Metafizik

Solipsizm, "ben felsefesi" olarak bilinen, varlığı ben'in tasarımları olarak dile getiren felsefi bir görüştür. Solipsizmin bazı türleri: Metafizik solipsizm: Var olan tek gerçekliğin kişinin bilinci olduğunu ve etrafındaki her şeyin bu bilincin bir ürünü ve yansıması olduğunu savunur. Epistemolojik solipsizm: Sadece solipsistik filozofun doğrudan erişebildiği zihinsel içeriklerin bilinebileceğini öne sürer. Yöntemsel solipsizm: Bireysel ben ve onun durumunun, felsefi inşa süreci için tek mümkün ve doğru başlangıç noktası olduğunu belirtir. Solipsizmin tarihsel kökenleri Yunan sofist Gorgias'a dayanır.

Birlikte takılabilen bazı doğal taş kombinasyonları: Ametist ve Lapis Lazuli: Ruhani farkındalık, stres giderme ve iletişim becerilerini destekleme amacıyla kullanılabilir. Hematit ve Siyah Turmalin: Koruma ve topraklama enerjisi sağlar, negatif enerjileri uzaklaştırır. Akuamarin ve Ay Taşı: Duygusal dengeyi sağlar ve sezgileri güçlendirir. Pirit ve Sitrin: Bolluk, bereket ve finansal başarı enerjisi taşır. Yeşim ve Kuvars: Kalp çakrasını destekler, sevgi enerjisini güçlendirir. Doğal taşların birlikte kullanımı, taşların enerji uyumuna bağlıdır. Kaçınılması gereken kombinasyonlar arasında ise enerjisel olarak uyumsuz taşlar bulunur, örneğin: Turmalin ve Kuvars: Turmalin negatif enerjiyi topraklarken, kuvars enerjiyi yükseltir ve bu iki taşın birlikte kullanımı çatışmaya neden olabilir. Sitrin ve Ametist: Sitrin pozitif enerji verirken, ametist sakinleştirici etki yapar ve bu durum enerjisel dengesizlik yaratabilir. Obsidyen ve Pembe Kuvars: Obsidyen derin temizleyici ve koruyucu bir taşken, pembe kuvars kalp çakrasını açar; bu iki taşın birlikte kullanımı pembe kuvarsın etkisini baskılayabilir. Ay Taşı ve Güneş Taşı: Bu taşlar enerjisel olarak birbirine zıt etkilere sahiptir ve birlikte takıldıklarında dengesizlik yaratabilir.

Özcülük ve varoluşçuluk aynı şey değildir. Özcülük, şeylerin gerçek tabiatının, yani mahiyetinin, o şeylerin özünde mündemiç olduğuna inanır. Özcülük, eğitimde bir yaklaşım tarzı olarak ortaya çıkmış olup, bir felsefi sistem olarak kabul edilmez.

Pandülün bazı kullanım amaçları: Enerji alanlarını algılama ve dengeleme. Sezgisel yetenekleri güçlendirme. Yön bulma. Kayıp eşyaları bulma. Doğru karar verme. Sağlık sorunlarını tespit etme. Diğer insanların düşüncelerini öğrenme. Pandül kullanımı, bilimsel bir temele dayanmamaktadır.

Materyalistler, soyut ve metafizik olguların tamamını reddederler. Materyalistlerin karşı çıktıkları bazı kavramlar şunlardır: Tanrı, cennet ve melek gibi kavramlar. Düalizm. Metafizik. İdealizmin varlığı açıklaması. Ayrıca, materyalizm determinizmi esas alır, tabiatta amaçlılığa (teleoloji) imkân tanımaz ve varlığı metafizik sebeplere bağlayan açıklamalara karşı çıkar.

Felsefede tümel, var olan veya olmayan her şeyi içine alan, bütün varlıkları kapsayan kavramdır. Örnekler: Tekerlek, yemek tabağı ve halka birbirinden ayrı özellikteki tekil nesnelerdir. Hukuk kuralları, herkesin veya çoğunluğun ortak bir düşüncede birleştiği, tümel uzlaşıma örnek olarak verilebilir.

Abdülkerim el-Cîlî'nin İnsan-ı Kâmil adlı eseri, tasavvufî düşüncede insanın ilahî tecellilere mazhar oluşunu ve Allah'ın isim ve sıfatlarını en güzel şekilde aksettiren bir "ayna" olduğunu ele alır. Eserde ayrıca şu konular da işlenir: insanın Allah'ın bir nuru olduğu ve bu tecellilerin değişmediği; insanın varlığının da yokluğunun da kimliğini taşıdığı; insanın, cümle güzellikleri ve kemalleri özünde topladığı. Eser, Kur'an-ı Kerim ve hadislerle desteklenmiştir.

