Şiir

Müstezadın özellikleri: Nazım Şekli: Bir uzun, bir kısa dizeden oluşur ve genellikle gazelden türemiştir. Vezin: Uzun dizeler "mef’ûlü mefâ’îlü mefâ’îlü fe’ûlün" vezniyle, kısa dizeler ise "mef’ûlü fe’ûlün" vezniyle yazılır. Kafiye Düzeni: Uzun ve kısa dizeler kendi aralarında kafiyelenir (AaAa/BbAa/CcAa). Konu: Aşk, şarap, ayrılık, tabiat gibi konular işlenir. Anlam Bütünlüğü: Kısa dizeler okunmasa bile beytin anlamı bir bütünlük oluşturur. Türleri: Mütekerrir Müstezad: Ziyade mısraları tekrarlanan müstezadlar. Müdevver Müstezad: Ziyade mısraları uzun mısraların başında tekrarlanan müstezadlar. Serbest Müstezad: 19. yüzyılın sonlarında özellikle Servet-i Fünuncular tarafından geliştirilmiş, aruz ve hece ölçüsü kalıpları ile yazılabilen müstezad.

Gençlik Marşı'nın söz yazarı, asıl adı "Gençlik ve Spor Bayramı Marşı" olan bu marşı, Ali Ulvi Elöve'dir. Marş, aslen İsveçli besteci Felix Körling'in "Tre trallande jäntor" adlı eserine dayanmaktadır.

"Ne İçindeyim Zamanın", Ahmet Hamdi Tanpınar'ın bir şiiridir.

Davetiyeye yazılabilecek şiir örneklerinden bazıları şunlardır: Sabahattin Ali. Nazım Hikmet Ran. İlhan Berk. Ümit Yaşar Oğuzcan. Cemal Süreya. Ayrıca, şiirsel davetiye sözleri için şu örnekler de değerlendirilebilir: "İki kalbin atışı tek ritimde, hayatımızın dansına sizleri de davet ediyoruz". "Sevgiyle ördüğümüz yuva şimdi siz değerli misafirlerimizi ağırlamanın heyecanıyla bekliyor". "Bir ömür boyu sürecek yolculuğumuzun ilk adımında sizleri de yanımızda görmek istiyoruz". "Ellerimiz birleşirken kalplerimiz de birlikte atacak. Bu özel günümüzde siz de bizimle olun". "Birlikte yazdığımız bu şiire, siz de bir mısra olur musunuz?". Şiirsellik uğruna anlaşılabilirlikten vazgeçmemek gerekir; fazla süslü ya da dolambaçlı ifadeler mesajın netliğini gölgeleyebilir.

Yahya Kemal Beyatlı'nın "Akıncılar" şiirinde anlatmak istedikleri şu şekilde özetlenebilir: Kahramanlık ve yiğitlik. Tarih ve geçmişe özlem. Milli ruh ve birlik. Doğaüstü hız ve güç. Tarihi bilinç ve milliyetçilik. Gurur ve onur. Ayrıca şiirde, akıncıların bin atlıdan oluştuğu ve yeni yurtlar kazanma yolunda son derece neşe ve heyecan içinde oldukları da ifade edilir. Şiirin tamamına aşağıdaki kaynaklardan ulaşılabilir: academia.edu; sabah.com.tr; dergipark.org.tr.

Koşuk örneği olarak aşağıdaki şiir verilebilir: > Öpkem kelip ogradım Arslanlayu kökredim Alplar başın togradım Emdi meni kim tutar Kanı akıp yoşuldu Kabı kamug deşildi Ölüg birle koşuldu Togmuş küni uş batar. Günümüz Türkçesiyle: > Öfkelenip dışarı çıktım Arslan gibi kükredim Yiğitler başını doğradım Şimdi beni kim tutabilir Kanı akıp boşandı Derisi baştan başa deşildi Ölülerle bir oldu Doğan güneş işte batıyor. Bu koşuk, aşk, doğa ve yiğitlik konularını işleyen ve kopuz eşliğinde söylenen bir şiir örneğidir.

