Temel

Şevval İnşaat'a göre kuyu temel, yaklaşık 20-30 metre derinliğe kadar elle veya el makineleri ile yapılan kazı ve betonarme iksa perdesi uygulamasıdır. Kuyu temel sisteminin avantajları: - Arsa sınırında tam olarak arsa sınırına yapılabilme imkanı, yer kaybını minimum seviyeye indirme. - İmal edilen kuyu perdelerinin taşıyıcı perde olarak kullanılabilmesi. - Perde yüzeylerine ilave işçilik gerekmeksizin izolasyon yapılabilmesi. - Derin iksa sistemlerinde gelen zemin itkilerine göre perde kesitinin kademeli olarak azaltılabilmesi, bu sayede ekonomi sağlama imkanı.

Radye temele ihtiyaç duyulmasının birkaç nedeni vardır: 1. Zemin Özellikleri: Zemin ne kadar zayıfsa, radye temel o kadar önemli hale gelir. 2. Deprem Riski: Deprem riski taşıyan bölgelerde radye temel, yapının bütünlüğünü koruyarak can ve mal kayıplarını önler. 3. Büyük ve Ağır Yapılar: Fabrikalar, alışveriş merkezleri gibi büyük ve ağır yapılar, zemine büyük bir yük bindirir. 4. Yüksek Katlı Binalar: Yüksek katlı binaların alt katlarında bulunan otoparklar gibi ağır yüklerin olduğu bölgelerde, radye temel zeminin çökmesini engeller.

İşte kısa ve komik Temel fıkralarından bazıları: 1. Beş Para Etmez: Temel ve Dursun kavga ederken Temel, Dursun'a "Sen beş para etmez adamın birisin" der. Dursun alaycı bir gülümsemeyle "Öyleyse ispat et de görelim" deyince, Temel bir taksi çağırır ve taksiciye "Beni Trabzon Merkez'e kaça götürürsün?" diye sorar. Taksici "İki bin" der. Temel, "Peki, arkadaşımla birlikte kaça olur?" diye sorunca, taksici "Değişmez" cevabını verir ve Temel, Dursun'a dönerek "Gördün mü?" der. 2. Şemsiyemi Tutmasaydım: Dursun, yağmurlu bir günde şemsiyesinin altına alarak ıslanmaktan kurtardığı Temel'i her gördüğünde "Ne haber Temel! O gün şemsiyemi tutmasaydım ıslanacaktın" der. Temel, bu durumdan sıkılıp kendisini gördüğü ilk su birikintisinin içine atarak ıslanır ve Dursun'a "O gün şemsiyeni tutmasaydın, en fazla bu kadar ıslanırdım. Sen şemsiyeni tutmadın kabul et, ben de kendimi ıslanmış farzedeyim uşağım" diye cevap verir. 3. Kuyudan Ay Çıkarmış: Mehtapta kuyudan su çeken Temel, Ay'ın kuyudaki yansımasını görüp "Ay kuyuya düşmüş" der ve içindeki Ay'ı çıkarmak için su dolu kova ile kuyuya iner. Kova kuyunun duvarına takılınca Temel sırt üstü yere düşer ve gökyüzünde Ay'ın yerinde olduğunu görüp "Çok yoruldum ama, kuyudan da Ay'ı çıkardım" der.

Radye temel, sağlam bir temel sistemi olarak kabul edilir. Bu temel türü, bina yükünü geniş bir alana yayarak zemine eşit şekilde dağıtır ve yapının stabilitesini artırır. Ancak, her inşaat projesi farklıdır ve radye temelin dayanıklılığı, doğru tasarım, kaliteli malzeme kullanımı ve doğru uygulama gibi faktörlere bağlıdır.

