TürkEdebiyati

Makber, Abdülhak Hamit Tarhan tarafından ilk eşi Fatıma Hanım'ın ölümü üzerine yazılmıştır.

Çalıkuşu romanının sevilmesinin bazı nedenleri: Feride karakteri: Romanda, küçük yaşta anne babasını kaybedip Anadolu’da öğretmenlik yapan idealist Feride karakteri, dönemin kadın figürüne karşı çıkan, kendi kararlarını veren, eğitimli ve mücadeleci kadın tipini simgeler. Anadolu’nun gerçekleri: Eser, Anadolu’nun zor şartlarını, erkek egemen bakış açısını ve sosyal değerleri samimi bir dille işler. Güçlü hissîlik: Reşat Nuri Güntekin’in kuvvetli hissîliği, okuyucuya tanıdık gelen karakterler ve temalarla birleşerek güçlü bir bağ kurulmasını sağlar. Toplumsal eleştiri: Roman, Anadolu halkının geri kalmışlığını ve öğrenmeye kapalı olmasını çarpıcı bir şekilde anlatır. Evrensel temalar: Aşk, yalnızlık, fedakârlık, dostluk ve ihanet gibi temalar evrensel bir hitap alanı yaratır.

Han Duvarları şiirinde Maraşlı Şeyhoğlu Satılmış'ın hikayesinin anlatılmasının sebebi, şairin bu hikayeden etkilenerek şiiri yazmasıdır. Şiirde adı geçen Maraşlı Şeyhoğlu Satılmış, Yemen’den Sarıkamış’a sevk edilen ve kışlık giysisi bile olmadan cephede mücadele eden Osmanlı askerlerinden biridir. 1922 yılının soğuk bir Mart ayında, genç edebiyat öğretmeni Faruk Nafiz Çamlıbel, Kayseri Lisesi’ne atanmasının ardından bir yaylı arabayla bu hana gelmiş ve hanın duvarlarında gördüğü bu dizelerden etkilenerek, edebiyatımızın en önemli şiirlerinden biri olan Han Duvarları şiirini kaleme almıştır.

Faruk Nafiz Çamlıbel'in en önemli eseri olarak "Han Duvarları" kabul edilir. Ancak, şairin edebî şahsiyeti sadece bu eserle sınırlı değildir. Bazı diğer önemli eserleri: "Çoban Çeşmesi" (1926); "Dinle Neyden" (1919); "Yıldız Yağmuru" (roman, 1936).

Atabetü'l-Hakayık, Edip Ahmet Yükneki tarafından 12. yüzyılda yazılmış bir eserdir. Eserin türü: Nasihatname. Siyasetname. Eserin konusu: Din ve ahlaktır.

Cahit Sıtkı Tarancı'nın "35 Yaş" şiiri, 1946 yılında yayımlanmıştır.

Boynuzlu Maral Ana, Cengiz Aytmatov'un "Beyaz Gemi" adlı romanında yer alan bir efsanenin kahramanıdır. Maral Ana efsanesinin bazı unsurları: Yenisey boylarında yaşayan Kırgızlar, bir düşman saldırısı sonucu yok olmak üzeredir. Ormanda bulunan bir kız ve bir erkek çocuk katliamdan kurtulur. Düşmanların reisi, çocukları öldürmesi için bir kadına teslim eder. Beyaz bir Maral Ana, çocukları kurtarıp büyütür ve onları Issık-Göl civarına getirir. Çocuklar burada çoğalarak Buğu boyunu devam ettirirler. Maral Ana, Kırgız toplumunda ana dil, milli kültür ve "kendisi olma" ilkelerini temsil eder.