Sessiz Tepe (Silent Hill) filmi, evlat edinilen kızının hastalığının nedenini bulmak için sisli Sessiz Tepe kasabasına giden Rose'un hikayesini anlatıyor. Rose, kızı Sharon'ın sürekli uyurgezer olması ve bu uyurgezerlik nöbetlerinde 30 yıl önce büyük bir kömür yangını nedeniyle terk edilmiş bir kasaba olan Sessiz Tepe hakkındaki kabuslar görmesi yüzünden oldukça rahatsızdır. Christopher'ın karşı çıkmasına rağmen Rose, kızının gizemli hastalığının tedavisinin bu gizemli kasabada olduğuna inanarak kızıyla birlikte yola çıkar. Rose kızını ararken, onun kaybolmasının aslında çok büyük şeytani bir planın parçası olduğunu keşfeder. Filmin senaryosunu Roger Avary, Christophe Gans ve Nicolas Boukhrief yazmıştır. Film, Konami'nin 1999'da yayınladığı Silent Hill adlı video oyununun bir uyarlamasıdır.

Pirit, değerli bir taş olarak kabul edilir. Piritin değerli olmasının bazı nedenleri: Bereket ve bolluk taşı. Koruyucu taş. Şifalı taş. Piritin değeri, taşın nadirliğine, bulunduğu bölgeye ve işleme yöntemlerine bağlı olarak değişebilir.

"John Malkovich Olmak" (Being John Malkovich), kukla ustası Craig'in, tesadüfen bulduğu ve oyuncu John Malkovich'in beynine açılan bir tünel sayesinde onun bedenine girmesinin ardından gelişen olayları anlatır. Filmin bazı temaları: Başkasını kontrol etme arzusu: Craig, Malkovich'in bedenine girdikten sonra onu bir kukla gibi kullanmaya başlar. Toplumun ünlülere olan hayranlığı: Çoğu karakter, Malkovich'in hayatına ve statüsüne özenir. Modern yaşamın eleştirisi: Film, insanların hayatlarındaki tatminsizlik ve sahip oldukları şeylerden tam anlamıyla memnun olmayışlarını eleştirir. Kimlik arayışı: Craig, kuklacılık gibi sıradan bir işten daha prestijli bir meslek olan oyunculuğu arzulamaya başlar. Film, 1999 yapımı olup, yönetmenliğini Spike Jonze, senaryosunu ise Charlie Kaufman üstlenmiştir.

Azazil: Düğüm, metafizik ve paranormal olayları dini bir açıdan ele alan bir korku filmidir. Filmin konusu: Sinem, anne ve babası vefat ettikten sonra ailesinden kalan evde teyzesi ve eniştesi ile yaşamaktadır. Üniversiteden sevgilisi Akın ile mutlu bir ilişkisi vardır. Bir gün Akın’la arabada giderlerken bir köpeğe çarparak ölümüne yol açarlar. O günden itibaren Sinem için kabus dolu anlar arka arkaya yaşanır. Film, cin ve şeytan vakalarına bilim adamlarının bakış açılarını, doktor-hoca ikilemlerini ve birlikteliklerini de ele almaktadır.

Béla Tarr'ın "Torino Atı" (The Turin Horse) filmi, on dokuzuncu yüzyıl sonu Avrupa’sında kaderleri iç içe geçmiş insan ve atın ortak kaderini anlatır. Filmin anlatmak istedikleri arasında şunlar da yer alır: Varoluşun anlamı. Hayatın doğal seyri. İnsan ve doğa mücadelesi. Ayrıca, "Torino Atı", Béla Tarr'ın yönetmenliğe veda filmi olarak da bilinir.

Metafiziksel, felsefenin bir dalı olan metafiziğe ait veya onunla ilgili olan anlamına gelir. Metafizik, varlık, varoluş, evrensel, özellik, ilişki, sebep, uzay, zaman, tanrı, olay gibi kavramlar üzerine incelemeler yapan bir felsefe dalıdır. Metafiziğin bazı alt dalları şunlardır: Ontoloji. Teoloji. Evren bilim. Metafizik, aynı zamanda doğaüstü ve gizemli olayları tarif etmek için de kullanılır.

Doğaüstü ve fizikötesi kavramları genellikle benzer anlamlar taşır ve doğa kanunlarının bilimsel anlayışının kapsamı dışında kalan varlıkları, yerleri ve olayları ifade eder. Doğaüstü, melekler, tanrılar, ruhlar gibi manevi varlıkları ve büyü, telekinezi gibi iddia edilen insan yeteneklerini içerir. Fizikötesi ise, Allah ve soyut akıllar gibi doğa dışı varlıklardan söz eden disiplini tanımlar. Özetle, doğaüstü daha geniş bir kavram olup, fizikötesi bu kavramın bir alt başlığı olarak görülebilir. Fark: - Doğaüstü: Genel olarak doğa kanunlarına aykırı tüm varlıkları ve olayları kapsar. - Fizikötesi: Özellikle Allah ve soyut akıllar gibi doğa dışı varlıklardan söz eder.