En sağlam temel, zemin özelliklerine, yapının tasarımına ve boyutuna göre değişir. Ancak, bazı temel türleri genel olarak daha dayanıklı kabul edilir: 1. Radye Temel: Yükleri geniş bir alana yayarak zemine dengeli bir şekilde aktarır, bu nedenle depreme karşı oldukça dayanıklıdır. 2. Kazık Temel: Yapının yükünü zayıf zeminden alarak derindeki sağlam tabakalara aktarır. 3. Keson Temel: Sağlam zemin derindeyse ve kazık temel uygulanamıyorsa kullanılır, özellikle su oranı yüksek zeminlerde etkilidir. Temel seçimi için mutlaka bir uzmana danışılması önerilir.

Grobeton yerine drenaj panelleri kullanılabilir. Ayrıca, mıcır da grobeton yerine temel yapımında kullanılabilir, ancak bu yanlış bir uygulamadır çünkü mıcır, grobetonun sağladığı dayanıklılığı ve izolasyon özelliklerini sunmaz.

Grobeton, inşaat projelerinde çeşitli amaçlarla kullanılan düşük dayanımlı bir beton türüdür. Başlıca işlevleri: 1. Temel Hazırlığı: Temel beton dökümünden önce yüzeyin düzeltilmesi ve stabil hale getirilmesi için kullanılır. 2. Yalıtım: Yer altı sularına karşı bir bariyer oluşturarak temel betonunu korur ve donma-çözülme döngülerinden kaynaklanan hasarları minimize eder. 3. Dolgu Malzemesi: Yüksek dayanım gerektirmeyen alanlarda dolgu malzemesi olarak kullanılır. 4. Yol ve Kaldırım Yapımı: Asfalt veya beton kaplama öncesinde alt tabaka olarak dökülür. 5. Endüstriyel Tesisler: Ağır yük taşıyan zeminlerin alt yapısında kullanılır.

Radye temel ve mütemadi temel arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Zemin Değerlendirmesi: Mütemadi temel, zeminin statik olarak daha iyi olduğu durumlarda tercih edilir. 2. Kolon ve Duvar Bağlantısı: Mütemadi temelde kolonlar, betonarme kirişler ile birbirine bağlanır ve aralarında boşluk oluşur. 3. Maliyet: Radye temel, kullanılan demir miktarı ve diğer malzemeler daha fazla olduğu için genellikle daha maliyetlidir. 4. Kullanım Alanı: Radye temel, yüksek binalarda ve dolgu zeminlerde tercih edilirken, mütemadi temel basit yığma duvarlı yapılarda ve zemin uygun olduğunda kullanılır.

Sürme membran izolasyon çeşitli alanlarda kullanılarak yapıların dayanıklılığını artırır ve su yalıtımı sağlar. Yaygın kullanım alanları şunlardır: Temel ve perdeler: Binanın temel ve bodrum katlarında suya karşı koruma sağlar. Balkon ve teraslar: Güneşe ve suya maruz kalan alanlarda su yalıtımı için idealdir. İç mekanlar (banyo, mutfak): Su ve nemin yoğun olduğu alanlarda duvar ve zeminlerin zarar görmesini engeller. Havuz ve su depoları: Su tutma kapasitesine sahip yapılarda sızmalara karşı koruma sağlar. Çatı ve yağmur olukları: Yağmur suyunun bina içine sızmasını önler. Ayrıca, endüstriyel tesisler, kimyasal tesisler ve depolar gibi yerlerde de sürme membran izolasyon tercih edilir.

Temelde donatı detayı şu adımlarla yapılır: 1. Aksların Belirlenmesi: Temelde ilk olarak akslar belirlenir. 2. Kalıp Yapımı: Kalıp yapılarak temel donatısına başlanır. 3. Düz Donatıların Yerleştirilmesi: Temel düz donatıları her iki yönde yere serilir ve kancaları üste doğru kesişme yerlerinden tel ile bağlanır. 4. Pilye Donatılarının Bağlanması: Pilyeler, proje ölçüsünde alttaki donatı üzerine bağlanır. 5. Kolon Filizlerinin Bağlanması: Akslara uygun kolon filizleri, kancalarından tabandaki donatı üstüne bağlanır. 6. Deprem Hatıllarının Hazırlanması: Deprem hatılları demirci sehpasında hazırlanır ve kolon filizlerine geçirilerek tel ile bağlanır. 7. Etriye ve Pilye Donatılarının Bağlanması: Radye temellerde etriye ve pilye donatıları sırasıyla bağlanır. Donatıların doğru ve düzgün bir şekilde yerleştirilmesi, temelin sağlamlığı açısından büyük önem taşır.

