak belirlenir ve ana kitle en fazla 5 kat olabilir. Eksik katlı bina yapılması durumunda, planla veya yönetmelikle belirlenen kat adedine uygun bahçe mesafesi bırakılması ve ilgili idarenin uygun görmesi gereklidir.

Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği 2018'e (TBDY 2018) göre, betonarme yapılarda kolonların en az boyutları 30 cm x 30 cm olmalıdır. Ancak, kolon boyutları kat sayısı, tasarım sınıfı, taşıma gücü gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Kolon boyutlarının belirlenmesi, kesin hesaplamalar ve bina modellemesi gerektirdiğinden, bir inşaat mühendisi tarafından yapılmalıdır.

KAKS (Kat Alanı Kat Sayısı) ve inşaat alanı aynı değildir, ancak aralarında bir ilişki vardır. KAKS, bir arsa üzerinde toplamda ne kadar inşaat alanı kullanılabileceğini gösterir. Dolayısıyla, KAKS oranı yüksek olduğunda, daha fazla inşaat alanı mümkün olur; ancak bu alanın nasıl kullanılacağı, TAKS (Taban Alanı Kat Sayısı) oranı ve diğer yapılaşma kurallarıyla belirlenir.

TS500'e göre yeniden dağılım sınırı, mesnet momentlerinin açıklık momentlerine belirli oranlarda dağıtılmasını ifade eder. Bu oranlar, kirişlerdeki çekme ve basınç donatısı arasındaki farka göre değişir: ρ - ρ' ≤ 0,4 ρb ise: En fazla %15. 0,4 ρb < (ρ - ρ') ≤ 0,6 ρb ise: En fazla %10. Bu uygulama, çerçeve kirişleri, sürekli kirişler ve döşemelerde, yapının doğrusal elastik davrandığı varsayımına dayalı çözümlemelerde geçerlidir.

KİPTAŞ evleri, depreme dayanıklılık açısından şu özelliklere sahiptir: Tünel kalıp sistemi ve radye temel (dolu temel) sistemi kullanımı. Kaliteli malzeme kullanımı ve sıkı denetim. Projelerin, yürürlükteki tüm deprem yönetmeliklerine uygun olarak hazırlanması. Bu özellikler, KİPTAŞ evlerinin olası bir İstanbul depremine karşı güvenli olduğunu göstermektedir.

TS 500 ve TS 498 arasındaki temel farklar şunlardır: TS 500, betonarme yapıların tasarım ve yapım kurallarını içerir ve 2000 yılının Şubat ayında yayınlanmıştır. TS 498, yapı elemanlarının boyutlandırılmasında esas alınacak yüklerin hesap değerlerini içerir ve 1987 yılının Kasım ayında yayınlanmıştır. Bu iki yönetmelik, betonarme binaların tasarımında birlikte kullanılır; TS 500, genel kuralları belirlerken, TS 498 bu kurallara göre yapılacak hesaplamaların detaylarını sağlar.

TAKS (Taban Alanı Kat Sayısı) ve KAKS (Kat Alanı Kat Sayısı) arasındaki temel farklar şunlardır: Kullanım Alanı: TAKS, arsanın yüzey alanı ile ilgilenir ve yapılaşma oranını belirler. KAKS, inşaatın toplam alanını ve kat sayısını ifade eder. Hesaplama Yöntemi: TAKS, taban alanının arsa alanına oranı ile hesaplanır (TAKS = Yapılaşmış Alan / Parsel Alanı). KAKS, toplam inşaat alanının arsa alanına oranı ile hesaplanır (KAKS = Toplam İnşaat Alanı / Parsel Alanı). Etkisi: Düşük TAKS oranı, geniş bir bahçe veya açık alan bırakılmasını gerektirir. Yüksek KAKS değeri, daha fazla kat çıkılabilmesini sağlar. Her iki oran da bir arsanın ne kadar verimli kullanılabileceğini planlamada kritik öneme sahiptir.

Pratik merdiven rampası eğimi, engellilerin güvenli ve rahat hareketini sağlamak amacıyla belirli standartlara göre ayarlanmalıdır. Yükseklik 15 cm ve daha az ise eğim en fazla 1:10 (%10) olmalıdır. Yükseklik 16-50 cm arasında ise eğim en fazla 1:11 (%9) olmalıdır. Yükseklik 51-100 cm arasında ise eğim en fazla 1:12 (%8) olmalıdır. Yükseklik 100 cm üzerinde ise eğim en fazla 1:16 (%6) olmalıdır. Ayrıca, dış mekan rampalarının genişliği 120 santimetrenin altına düşürülmemelidir.