Eşekli Kütüphaneci, Fakir Baykurt tarafından kaleme alınmış, gerçek bir yaşam öyküsünü anlatan biyografik bir romandır. Eserde anlatılan temel konular: Cehalete karşı mücadele: Mustafa Güzelgöz'ün, eşekle köylere kitap taşıyarak halkı okumaya teşvik etmesi. Toplumsal gelişim: Mustafa Güzelgöz'ün, kitap taşımanın yanı sıra, köylerde kooperatifler kurma, eğitici filmler gösterme gibi faaliyetlerle halkı bilinçlendirmesi. Kadınlara yönelik çalışmalar: Kadınların kütüphaneye gelmesini teşvik etmek için dikiş makinesi ve halı tezgâhı sağlanması. Siyasi zorluklar: ünü arttıkça siyasetin köyün üzerinde etkili olmaya başlaması. Roman, 1921 yılında Ürgüp’te doğan Mustafa Güzelgöz'ün, 34 yıl boyunca 30'dan fazla köye eşekle kitap taşımasını ve kütüphanecilik faaliyetlerini konu alır.

Mai ve Siyah, Halit Ziya Uşaklıgil'in romanı, Ahmet Cemil'in şahsında Servet-i Fünun neslinin yaşam öyküsünü ve ruh halini anlatır. Eserde işlenen bazı temalar: Hayal ve gerçek çatışması. Karşılıksız aşk. Karamsarlık, ayrılık ve pişmanlık. Roman, gerçeklerle yüzleşmenin önemini vurgular; hayaller yerine gerçeklere göre hareket edilmezse daha büyük acılar yaşanacağını anlatır.

Manas destanının en uzun versiyonu, Sayakbay Karalayev'den derlenen Manas-Semetey-Seytek üçlemesi olup 500.500 dizeden oluşmaktadır. Ancak, farklı Manasçılardan derlenen anlatımların toplam dize sayısının 1.500.000 civarında olduğu tahmin edilmektedir.

Yaban romanının ana fikri, bir vatanın şahlanışa geçmesi için her kesimden insanın eğitilmesi ve kimsenin cehalete ve yalnızlığa terk edilmemesi gerektiğidir. Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun romanı, aydın-halk arasındaki uçurumu ve bu uçurumun nedenlerini ele alır. Ayrıca, vatanseverlik ve milli mücadele teması da işlenir; Ahmet Celal'in bir kolunu feda ederek savaşması ve kurtuluşa olan ümidini kaybetmemesi bu temanın örneklerindendir.

"Tüm Ece Nihal Macerası" ifadesi, "Aşk-ı Memnu" dizisindeki Ece (Nihal) karakterinin tüm bölümlerini ifade ediyor olabilir. Aşk-ı Memnu dizisinde Ece (Nihal) karakterinin maceraları, Adnan Bey'in eşi Bihter ile yeğeni Behlül arasındaki yasak aşk ilişkisi etrafında döner. Dizi, 79 bölüm sürmüştür.

"Defineye malik viraneler" sözü, Erzurumlu İbrahim Hakkı'ya aittir. Bu söz, "Hakkı Gel Sırrını Eyleme Zahir" adlı şiirde yer alır. Şiirin ilgili kısmı şu şekildedir: "Hakkı gel sırrını eyleme zahir, Olmak ister isen bu yolda mahir, Harabat ehlini hor görme şakir, Defineye malik viraneler var".

Refik Halit Karay'ın "Memleket Hikâyeleri"nde, Anadolu'daki insanların yaşamları, Anadolu'nun değişimi ve dönemin toplumsal yapısı ele alınır. Karay, eserde yoksulluk, yozlaşma ve bürokrasinin ağır şartları gibi konuları işlemiştir. Bazı hikâyelerin konuları şu şekildedir: "Yatık Emine": Ankara'da fahişelik yapan Yatık Emine'nin, bir kasabaya gönderildikten sonra yaşadığı zorluklar ve trajik sonu. "Cer Hocası": İstanbul'da yoksulluğa düşen Asım'ın, Anadolu'da cer mollası olma ümidiyle çıktığı yolculukta karşılaştığı zorluklar. "Şeftali Bahçeleri": Anadolu'ya hizmet aşkıyla gelen bir bürokratın, zamanla ideallerinden vazgeçerek düzene teslim oluşu.

