Temel

Radye ve mütemadi temel arasındaki farklar şunlardır: 1. Radye Temel: Yapının ağırlığının çok fazla olduğu ve zemin taşıma kapasitesinin düşük olduğu durumlarda tercih edilir. 2. Mütemadi Temel: Kolon yüklerinin fazla olduğu, kolon mesafelerinin yakın olduğu veya zeminin homojen olmadığı durumlarda kullanılır.

Şevval İnşaat'a göre kuyu temel, yaklaşık 20-30 metre derinliğe kadar elle veya el makineleri ile yapılan kazı ve betonarme iksa perdesi uygulamasıdır. Kuyu temel sisteminin avantajları: - Arsa sınırında tam olarak arsa sınırına yapılabilme imkanı, yer kaybını minimum seviyeye indirme. - İmal edilen kuyu perdelerinin taşıyıcı perde olarak kullanılabilmesi. - Perde yüzeylerine ilave işçilik gerekmeksizin izolasyon yapılabilmesi. - Derin iksa sistemlerinde gelen zemin itkilerine göre perde kesitinin kademeli olarak azaltılabilmesi, bu sayede ekonomi sağlama imkanı.

Radye temele ihtiyaç duyulmasının birkaç nedeni vardır: 1. Zemin Özellikleri: Zemin ne kadar zayıfsa, radye temel o kadar önemli hale gelir. 2. Deprem Riski: Deprem riski taşıyan bölgelerde radye temel, yapının bütünlüğünü koruyarak can ve mal kayıplarını önler. 3. Büyük ve Ağır Yapılar: Fabrikalar, alışveriş merkezleri gibi büyük ve ağır yapılar, zemine büyük bir yük bindirir. 4. Yüksek Katlı Binalar: Yüksek katlı binaların alt katlarında bulunan otoparklar gibi ağır yüklerin olduğu bölgelerde, radye temel zeminin çökmesini engeller.

İşte kısa ve komik Temel fıkralarından bazıları: 1. Beş Para Etmez: Temel ve Dursun kavga ederken Temel, Dursun'a "Sen beş para etmez adamın birisin" der. Dursun alaycı bir gülümsemeyle "Öyleyse ispat et de görelim" deyince, Temel bir taksi çağırır ve taksiciye "Beni Trabzon Merkez'e kaça götürürsün?" diye sorar. Taksici "İki bin" der. Temel, "Peki, arkadaşımla birlikte kaça olur?" diye sorunca, taksici "Değişmez" cevabını verir ve Temel, Dursun'a dönerek "Gördün mü?" der. 2. Şemsiyemi Tutmasaydım: Dursun, yağmurlu bir günde şemsiyesinin altına alarak ıslanmaktan kurtardığı Temel'i her gördüğünde "Ne haber Temel! O gün şemsiyemi tutmasaydım ıslanacaktın" der. Temel, bu durumdan sıkılıp kendisini gördüğü ilk su birikintisinin içine atarak ıslanır ve Dursun'a "O gün şemsiyeni tutmasaydın, en fazla bu kadar ıslanırdım. Sen şemsiyeni tutmadın kabul et, ben de kendimi ıslanmış farzedeyim uşağım" diye cevap verir. 3. Kuyudan Ay Çıkarmış: Mehtapta kuyudan su çeken Temel, Ay'ın kuyudaki yansımasını görüp "Ay kuyuya düşmüş" der ve içindeki Ay'ı çıkarmak için su dolu kova ile kuyuya iner. Kova kuyunun duvarına takılınca Temel sırt üstü yere düşer ve gökyüzünde Ay'ın yerinde olduğunu görüp "Çok yoruldum ama, kuyudan da Ay'ı çıkardım" der.

Radye temel, sağlam bir temel sistemi olarak kabul edilir. Bu temel türü, bina yükünü geniş bir alana yayarak zemine eşit şekilde dağıtır ve yapının stabilitesini artırır. Ancak, her inşaat projesi farklıdır ve radye temelin dayanıklılığı, doğru tasarım, kaliteli malzeme kullanımı ve doğru uygulama gibi faktörlere bağlıdır.

Radye temel, günümüzde en sağlam temel tipi olarak kabul edilmektedir.

En sağlam temel, zemin özelliklerine, yapının tasarımına ve boyutuna göre değişir. Ancak, bazı temel türleri genel olarak daha dayanıklı kabul edilir: 1. Radye Temel: Yükleri geniş bir alana yayarak zemine dengeli bir şekilde aktarır, bu nedenle depreme karşı oldukça dayanıklıdır. 2. Kazık Temel: Yapının yükünü zayıf zeminden alarak derindeki sağlam tabakalara aktarır. 3. Keson Temel: Sağlam zemin derindeyse ve kazık temel uygulanamıyorsa kullanılır, özellikle su oranı yüksek zeminlerde etkilidir. Temel seçimi için mutlaka bir uzmana danışılması önerilir.