Bina yüksekliği, Deprem Tasarım Sınıfları'na (DTS) bağlı olarak 8 farklı Bina Yükseklik Sınıfı'na (BYS) ayrılır. Bu sınıflar ve karşılık geldikleri bina yüksekliği aralıkları, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği'ne göre şu şekildedir: BYS=1: Yüksek binalar. BYS=2: 6-10 kat arası. BYS=3: 11-15 kat arası. BYS=4: 16-20 kat arası. BYS=5: 21-30 kat arası. BYS=6: 31-40 kat arası. BYS=7: 41-50 kat arası. BYS=8: 51 kat ve üzeri.

TS 498'e göre yük hesabı yapmak için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Kar yükü hesabı: Kar yükü hesap değeri (Pk), kar yağışı artış şartlarına göre değişir. 30°'ye kadar eğimli çatılarda kar yükü hesap değeri (Pk), kar yükü (Pko) değerine eşit kabul edilir. Suyun kaldırmasına veya diğer kaldırma kuvvetlerine karşı yapılan tahkiklerde, yeraltı su seviyesi üstünde kalan zeminler için birim hacim ağırlık 2,0 kN/m³, batık zeminler için 1,0 kN/m³ azaltılır. 2. Rüzgâr yükü hesabı: Rüzgâr yükü, her yönde en büyük değerinde tesir eder şekilde dikkate alınır. Basınç, emme ve sürtünme etkileri birleştirilerek hesaba alınır. Bir yapının bütününde rüzgâr yükü bileşkesinin büyüklüğü; W = Cf.q.A formülü ile bulunur. Yük hesaplarıyla ilgili daha detaylı bilgi için aşağıdaki kaynaklara başvurulabilir: web.itu.edu.tr; betoncelik.com; staff.emu.edu.tr.

İmarda çekme mesafeleri, bir yapının yola, komşu parsele veya belirli bir alana en fazla yaklaşabileceği mesafelerdir. Bazı çekme mesafeleri: Ön bahçe çekme mesafesi: Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği'ne göre, en az 5 metre olmalıdır. Yan bahçe çekme mesafesi: En az 3 metre olmalıdır. Arka bahçe çekme mesafesi: En az 3 metre olmalıdır. Çekme mesafeleri, imar planları ve yönetmeliklerle belirlenir ve binanın yüksekliği, konumu ve çevresindeki yapıların durumu gibi faktörlere bağlı olarak değişir.

Doğalgaz cam menfezlerinin yönü, yanma gazlarının yukarı doğru çıkmasını sağlayacak şekilde olmalıdır. İç kısım: Tavana doğru olmalıdır, çünkü doğalgaz gibi gazlar havadan hafif olup tavana yükselir. Dış kısım: Yağmur suyu almaması için aşağıya doğru bakmalıdır. Doğalgaz menfezlerinin montajı, yetkili bir doğalgaz teknisyeni tarafından yapılmalıdır.

Kombi bacası uzunluğu, kullanılan kombi türüne ve montaj yapılan yere göre değişiklik gösterebilir: Bacalı kombiler: Tek dirsek kullanıldığında baca borusunun yatay uzunluğu en fazla 2 metre, çift dirsek kullanıldığında ise en fazla 1 metre olmalıdır. Hermetik kombiler: Baca borusu uzunluğu en fazla 1 metre olmalıdır. Yoğuşmalı kombiler: Baca uzunluğu en fazla 4 metre olabilir, ancak üretici talimatlarına uyulmalıdır. Baca uzunluğunun doğru belirlenmesi ve güvenli bir kurulum için bir profesyonelden yardım alınması önerilir.

Kazıda yaklaşma sınırı ile ilgili bilgi bulunamamıştır. Ancak, kazı güvenliği ile ilgili bazı genel esaslar şunlardır: Şevli kazılar. Derin temeller. Yeraltı suyu. Heyelan riski. Kazı güvenliği ile ilgili daha detaylı bilgiye, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın 2022/15 sayılı "Kazı Güvenliği ve Alınacak Önlemler Hakkında Genelge"sinden ulaşılabilir.