Radye temel detayı çizimi, aşağıdaki adımların izlenmesiyle gerçekleştirilir: 1. Zemin Etüdü: Zeminin taşıma kapasitesi, su seviyesi ve diğer özellikler belirlenir. 2. Temel Projesi: Temel boyutları, donatı detayları ve beton sınıfı gibi bilgiler içeren proje hazırlanır. 3. Kazı İşi: Temel projesine uygun olarak zemin kazılır ve temel alanı hazırlanır. 4. Kalıp ve Donatı Montajı: Temel kalıpları yerleştirilir ve donatılar (demirler) projedeki detaylara göre döşenir. 5. Beton Dökümü: Hazırlanan beton, kalıpların içine dökülür ve vibratörlerle sıkıştırılır. 6. Betonun Kuruması: Betonun kuruması ve mukavemet kazanması için belirli bir süre beklenir. 7. Kalıp Sökümü: Beton yeterince sertleştikten sonra kalıplar sökülür. 8. Dolgu ve Tesviye İşleri: Temel etrafı dolgu malzemesi ile doldurulur ve zemin tesviye edilir. Bu süreç, uzman bir inşaat ekibi tarafından yürütülmelidir.

Temelde en az üç katman yalıtım olmalıdır: 1. Su yalıtımı: Temel çukurunun dışından veya iç yüzeylerine uygulanarak yapılır. 2. Isı yalıtımı: Isı yalıtım levhaları ve dübeller kullanılarak gerçekleştirilir. 3. Koruma katmanı: Yalıtım malzemelerini dış etkenlerden korumak ve estetik bir görünüm sağlamak için mineral sıva, silikonlu sıva veya boyalar kullanılır.

Keson temel, çeşitli alanlarda sudan zarar görmesi muhtemel yapılarda kullanılır. İşte bazı kullanım alanları: Köprü ve rıhtım ayakları: Keson temel, köprü ayaklarının stabil bir zemine oturtulmasını sağlar. Liman ve deniz yapıları: Su altında sağlam yapı temelleri oluşturmak için tercih edilir. Baraj ve su altı tesisleri: Su altında veya yakınında bulunan tesis temellerinde kullanılır. Yüksek binalar ve zor zemin koşulları: Büyük yanal yüklerin olduğu ve zemin seviyesinin altındaki temellerde uygulanır. Ayrıca, nehir ve denizlerde su derinliğinin fazla olduğu durumlarda da keson temel kullanımı yaygındır.

Temeller, iki ana başlık altında incelenen beş çeşite ayrılır: 1. Yüzeysel (Sığ) Temeller: Yapı yükünün zemin yüzeyine yakın seviyede aktarıldığı temel tipi. - Tekil (Münferit) Temeller: Kolonların altına yapılan, kolon kesitinden daha büyük betonarme pabuçlar. - Duvar Altı Temeller: Taşıyıcı duvarların altında, duvardan en az 20 cm daha geniş betonarme kirişler. - Birleşik Temeller: İki kolonun birbirine yakın olması durumunda, her iki kolon için tek bir pabuç yapılması. - Mütemadi (Sürekli) Temeller: Kolon yüklerinin fazla, zemin taşıma kapasitesinin düşük olduğu durumlarda kullanılır. - Radye Temeller: Yapının ağırlığının çok fazla olduğu ve kolonların birbirine yakın olması durumunda tercih edilir. 2. Derin Temeller: Yapı yükünün aktarıldığı sağlam zeminin, yüzeyden daha alt seviyelerde olması durumunda kullanılır. - Ayak Temeller: Zemin iyileştirmesinin yeterli olmayacağı durumlarda kullanılır. - Kazıklı Temeller: Zayıf zeminlerde, sağlam zemine ulaşana kadar kazıklar oluşturularak yapı yükünün zemine aktarılması. - Keson (Kuyu) Temeller: Sağlam zeminin derinlerde olduğu durumlarda, içi boş bir çerçevenin sağlam zemine kadar doldurularak temel oluşturulması.