Grobeton yerine drenaj panelleri kullanılabilir. Ayrıca, mıcır da grobeton yerine temel yapımında kullanılabilir, ancak bu yanlış bir uygulamadır çünkü mıcır, grobetonun sağladığı dayanıklılığı ve izolasyon özelliklerini sunmaz.

Kargir evlerin ömrü, kullanılan malzeme, inşaat kalitesi ve düzenli bakım ile doğrudan ilişkilidir. Eğer modern tekniklerle güçlendirilmiş ve sağlam temele oturtulmuş kargir yapılar varsa, dayanıklılık açısından betonarme binalara yakın bir güvenlik seviyesi sunabilirler.

Grobeton, inşaat projelerinde çeşitli amaçlarla kullanılan düşük dayanımlı bir beton türüdür. Başlıca işlevleri: 1. Temel Hazırlığı: Temel beton dökümünden önce yüzeyin düzeltilmesi ve stabil hale getirilmesi için kullanılır. 2. Yalıtım: Yer altı sularına karşı bir bariyer oluşturarak temel betonunu korur ve donma-çözülme döngülerinden kaynaklanan hasarları minimize eder. 3. Dolgu Malzemesi: Yüksek dayanım gerektirmeyen alanlarda dolgu malzemesi olarak kullanılır. 4. Yol ve Kaldırım Yapımı: Asfalt veya beton kaplama öncesinde alt tabaka olarak dökülür. 5. Endüstriyel Tesisler: Ağır yük taşıyan zeminlerin alt yapısında kullanılır.

Radye temel ve mütemadi temel arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Zemin Değerlendirmesi: Mütemadi temel, zeminin statik olarak daha iyi olduğu durumlarda tercih edilir. 2. Kolon ve Duvar Bağlantısı: Mütemadi temelde kolonlar, betonarme kirişler ile birbirine bağlanır ve aralarında boşluk oluşur. 3. Maliyet: Radye temel, kullanılan demir miktarı ve diğer malzemeler daha fazla olduğu için genellikle daha maliyetlidir. 4. Kullanım Alanı: Radye temel, yüksek binalarda ve dolgu zeminlerde tercih edilirken, mütemadi temel basit yığma duvarlı yapılarda ve zemin uygun olduğunda kullanılır.

Sürme membran izolasyon çeşitli alanlarda kullanılarak yapıların dayanıklılığını artırır ve su yalıtımı sağlar. Yaygın kullanım alanları şunlardır: Temel ve perdeler: Binanın temel ve bodrum katlarında suya karşı koruma sağlar. Balkon ve teraslar: Güneşe ve suya maruz kalan alanlarda su yalıtımı için idealdir. İç mekanlar (banyo, mutfak): Su ve nemin yoğun olduğu alanlarda duvar ve zeminlerin zarar görmesini engeller. Havuz ve su depoları: Su tutma kapasitesine sahip yapılarda sızmalara karşı koruma sağlar. Çatı ve yağmur olukları: Yağmur suyunun bina içine sızmasını önler. Ayrıca, endüstriyel tesisler, kimyasal tesisler ve depolar gibi yerlerde de sürme membran izolasyon tercih edilir.

Temelde donatı detayı şu adımlarla yapılır: 1. Aksların Belirlenmesi: Temelde ilk olarak akslar belirlenir. 2. Kalıp Yapımı: Kalıp yapılarak temel donatısına başlanır. 3. Düz Donatıların Yerleştirilmesi: Temel düz donatıları her iki yönde yere serilir ve kancaları üste doğru kesişme yerlerinden tel ile bağlanır. 4. Pilye Donatılarının Bağlanması: Pilyeler, proje ölçüsünde alttaki donatı üzerine bağlanır. 5. Kolon Filizlerinin Bağlanması: Akslara uygun kolon filizleri, kancalarından tabandaki donatı üstüne bağlanır. 6. Deprem Hatıllarının Hazırlanması: Deprem hatılları demirci sehpasında hazırlanır ve kolon filizlerine geçirilerek tel ile bağlanır. 7. Etriye ve Pilye Donatılarının Bağlanması: Radye temellerde etriye ve pilye donatıları sırasıyla bağlanır. Donatıların doğru ve düzgün bir şekilde yerleştirilmesi, temelin sağlamlığı açısından büyük önem taşır.

Radye temel detayı çizimi, aşağıdaki adımların izlenmesiyle gerçekleştirilir: 1. Zemin Etüdü: Zeminin taşıma kapasitesi, su seviyesi ve diğer özellikler belirlenir. 2. Temel Projesi: Temel boyutları, donatı detayları ve beton sınıfı gibi bilgiler içeren proje hazırlanır. 3. Kazı İşi: Temel projesine uygun olarak zemin kazılır ve temel alanı hazırlanır. 4. Kalıp ve Donatı Montajı: Temel kalıpları yerleştirilir ve donatılar (demirler) projedeki detaylara göre döşenir. 5. Beton Dökümü: Hazırlanan beton, kalıpların içine dökülür ve vibratörlerle sıkıştırılır. 6. Betonun Kuruması: Betonun kuruması ve mukavemet kazanması için belirli bir süre beklenir. 7. Kalıp Sökümü: Beton yeterince sertleştikten sonra kalıplar sökülür. 8. Dolgu ve Tesviye İşleri: Temel etrafı dolgu malzemesi ile doldurulur ve zemin tesviye edilir. Bu süreç, uzman bir inşaat ekibi tarafından yürütülmelidir.