Mehmet Akif Ersoy'un "Cenk Marşı" şiiri, Balkan Harbi sırasında kahraman askerlere ithaf edilmiştir. Bazı temalar: Bağımsızlık ve vatan sevgisi: "Yerleri yırtan sel olup taşmalı", "dağ demeyip, taş demeyip aşmalı" ifadeleriyle, her engeli aşma kararlılığı anlatılır. Şehitlerin anısına: "Hangi taşın kalbini deşsen mezar" dizesiyle, her toprağın şehit kanlarıyla sulandığı vurgulanır. Meydan okuma: "Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!" dizesiyle, bağımsızlık arzusunun her şeyin üstünde olduğu ve bu uğurda mücadele edileceği ifade edilir. Şiir, epik şiir türüne örnektir ve 8'lik dize ile 3 kıtadan oluşur.

Düz kafiye ve çapraz kafiye şu şekilde açıklanabilir: Düz kafiye: Bir dörtlüğün bütün dizelerinin birbiriyle uyaklı ya da ilk üç mısra birbiriyle uyaklı, dördüncü dize serbest şekilde olmasıdır. Çapraz kafiye: Bir dörtlüğün birinci ve üçüncü dizelerinin kendi arasında, ikinci ve dördüncü dizelerinin kendi arasında uyaklı olmasına dayanan uyak türüdür.

"Bir Kökte Uzanmış" eseri, Aşık Veysel Şatıroğlu'na aittir. Ayrıca, bu isimde Neşet Ertaş'ın bir şarkısı da bulunmaktadır.

İkinci Yeniciler, 1950'li yıllarda ortaya çıkan ve Garipçiler ile 1940 Toplumcu Gerçekçi Kuşağı'na tepki olarak doğan bir şiir akımının temsilcileridir. İkinci Yeni akımının bazı temsilcileri: Edip Cansever; İlhan Berk; Cemal Süreya; Turgut Uyar; Sezai Karakoç; Ece Ayhan; Ülkü Tamer. Ayrıca, Tevfik Akdağ, Yılmaz Gruda, Kemal Özer, Özdemir İnce, Nihat Ziyalan, Alim Atay, Seyfettin Başçılar ve Ercüment Uçar gibi isimler de bu akıma dahil edilmiştir.

Aşık Veysel Şatıroğlu'nun "Dostlar Beni Hatırlasın" şiirinin temaları şunlardır: Hayatın geçiciliği. Ölüm. Dostluğun önemi.

Ümit Yaşar Oğuzcan'ın en ünlü şiirlerinden bazıları şunlardır: "Bir Gün Anlarsın"; "Beni Unutma"; "Acılar Denizi". Ayrıca, "Ben Sana Mecburum" ve "Aşka Dair" gibi eserleri de edebi dünyasında önemli bir yer tutar.

Şiirde en çok kullanılan ölçü, hece ölçüsüdür. Türk edebiyatında hece ölçüsü, milli ölçü olarak kabul edilir. Türk edebiyatında en çok kullanılan hece ölçüleri 7'li, 8'li ve 11'li hece ölçüleridir.

Murabba, bent adı verilen dört dizelik kıtalardan oluşan bir şiir türüdür. Murabba örnekleri: Ahmed Paşa'nın murabba örneği: >Gül yüzünde göreli zülf-i semensây gönül Kuru seydâda yiler bîser ü bîpay gönül Demedim ben sana dolaşma ana hây gönül Vay gönül vay bu gönül vay gönül ey vây gönül. Yahya Bey'in murabba örneği: >Geçti cânânın firâkı cânıma Tîr-i cevri gibi girdi kanıma Nâleden bir kimse gelmez yanıma Söyle ey bâd-ı sabâ cânânıma. Murabba örnekleri için başvurulabilecek kaynaklar: turkedebiyati.org; milliyet.com.tr; onedio.com. Murabba, Türk edebiyatına İran edebiyatından geçmiştir.

