Cumhuriyet

Cumhuriyetin beş temel ilkesi şunlardır: 1. Cumhuriyetçilik. 2. Milliyetçilik. 3. Halkçılık. 4. Devletçilik. 5. Laiklik. Ayrıca, Atatürk ilkeleri arasında yer alan inkılâpçılık (devrimcilik) ilkesi de bu temel ilkeler arasında sayılabilir.

Türkiye Cumhuriyeti'nin 200. yılı 29 Ekim 2024 tarihinde kutlanacaktır. Cumhuriyet, 29 Ekim 1923 tarihinde ilan edilmiştir.

Cumhuriyetin kurulmasının bazı nedenleri: Halk iradesi ve hürriyet: Mustafa Kemal Atatürk, hürriyet ve halk iradesine önem vermiş, bu ilkelerin ancak cumhuriyet rejiminde uygulanabileceğini düşünmüştür. Modernleşme ve çağdaşlaşma: Cumhuriyet, Türkiye'yi modern, laik ve demokratik bir devlet olarak yeniden yapılandırmayı amaçlamıştır. Saltanatın kaldırılması: 1922'de saltanatın kaldırılmasının ardından, milli egemenlik anlayışına dayalı bir yönetim sistemi kurma gerekliliği doğmuştur. Kurtuluş Savaşı'nın başarısı: Türkiye'nin bağımsızlık mücadelesi başarıyla tamamlanmış, bu da yeni bir yönetim biçimine olan ihtiyacı artırmıştır.

1923 yılında Türkiye'de yaşanan bazı önemli olaylar: Cumhuriyetin İlanı: 29 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti ilan edildi ve Mustafa Kemal Atatürk ilk cumhurbaşkanı seçildi. Başkent Ankara: 13 Ekim 1923'te Ankara, Türkiye'nin başkenti oldu. İşçi Bayramı: 1 Mayıs 1923'te Türkiye'de ilk defa İşçi Bayramı kutlandı. İzmir İktisat Kongresi: 17-4 Mart 1923 tarihleri arasında toplandı. Lozan Antlaşması: 24 Temmuz 1923'te imzalandı, Sevr Antlaşması geçerliliğini kaybetti. İstanbul'un Kurtuluşu: 6 Ekim 1923'te Türk birlikleri İstanbul'a girdi. Halifeliğin Kaldırılması: 3 Mart 1924'te halifelik kaldırıldı ve Osmanlı hanedanı yurt dışına çıkarıldı.

1923 Cumhuriyet'in ilk hükümeti, İsmet İnönü tarafından kurulmuştur. I. İnönü Hükümeti, 30 Ekim 1923'te kurulmuş ve 6 Mart 1924'e kadar görev yapmıştır.

Cumhuriyet ve demokrasi arasındaki temel farklar şunlardır: Devlet yapısı ve yönetim şekli. Tarihsel gelişim. Kapsam. Temel haklar. Her cumhuriyet demokratik olmak zorunda değildir; örneğin, bazı diktatörlükler de cumhuriyet olarak adlandırılabilir.

29 Ekim 1923'te Cumhuriyet'in ilanının ardından, Mustafa Kemal Atatürk cumhurbaşkanlığı seçimine geçti ve 158 milletvekilinin tamamının oyuyla Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı seçildi. Aynı gün, İsmet İnönü tarafından Cumhuriyet'in ilk hükümeti kuruldu.

Cumhuriyette egemenlik millete aittir. Bu ilke, "Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir" şeklinde ifade edilir.

T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri'nde bulunan bazı belge türleri: Cumhuriyet Arşivi (BCA). Osmanlı Arşivi (BOA). Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi. Araştırmacılar, belgelerin tamamını çevrimiçi olarak görüntüleyebilirler ancak cihazlarına indirebilmek için satın alma işleminin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti ile ilgili ilk üç madde şunlardır: 1. Devletin Şekli. 2. Cumhuriyetin Nitelikleri. 3. Devletin Bütünlüğü. Bu maddeler, Anayasanın 4. maddesi ile değiştirilemeyecek şekilde güvence altına alınmıştır.

Seksenler dizisinde 29 Ekim'de yaşanan olayla ilgili bilgi bulunamadı. Ancak, dizinin bazı bölümlerinde önemli olaylar yaşanmıştır: 30. Bölüm: Askerlerin yaptığı arama sırasında Gülden'in çantasından yasaklı bir kitap çıkar ve Ahmet suçu üzerine alarak gözaltına alınır. 5. Sezon: 1960 yılına gidilerek, Fehmi, Rukiye, Pastacı Sami ve Fato Ana'nın genç hali ile 1960 Darbesi gösterilir. 6. Sezon: 15 Temmuz Darbe Girişimi'ni anlatmak için 2016 yılına gidilir ve Fehmi, Rukiye, Ahmet, Pastacı Sami ve Bekçi Bekir'in gelecekteki hali tekrar görünür.

Mustafa Kemal Atatürk, "Benim naçiz vücudum elbet bir gün toprak olacaktır" sözünü, ölümünün kaçınılmaz olduğunu ancak Türkiye Cumhuriyeti'nin sonsuza dek yaşayacağını vurgulamak için söylemiştir. Bu söz, Atatürk'e karşı yapılan suikast girişimine atıfta bulunarak, Cumhuriyet rejiminin hedef alındığını ima edebilir.