Fore kazık, zemin yapısının zayıf olduğu durumlarda inşaat yüklerini sağlam zemine aktarmak amacıyla kullanılan bir temel sistemidir. İşe yaradığı bazı alanlar: Yüksek binalar: Binaların sağlam temeller üzerinde yükselmesi için kullanılır. Köprüler: Büyük yükleri taşıyan köprülerin yapımında vazgeçilmezdir. Viyadükler: Yükseklik farklarını aşmak için yapılan viyadüklerin temel sistemlerinde kullanılır. Barajlar: Suyun oluşturduğu büyük basıncı karşılamak için tercih edilir. Ayrıca, fore kazıklar deprem güvenliği sağlayarak binanın hasar görmesini önlemeye yardımcı olur.

Kazık temel, aşağıdaki durumlarda kullanılır: 1. Büyük yükler: Temelde çok büyük yüklerin olması halinde. 2. Farklı oturmalar: Zeminde farklı oturmalar olacaksa. 3. Yumuşak zemin: Üst zemin tabakasının yumuşak olması durumunda. 4. Su teması: Zeminde sudan kaynaklı oyuk, şişme ve kabarma olduğunda. 5. Şev hareketleri: Yatay zemin hareketlerinin karşılanması gereken durumlarda. 6. Depreme karşı risk: Deprem gibi doğal afetlere karşı risklerin engellenmesi için. Ayrıca, kazık temeller, yapay dolgu malzemelerin kullanıldığı gevşek zeminlerde de uygulanır.

Temelde en az üç katman yalıtım olmalıdır: 1. Su yalıtımı: Temel çukurunun dışından veya iç yüzeylerine uygulanarak yapılır. 2. Isı yalıtımı: Isı yalıtım levhaları ve dübeller kullanılarak gerçekleştirilir. 3. Koruma katmanı: Yalıtım malzemelerini dış etkenlerden korumak ve estetik bir görünüm sağlamak için mineral sıva, silikonlu sıva veya boyalar kullanılır.

Temel türleri iki ana kategoriye ayrılır: 1. Yüzeysel Temeller: Temel zemininin orta sertlikte ve bina ağırlığının daha az olduğu durumlarda uygulanır. 2. Derin Temeller: Temel zemininin daha zayıf olduğu ve bina yükünün daha fazla olduğu durumlarda kullanılır ve ayak temeller, kazık temeller ve kesonlar olarak üçe ayrılır.

Keson temel, çeşitli alanlarda sudan zarar görmesi muhtemel yapılarda kullanılır. İşte bazı kullanım alanları: Köprü ve rıhtım ayakları: Keson temel, köprü ayaklarının stabil bir zemine oturtulmasını sağlar. Liman ve deniz yapıları: Su altında sağlam yapı temelleri oluşturmak için tercih edilir. Baraj ve su altı tesisleri: Su altında veya yakınında bulunan tesis temellerinde kullanılır. Yüksek binalar ve zor zemin koşulları: Büyük yanal yüklerin olduğu ve zemin seviyesinin altındaki temellerde uygulanır. Ayrıca, nehir ve denizlerde su derinliğinin fazla olduğu durumlarda da keson temel kullanımı yaygındır.

Temeller, iki ana başlık altında incelenen beş çeşite ayrılır: 1. Yüzeysel (Sığ) Temeller: Yapı yükünün zemin yüzeyine yakın seviyede aktarıldığı temel tipi. - Tekil (Münferit) Temeller: Kolonların altına yapılan, kolon kesitinden daha büyük betonarme pabuçlar. - Duvar Altı Temeller: Taşıyıcı duvarların altında, duvardan en az 20 cm daha geniş betonarme kirişler. - Birleşik Temeller: İki kolonun birbirine yakın olması durumunda, her iki kolon için tek bir pabuç yapılması. - Mütemadi (Sürekli) Temeller: Kolon yüklerinin fazla, zemin taşıma kapasitesinin düşük olduğu durumlarda kullanılır. - Radye Temeller: Yapının ağırlığının çok fazla olduğu ve kolonların birbirine yakın olması durumunda tercih edilir. 2. Derin Temeller: Yapı yükünün aktarıldığı sağlam zeminin, yüzeyden daha alt seviyelerde olması durumunda kullanılır. - Ayak Temeller: Zemin iyileştirmesinin yeterli olmayacağı durumlarda kullanılır. - Kazıklı Temeller: Zayıf zeminlerde, sağlam zemine ulaşana kadar kazıklar oluşturularak yapı yükünün zemine aktarılması. - Keson (Kuyu) Temeller: Sağlam zeminin derinlerde olduğu durumlarda, içi boş bir çerçevenin sağlam zemine kadar doldurularak temel oluşturulması.