Dünyada bu kadar çok kötülüğün olmasının farklı açıklamaları bulunmaktadır: İnsan Özgürlüğü: Kötülüğün büyük bir kısmı insanların özgür seçimlerinin bir sonucudur. Doğal Kötülük: Acı ve sıkıntılara neden olan hastalık, yangın, deprem gibi doğa kaynaklı olayları ifade eder. Metafizik Kötülük: Evrenin sonlu, sınırlı ve eksik (mükemmel olmayan) olduğuna işaret eder. Ahlaki Kötülük: Adaletsizlik, yalan, cinayet, hırsızlık gibi insan iradesi ile işlenen eylemleri ifade eder. Ayrıca, bazı filozoflar kötülüğü, iyiliğin varlığını anlayabilmek için gerekli bir varoluş eksiği veya ikili dengenin mecburiyeti olarak tarif ederler. Bu konuda farklı dini ve felsefi görüşler bulunmaktadır ve kesin bir cevap vermek zordur.

Descartes'in felsefesini okumak için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: Evrim Ağacı sitesinde Descartes'in felsefesi, "René Descartes Kimdir? Descartes Düşüncesine Yüzeysel Bir Giriş" başlıklı yazıda özetlenmiştir. Dergipark.org.tr sitesinde "Descartes Felsefesinde Bilgelik" başlıklı makale, Descartes felsefesinin temel kavramlarını açıklar. Wikipedia.org sitesinde René Descartes hakkında genel bilgi ve felsefi görüşleri hakkında özet bilgiler bulunmaktadır. Açıkders.ankara.edu.tr sitesinde "V. Descartes ve Kartezyen Felsefe" başlıklı ders notları, Descartes felsefesinin temel unsurlarını ele alır. Superprof.com.tr sitesinde Descartes'in hayatı ve felsefesi hakkında genel bir bakış sunulmaktadır. Ayrıca, Descartes'in en bilinen ifadesi olan "cogito, ergo sum" (düşünüyorum, öyleyse varım) ve Kartezyen dualizm gibi temel kavramlarını anlamak, felsefesini okumaya başlamak için iyi bir başlangıç noktası olabilir.

Bergson'un hayat hamlesi (élan vital), hayatı bir yaratma isteği olarak tanımlayan ve varlığın temel dinamiklerinden biri olan bir kavramdır. Özellikleri: Yaratma isteği: Hayat, bir istencin kendisi olarak değerlendirilir. Madde ile etkileşim: Hayat hamlesi, madde ile sürekli bir mücadele ve etkileşim halindedir; maddeyi aşmak için çaba gösterir. Sonsuzluk ve olanaklar: Hayat, sonsuz bir olanaklar alanıdır; madde bu sonsuzluğu sınırlar. Evrim ve çeşitlilik: Evrim, hayat hamlesinin etkisine göre şekillenir ve bu süreç, Darvinci doğal ayıklanma ile açıklanamaz. İlerleme ve öngörülemezlik: Hayat hamlesi, sürekli bir ilerleme halindedir ve belirli bir planı yoktur.

İmkân delili, İbn Sînâ'ya aittir. İbn Sînâ, bu delili geliştirerek metafiziğin en önemli kavramlarından biri haline getirmiştir.

Olgucu felsefenin temel ilkeleri şunlardır: Sadece olguların araştırılması: Bilim, tek amacını olgular arasındaki değişmez ilişkileri ya da doğa yasalarını bulmak olarak görür. Deney ve gözlem: Bilgi, gözlem ve deneylerle elde edilir. Metafiziğin reddi: Deneyle doğruluğu ortaya konulmamış her türlü bilgi geçersiz kabul edilir. Görelilik: Her gerçek bilgi pozitif ve görelidir. Toplumsal dünyanın doğal dünya ile benzerliği: Toplumsal dünya da fiziksel dünya gibi benzer neden-sonuç ilişkileriyle yönetilir ve her iki dünyada da geleceği öngörmeyi mümkün kılacak genel geçer kanunlar vardır. İnsan varlığına mekanik determinist yaklaşım: İnsan varlığına mekanik bir belirlenimcilik şeması içerisinde yaklaşılır. Pozitif bilim: Pozitif bilim dışında başka bir bilim türü yoktur. Yeni insanlık dini: İnsanlığa, insanüstü bir varlığa dayanmayan ve insan sevgisinden doğan yeni bir insanlık dini gereklidir.

Üç üst âlem (domain) sistemi, canlıların genetik ve hücresel yapılarına göre gruplandırılmasını sağlayan bir sınıflandırmadır. Bu sistemde organizmalar üç büyük gruba ayrılır: 1. Bakteriler (Bacteria). 2. Arkeler (Archaea). 3. Ökaryotlar (Eukarya).