Kozan, Osmanlı döneminde Adana Sancağı'na bağlıydı. Cumhuriyet döneminde 1923 yılında vilayet statüsüne kavuşmuş, ancak 1926 yılında bu statüsü kaldırılarak Adana iline bağlı bir ilçe haline getirilmiştir.

Japonya, 1947 yılında kabul edilen anayasa ile anayasal monarşi sistemini benimsemiştir. Cumhuriyet yerine monarşi tercihinin temel nedeni, Japonya'nın tarihsel olarak monarşiyle yönetilmiş olması ve bu sistemin köklü bir geçmişe dayanmasıdır. Ancak, bazı kesimler Japonya'nın fiilen parlamenter cumhuriyet olduğunu savunmaktadır, çünkü yönetim şekli ve anayasal düzenlemeler bu yönde bir sistem olduğunu göstermektedir.

Atatürk'ün Sinop'a gelişi, 1 Kasım 1928'de gerçekleştirilen harf devriminin ilk adımı olması açısından önemlidir. 15 Eylül 1928'de, İzmir vapuru ile Sinop'a gelen Atatürk, o gün içinde, yeni harfleri, yeni yazıyı halka tanıtmak, öğretmek ve anlatmak için bir ders vermiştir. Atatürk'ün Sinop ziyareti ile ilgili bazı diğer önemli noktalar şunlardır: Atatürk, 18 Mayıs 1919'da Bandırma Vapuru ile Samsun'a gitmek üzere yola çıkarken Sinop'a uğramıştır. 15 saat Sinop'ta kalan Atatürk, sevgi gösterileriyle "Doyamadık, sağol, güle güle" sesleri arasında İzmir vapuru ile iskeleden ayrılmıştır. Atatürk, Sinop'a geldiğinde istirahat ettiği Sinop Adliye Sarayı’ndaki Atatürk Müzesi ve Kütüphanesi ziyaret edilmiştir. 15 Eylül 1928 yılında Sinop Gazetesi’nde Atatürk’ün Sinop’a gelişini konu alan makale, günün anlam ve önemini belirten şiirler ve türküler okunmuştur. 2023 yılında, Atatürk'ün 92 yıl önce Sinop'a gelişinin yıldönümü kutlanmış, ancak COVID-19 salgını nedeniyle kutlamalar kitlesel olarak yapılamamıştır.

Türkiye'nin eski para resimlerine aşağıdaki kaynaklardan ulaşılabilir: tr.pinterest.com. tr.wikipedia.org. colnect.com. Ayrıca, "Geçmişten Günümüze Türk Paraları - Banknotlar" başlıklı YouTube videosu da eski Türk para resimlerini içermektedir.

Teşkilat-ı Esasiye Kanunu'nun (1921 Anayasası) bazı özellikleri: Kısa ve çerçeve anayasa: 23 madde ve bir ayrık maddeden oluşur. Kuvvetler birliği ilkesi: Yasama ve yürütme yetkileri Büyük Millet Meclisi'nde toplanır. Milli egemenlik: Egemenlik kayıtsız şartsız millete aittir. Devletin adı ve yönetimi: Türkiye Devleti, Büyük Millet Meclisi tarafından idare edilir. Seçim ve üyelik: TBMM, iki yılda bir seçim yapar ve seçilen üyelerin görev süresi iki yıldır; üyeler yeniden seçilebilir. Resmi dil ve din: Devletin resmi dili Türkçe, resmi dini ise İslam'dır. Yerinden yönetim: Taşra yönetiminde yerinden yönetim anlayışı benimsenmiş, vilayetler, kazalar ve nahiyeler şeklinde bir yapı öngörülmüştür.

Demokrasi ve cumhuriyet aynı şey değildir, ancak birbirini tamamlayan kavramlardır. Cumhuriyet, devletin başında halkın seçimiyle belirlenen bir yöneticinin bulunduğu ve devletin halka ait olduğu bir devlet biçimidir. Günümüzde, birçok demokrasi cumhuriyetle yönetilirken, bazı cumhuriyetler demokratik ilkeler üzerinde çalışmayabilir.

Cumhuriyet rejimine aykırı bazı davranışlar şunlardır: Tek adam yönetimi (diktatörlük). Temel hak ve özgürlüklerin kısıtlanması. Hukukun üstünlüğünün ihlali. Eşitlik ilkesine aykırı uygulamalar. Askeri veya dini baskılarla yönetim. Kadınların ve çocukların haklarının ihlali. Medya ve ifade özgürlüğüne müdahale.

1923 yılında Türkiye'de meydana gelen bazı önemli olaylar: 29 Ekim 1923: Türkiye'de cumhuriyet ilan edildi ve Mustafa Kemal Atatürk ilk Türkiye cumhurbaşkanı seçildi. 6 Ekim 1923: Türk birlikleri İstanbul'a girdi. 13 Ekim 1923: Ankara, Türkiye'nin başkenti oldu. 9 Eylül 1923: Halk Fırkası kuruldu. 24 Temmuz 1923: Lozan Antlaşması imzalandı. 1 Kasım 1922: Saltanat kaldırıldı. 28 Ekim 1923: Mustafa Kemal Paşa, Çankaya'da arkadaşlarına "Yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz." dedi. Bu dönemde ayrıca, Türkiye'nin ilk futbol federasyonu olan Türk İdman Cemiyetleri İttifakı kuruldu ve İzmir İktisat Kongresi toplandı.