Koçaklama, konusu savaş, yiğitlik ve kahramanlık olan Türk halk edebiyatı şiirlerine verilen addır. Koçaklama örnekleri: Köroğlu'ndan: "Benden selam olsun Bolu Beyi’ne / Çıkıp şu dağlara yaslanmalıdır / Ok gıcırtısından kalkan sesinden / Dağlar gümbür gümbür seslenmelidir". "İki koçak bir araya gelende / Görelim ne içler meydan içinde / Kesilir kelleler boşalır kanlar / Yeğin olta leşker meydan içinde". Dadaloğlu'ndan: "Kalktı göç eyledi Avşar elleri / Ağır ağır giden eller bizimdir / Arap atlar yakın eyler ırağı / Yüce dağdan aşan yollar bizimdir". Koçaklamaların bazı özellikleri: Koşma nazım şeklinde yazılır. Genellikle 11'li hece ölçüsüyle söylenir, ancak semai gibi 8'li hece ölçüsüyle söylenen örnekleri de vardır. Kafiye düzeni aaab, cccb şeklindedir. Yiğitçe, meydan okuyan, coşkulu bir söyleyişi vardır.

"Demir ağlarla ördük anayurdu dört baştan" ifadesi, Onuncu Yıl Marşı'nda geçen ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında demiryollarına verilen önemi anlatan bir dizedir. Ancak bu ifade, sadece demiryolu yapımını değil, merkezi devlet inşasını ve vatanın her karışında milli egemenliğin sağlanmasını da ifade eder. Ayrıca, bu dizenin, Behçet Kemal Çağlar ile Faruk Nafiz Çamlıbel tarafından yazılan marşta, "yurdun her bir tepesinde dumanlar tütüyor" dizesinin yerine, Behiç Erkin'in demiryollarına yaptığı hizmetler nedeniyle Mustafa Kemal Atatürk tarafından eklendiği de söylenir.

Tevfik Fikret'in "Tarih-i Kadim" şiiri, inançlara, tarihe ve savaşlara yönelik eleştirel görüşleri nedeniyle tepki almıştır. Şiirde, özellikle Allah'a ve dine yönelik hakaret içeren ifadeler bulunması, muhafazakar kesimden, örneğin İstiklal Marşı şairi Mehmet Akif Ersoy'dan sert tepkiler çekmesine yol açmıştır. Fikret, şiirde savaşların ve insanların yaşadığı sıkıntıların sorumluluğunu Allah ve dinlere yüklemektedir. "Tarih-i Kadim" ayrıca, Fikret'in II. Abdülhamit dönemine ve dönemin İstanbul'una yönelik kin ve nefret dolu eleştirileriyle de dikkat çekmektedir.

Sümbülzâde Vehbi Efendi, divan edebiyatı türlerinden "rücû" şiirleriyle tanınmıştır. Rücû, mesajın ilk satırda tahmin edilenden çok farklı olduğunu ikinci satırda anlatan bir sanat tarzıdır.

Nazire şiirinin amacı, genellikle ustaca yazılmış bir manzumenin daha ustaca söylenebileceğini göstermek ve şairin kendi yeteneğini ortaya koymaktır. Nazire yazmanın diğer amaçları arasında: Beğeni ve iltifat: Nazire yazmak, beğenilen bir şaire saygı ve beğeni ifadesi olarak da görülebilir. Meydan okuma: Nazire, zemin şiiri geçmek için de yazılabilir. Kendini geliştirme: Genç şairler, nazire yazarak kendilerini geliştirmeye çalışır. Ayrıca, nazire yazmak, kültürel etkileşimi sağlamak ve şiir meraklıları tarafından nazireleri bir araya getiren mecmualar oluşturmak için de önemlidir.

Han Duvarları şiiri, "Memleket Edebiyatı" akımına aittir. Ayrıca, bu şiir, Faruk Nafiz Çamlıbel'in sanatında bir dönüm noktası oluşturmuş ve onun "Han Duvarları" şairi olarak anılmasına yol açmıştır.