Radye ve mütemadi temeller depreme karşı dayanıklıdır, ancak bu dayanıklılık bazı faktörlere bağlıdır. Radye temel, deprem sırasında binayla birlikte hareket ederek büyük oranda hasar oluşmasını engellediği için deprem riski yüksek bölgelerde güvenli binalar inşa etmek için ideal bir çözümdür. Mütemadi temel ise zeminin statik olarak iyi olduğu durumlarda depreme karşı dayanıklılık sağlar.

Kret kota göre temel derinliği, zeminin taşıma kapasitesi, don derinliği, yer altı su seviyesi gibi faktörlere bağlı olarak belirlenir. Temel derinliğinin hesaplanmasında genel olarak şu adımlar izlenir: 1. Zemin incelemesi: Jeoteknik mühendisi, zemin araştırması yaparak toprak türünü ve taşıma kapasitesini belirler. 2. Yük hesaplamaları: Yapı mühendisi, bina planlarını kullanarak temelin taşıması gereken yükü hesaplar. 3. Temel tasarımı: Temel tasarımcısı, bu verilere dayanarak temel için bir plan oluşturur. 4. Yerel bina kodları: İlgili inşaat standartları ve yönetmelikler, temel derinliği için gereken minimum gereksinimleri belirler. Ayrıca, yapı yüksekliğinin 1/6'sı kadar bir temel derinliği de pratik bir yöntem olarak kabul edilir.

Kazıklı temel, aşağıdaki durumlarda kullanılır: 1. Yumuşak zeminlerde: Yapının aşırı oturmaya maruz kalabileceği, yüzeye yakın zeminlerin yumuşak olduğu durumlarda. 2. Şehir merkezlerinde: Derin kazıların gerektiği yerlerde, yatay toprak itkisini tutarak yandaki binaların güvenliğini sağlamak için. 3. Şişen killer ve çökebilen zeminlerde: Yapının güvenliği için. 4. Yüksek yapılar ve ağır makineler: Büyük yüklerin taşınması gereken durumlarda. 5. Su içerisinde yapılan yapılar: Deniz platformları, kuleler gibi yapılarda kaldırma kuvvetini karşılamak için. 6. Köprü temelleri: Nehir akışında dolayı meydana gelecek olan zemin taşıma kapasitesi kaybını ortadan kaldırmak için.

Yığma temel örnekleri şunlardır: 1. Kagir Temeller: Taş, tuğla veya kerpiç gibi malzemelerin harçla birleştirilmesiyle oluşturulan temellerdir. 2. Ahşap Temeller: Ahşap yapıların temellerini genellikle ahşap elemanlar oluşturur. 3. Betonarme Temeller: Yığma duvarların betonarme veya çelik bir çerçeve içine yerleştirilmesiyle oluşturulan temellerdir.

C16 beton pozu, her türlü inşaat temellerinde kullanılan, kuruda veya suda her dozda demirsiz beton anlamına gelir ve KGM/16.100/K-H poz numarası ile belirtilir.

SİM Standart Membran, çeşitli alanlarda su yalıtımı sağlamak için kullanılır. Başlıca kullanım alanları şunlardır: Bahçe teras çatıları: Su geçirimsizlik elde etmek amacıyla. Dıştan bohçalama yapılan temeller: Temel ve perde duvarların su yalıtımında. Toprakla temas eden yüzeyler: Esneklik gerektiren tüm yüzeylerde. Ayrıca, SİM Self Standart Membran adlı bir ürün de mevcuttur ve bu ürün ahşap, metal, plastik gibi farklı yüzeylere kolaylıkla uygulanabilen kendinden yapışkanlı bir su yalıtım örtüsüdür.