Materyalizm

Materyalizmin temel ilkeleri şunlardır: 1. Maddi Temel: Materyalistler, evrenin ve varlıkların temelinde maddi yapıların ve süreçlerin yattığını savunurlar. 2. Doğa Bilimleri: Materyalizm, doğa bilimlerinin önemini vurgular ve bilimsel yöntemlerle elde edilen bilgilerin güvenilir olduğunu kabul eder. 3. Zihnin Maddi Temeli: Materyalistler, zihinsel süreçlerin ve bilincin maddi temellere dayandığını ileri sürerler. 4. Doğaüstü Varlıkların Reddedilmesi: Materyalizm, doğaüstü varlıkların ve olayların varlığını reddeder; ruh, tanrı, melek gibi maddi olmayan varlıkların varlığını kabul etmez. 5. Determinizm: Materyalizm, insanın doğanın bir parçası olduğunu ve doğaya herhangi bir üstünlüğü olmadığını savunarak determinizm görüşünü benimser.

Materyalist insan, var olan her şeyin maddenin temel özelliklerine dayandığına inanır. Bu görüşe göre: Zihin ve bilinç dahil olmak üzere her şey, maddi süreçlerin sonucudur ve maddi olmayan hiçbir varlık veya gerçeklik yoktur. Doğaüstü varlıklar ve olaylar reddedilir; ruh, tanrı, melek gibi kavramlar kabul edilmez. Evrenin ve insan varlığının doğası, maddenin özelliklerine bağlıdır ve insanlar da maddenin bir ürünüdür. Bilimsel yöntem benimsenir ve her şeyin doğa yasalarına tabi olduğu düşünülür.

Diyalektik ve materyalizm kavramları birbiriyle ilişkili olsa da aynı şey değildir. Materyalizm, her şeyin maddeden var olduğunu ve bilinen bütün görüngülerin maddi etkileşim sonucunda oluştuğunu ileri süren felsefi bir kuramıdır. Diyalektik materyalizm ise, Marx ve Engels tarafından geliştirilen, diyalektik yöntemin materyalist bir doğa ve tarih anlayışıyla bütünleştirildiği bir düşünce sistemidir.

Dualizm ve materyalizm arasındaki temel fark, evrenin ve insanın doğasına ilişkin farklı bakış açılarına sahip olmalarıdır. Dualizm, evrenin iki temel türden oluştuğunu savunur: madde ve zihin. Materyalizm ise evrenin tüm varlıklarıyla birlikte fiziksel madde ve enerjiden oluştuğunu kabul eder.

Materyalist ve idealist felsefe, gerçekliğin temel doğasını farklı şekillerde açıklayan iki felsefi akımdır. Materyalist felsefee göre, tüm varlık ve gerçeklik maddidir. İdealist felsefe ise, gerçekliğin kaynağının maddenin aksine zihin olduğunu savunur. Bu iki felsefi görüş arasındaki temel fark, maddi ve zihinsel olgulardaki önceliktir.

Felsefe bağlamında materyalizm, evrenin temelinde maddenin olduğunu savunan bir felsefi akımdır. Materyalist görüşe göre, tüm fenomenler, maddenin farklı organizasyon ve etkileşimlerinin bir sonucudur. Materyalizmin bazı türleri şunlardır: - Ontolojik materyalizm: Maddenin tek gerçeklik olduğunu ve her şeyin temelde maddi varlıklardan türediğini savunur. - Bilimsel materyalizm: Sadece doğa bilimlerinin ve bilimsel yöntemin geçerli olduğunu öne sürer. - Diyalektik materyalizm: Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından geliştirilen, toplumsal değişimi ve sınıf çatışmasını analiz eden bir materyalist felsefe türüdür.

Materyalist kelimesi, maddi varlıkların gerçekliğine inanan ve tüm varlığın maddi temellere dayandığını savunan felsefi bir akımı ifade eder. Bu düşünceye göre: Zihin, bilinç ve düşünceler dahil olmak üzere her şey, maddi süreçlerin sonucudur. Doğaüstü varlıklar ve olaylar kabul edilmez; tüm fenomenler maddi nedenlerle açıklanır. Materyalist terimi ayrıca, maddi kazanımları ve başarıları hayatının merkezine koyan, tüketim odaklı bir yaşam tarzını tanımlamak için de kullanılır.

A'mâk-ı Hayâl romanı, Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi tarafından yazılmış olup, materyalist görüşe karşı tasavvufî ve felsefî bir eser olarak öne çıkar. Eserde anlatılan ana konular: - Ruh ve kâinatın sırrı: Eser boyunca bu konular araştırılır ve maddeci görüşün yetersizliği ortaya konur. - Vahdet-i Vücûd: Kâinattaki olayları anlamak ve hadiseleri doğru değerlendirmek için bu düşüncenin iyi bilinmesi gerektiği vurgulanır. - Râci'nin arayışı: İyi yetişmiş, inancı kuvvetli bir genç olan Râci'nin, şüphelerinden kurtulmak için çeşitli ilimlere ve insanlara başvurması, ancak sonunda bir meczup olan Aynalı Dede'den yardım alması ve onunla hayal âleminde yaptığı yolculuklar anlatılır. Bu yolculuklar sırasında Râci, Hinduizm, Budizm, Zerdüştlük gibi doğu dinlerinin unsurlarını da içeren farklı dünyaları ve durumları deneyimler.