Recaizade Mahmut Ekrem, Araba Sevdası dışında birçok eser yazmıştır. İşte bazıları: Şiir: Nağme-i Seher (1871); Yadigâr-ı Şebâb (1873); Zemzeme (3 cilt, 1883-1885); Tefekkür (düzyazı ile karışık, 1888); Pejmürde (düzyazı ile karışık, 1893). Tiyatro: Afife Anjelik (1870); Atala Yahut Amerika Vahşileri (1873); Vuslat Yahut Süreksiz Sevinç (1874). Roman: Araba Sevdası (1896). Diğer Eserler: Talim-i Edebiyat (1897); Nijad Ekrem (2 cilt, anılarla birlikte, 1900-1910); Nefrîn (1914).

Beş Hececiler, Milli Edebiyat akımının görüşleri doğrultusunda, aruz veznine tepki olarak doğmuştur. Bu grup, Ziya Gökalp ve Ömer Seyfettin gibi isimlerin fikirlerinden etkilenmiş, Anadolu'yu ve halkın konuştuğu Türkçeyi şiire dahil ederek hece ölçüsünü kullanmışlardır.

Yaşar Kemal'in en iyi kitabının hangisi olduğu konusunda kesin bir görüş yoktur, çünkü bu, kişisel tercihlere bağlıdır. Ancak, Yaşar Kemal'in bazı önemli ve beğenilen eserleri şunlardır: İnce Memed Serisi: "İnce Memed 1", "İnce Memed 2", "İnce Memed 3" ve "İnce Memed 4". Dağın Öte Yüzü Üçlemesi: "Orta Direk", "Yer Demir Gök Bakır" ve "Ölmez Otu". Destansı Romanları: "Binboğalar Efsanesi" ve "Ağrı Dağı Efsanesi". Diğer Önemli Eserleri: "Sarı Sıcak", "Teneke", "Demirciler Çarşısı Cinayeti". Yaşar Kemal'in en sevdiği kitabın hangisi olduğu konusunda da kesin bir bilgi bulunmamaktadır.

Koşmanın bazı özellikleri: Nazım biçimi: Koşma, Türk halk edebiyatının en çok kullanılan nazım biçimidir. Ölçü: Genellikle 8’li ve 11’li hece ölçüsüyle yazılır. Dörtlük sayısı: En az üç, en fazla altı dörtlükten oluşur. Kafiye örgüsü: Kafiye düzeni genellikle abab, cccb, dddb şeklindedir. Konu: Aşk, sevgi, doğa, yiğitlik, ayrılık, özlem gibi temalar işlenir. Dil ve anlatım: Sade bir dil kullanılır, anlatım yalın ve içtendir. Ezgi: Saz eşliğinde, kendine özgü bir ezgiyle okunur. Mahlas: Şair, koşmanın son dörtlüğünde mahlasını ya da takma adını (tapşırma) söyler. Tür: Koşmalar, konularına göre güzelleme, koçaklama, taşlama, ağıt olmak üzere dörde ayrılır.

Cevat Şakir Kabaağaçlı'nın (Halikarnas Balıkçısı) en önemli eserlerinden bazıları şunlardır: Roman: Aganta Burina Burinata (1946); Uluç Reis (1962); Turgut Reis (1966). Öykü: Ege Kıyılarından (1939); Merhaba Akdeniz (1947); Yaşasın Deniz (1954). Deneme, inceleme, mitoloji: Anadolu Efsaneleri (1954); Anadolu Tanrıları (1955). Anı: Mavi Sürgün (1961). En önemli eserinin hangisi olduğu konusunda kesin bir görüş bulunmamaktadır.

Memduh Şevket Esendal'ın en önemli eseri, 1934 yılında yayımlanan "Ayaşlı ile Kiracıları" adlı romanıdır. Ayrıca, "Vassaf Bey" ve "Miras" romanları da önemli eserleri arasında yer alır.