Pozitivizm ve materyalizm aynı şeyler değildir. Materyalizm, gerçekliğin temelinin madde olduğunu savunan bir felsefi görüştür. Pozitivizm ise, bilgi kaynağının yalnızca deneysel gözlem ve bilimsel yöntemlerle elde edilen veriler olduğunu savunan bir felsefi akımdır.

Materyalistler, metafizik ve doğaüstü varlıklara karşı çıkarlar. Bu bağlamda, materyalizm; Tanrı, ruh, ahiret gibi kavramları reddeder ve bunların bilimsel bir temeli olmadığını savunur; Determinizmi esas alır ve evrendeki olayların tesadüflerle ve fiziksel yasalarla oluştuğunu ileri sürer; Ahlaki değerlerin maddi koşulların bir yansıması olduğunu ve evrensel bir ahlak yasasının bulunmadığını iddia eder.

Materyalizme göre varlık, insan zihninden bağımsız olarak var olan, maddi varlıktır.

İdealist ve materyalist terimleri, felsefi düşüncelerde farklı yaklaşımları ifade eder: 1. İdealist: Gerçekliğin zihin tarafından oluşturulduğunu savunan felsefi bir akımdır. 2. Materyalist: Gerçekliğin maddeden ibaret olduğunu öne süren felsefi bir kuramıdır.

Materyalizmin kurucuları olarak Demokritos, Empedokles ve Leukippos kabul edilir.

Materialistic kelimesinin Türkçe karşılığı "maddeci" veya "maddecilikle ilgili" olarak çevrilebilir. Materyalizm ise, her şeyin yegâne sebebinin madde olduğunu, maddenin dışında zihinsel ve doğaüstü hiçbir gücün bulunmadığını kabul eden felsefi bir görüştür.

Mekanik materyalizm, evrenin sadece maddeden oluştuğunu ve tüm olayların fiziksel yasalara tabi olduğunu savunan bir felsefi görüştür. Bu akımın temel temsilcileri şunlardır: - Demokritos: Atom teorisi ile tanınır, evrendeki her şeyin atom adı verilen temel parçacıklardan oluştuğunu öne sürmüştür. - Thomas Hobbes: İnsan davranışlarını tamamen mekanik nedenlere dayandıran ve insanların doğal olarak bencil olduğunu savunan İngiliz filozof. - Julien Offray de La Mettrie: İnsan davranışlarının da dahil olduğu her şeyin, mekanik yasalar ve maddenin etkisiyle açıklanabileceğini savunmuştur. - Karl Marx: Toplumsal ve ekonomik ilişkilerin altında yatan temel güç olarak maddi üretim ilişkilerini vurgulamıştır.

19. yüzyıl filozofları çeşitli felsefi akımlara mensuptur: 1. İdealizm: Friedrich Schelling, Johann Gottlieb Fichte ve Hegel gibi filozoflar Alman idealizmine aittir. 2. Pozitivizm: Auguste Comte tarafından geliştirilen pozitivizm, 19. yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkmıştır. 3. Materyalizm: Ludwig Feuerbach, materyalist felsefenin temel taşlarını oluşturmuştur. 4. Romantizm: Romantik düşünce, aydınlanmacı ideallerin eleştirisini yapan bir akımdır. 5. Pragmatizm: William James, pragmatizmin kurucusudur ve bu akım 19. yüzyıl sonlarında Amerika ve İngiltere'de ortaya çıkmıştır. Ayrıca, 19. yüzyılda John Locke, David Hume ve Immanuel Kant gibi önemli filozoflar da bulunmaktadır.

"Materyalizm ve Ampiryokritisizm" kitabı, Bolşevik lider Vladimir Lenin tarafından yazılmış ve marksist felsefe üzerine incelemelerde bulunmaktadır. Kitapta ele alınan konular arasında: - 1905 devriminin yenilgiye uğramasının ardından sosyalistler arasında yaygınlaşan ampirist (deneyci) görüşlerin politik sonuçları; - Diyalektik materyalizm felsefesinin savunulması; - Ernst Mach ve Richard Avenarius gibi filozofların görüşlerinin eleştirisi. Ayrıca, kitapta materyalizmin tarihi ve günümüzdeki anlamı da eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirilmektedir.

Materyalist evrimci, materyalist felsefe çerçevesinde evrimi savunan kişidir. Bu tür bir evrimci, maddenin mutlak varlık olduğunu ve tüm varlıkların maddeden ibaret olduğunu kabul eder.

Materyalizm ve diyalektizm aynı şeyler değildir, ancak birbirleriyle ilişkilidirler. Materyalizm, her şeyin maddeden var olduğunu ve bilinen bütün görüngülerin maddi etkileşim sonucunda oluştuğunu ileri süren felsefi bir kuramıdır. Diyalektizm ise, çelişkilerin, çatışmaların ve olumsuzlukların, insan toplumları da dahil olmak üzere her şeyin gelişiminin doğasında olduğunu kabul eden, diyalektik materyalizmin bir parçasıdır.

La Mettrie'nin "Makine-İnsan" anlayışı, Fransız filozofun materyalist felsefesinin temelidir ve insanın varlığının ve faaliyetlerinin mekanik süreçlerle ilişkilendirilmesini içerir. La Mettrie'ye göre: - Gerçekte var olan sadece maddedir ve ruh, maddeden bağımsız olarak düşünülemez. - İnsan, bir makine gibi çalışır; organları dişliler, eklemleri yaylar ve beyni, kaslar sayesinde düşünebilir. - Hayvanlar ve insanlar aynı yapıdaki varlıklardır, bu nedenle insanda bedenden öte bir ruhun varlığını kabul etmek gereksizdir.