MeslekHastalıkları

Biyolojik kaynaklı meslek hastalıkları, çalışanların parazit, virüs, bakteri ve mantar gibi mikroorganizmalara maruz kalması sonucu bulaşır. Bulaşma yolları şunlardır: - İnfekte insanla temas: Özellikle sağlık çalışanları, hastalardan enfeksiyon kapabilir. - İnfekte hayvan veya insan dokusu, atıkları veya salgıları ile temas: Laboratuvar çalışanları ve hayvanlarla doğrudan temas eden işçiler risk altındadır. - İş gezisi sırasında asemptomatik veya taşıyıcılarla temas. Sık görülen biyolojik kaynaklı meslek hastalıklarına örnek olarak bruselloz, tüberküloz, şarbon, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi ve salmonellosis verilebilir.

Silikozis, silika tozunun uzun süre solunması sonucu gelişen kronik bir meslek hastalığıdır. Özellikleri: - Akciğerlerde hasar: Silika parçacıklarının birikmesiyle iltihap ve fibrozis sürecine yol açar. - Risk grupları: Kazma, delme, tünel açma işlemleri; taş ocakları ve madenler (kömür, altın, kalay, demir, bakır, nikel, gümüş) gibi iş kollarında çalışanlar risk altındadır. - Belirtiler: Öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı, yorgunluk gibi belirtiler zamanla ortaya çıkar. Tedavi: Silikozisin kesin bir tedavisi yoktur; tedavi genellikle semptomları hafifletmeye yöneliktir.

Meslek hastalıklarına karşı alınabilecek önlemler şunlardır: 1. Koruyucu Ekipman Kullanımı: Maske, eldiven, kulaklık, gözlük gibi kişisel koruyucu donanımların kullanılması. 2. İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi: Çalışanların riskler hakkında bilinçlendirilmesi ve düzenli iş güvenliği eğitimlerine katılması. 3. Düzenli Sağlık Kontrolleri: Çalışanların sağlık durumlarının takip edilmesi ve belirli periyotlarla sağlık kontrollerinden geçirilmesi. 4. İş Ortamının İyileştirilmesi: Havalandırma sistemleri, ergonomik çalışma düzenlemeleri ve gürültü seviyelerinin kontrol edilmesi. 5. Kimyasal ve Fiziksel Maruziyetin Azaltılması: Kimyasal maddelerin güvenli bir şekilde saklanması ve kullanımı, çalışma ortamının uygun sıcaklıkta tutulması. 6. Psikososyal Destek: Çalışanların stres yönetimi eğitimi alması ve işyerinde sosyal destek mekanizmalarının oluşturulması. Bu önlemler, meslek hastalıklarının büyük ölçüde önlenmesine yardımcı olur ve sağlıklı bir çalışma ortamı oluşturur.

İşyeri ortamında bulunan faktörlerin etkisi ile meydana gelen hastalıkların ortak adı meslek hastalıklarıdır.

Meslek hastalıkları ile ilgili doğru ifade şudur: Meslek hastalıkları, işin yürütüm şartları yüzünden ortaya çıkan geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik halleridir.

Pnömokonyozlar ve diğer mesleki solunum sistemi hastalıkları şunlardır: 1. Pnömokonyoz: Solunan zararlı toz parçacıklarının akciğerlerde birikmesi sonucu gelişen meslek hastalığıdır. Çeşitli türleri vardır: - Silikozis: Silika tozuna maruz kalma sonucu oluşur. - Asbestozis: Asbeste uzun süre maruz kalınması ile ortaya çıkar. - Kömür İşçisi Pnömokonyozu: Kömür tozunun solunması sonucu meydana gelir. 2. Mesleki Astım: Çalışma ortamında bulunan kimyasal maddelere veya tozlara karşı gelişen astım türüdür. 3. KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı): Uzun süreli toz solunması ve diğer zararlı etkenlerle ilişkilidir. Bu hastalıkların önlenmesi için kişisel koruyucu ekipman kullanımı ve düzenli sağlık kontrolleri önemlidir.

Bernardino Ramazzini, İtalyan bir hekim olup, meslek hastalıklarının babası olarak kabul edilir. Yaptıkları şunlardır: 1. De Morbis Artificum Diatriba adlı kitabı yazmıştır. 2. Epidemiyoloji alanında erken bir öğrenci olarak, İtalya'da lathyrism ve sıtma salgınlarını tanımlamıştır. 3. Cinchona kabuğunun sıtma tedavisinde kullanılmasını savunmuş ve bu ilacın tıp tarihindeki önemini vurgulamıştır. 4. Önlemeyi tedaviden daha iyi olarak görmüş ve mühendislere zararlı tozları ve buharları ortadan kaldırmak için havalandırma sistemleri geliştirmelerini önermiştir.

Maruziyet süresi ve yükümlülük süresi meslek hastalıklarıyla ilgili iki önemli kavramdır: 1. Maruziyet süresi: Zararlı etkinin başlamasıyla hastalık belirtilerinin ortaya çıkması için gereken en az süredir. 2. Yükümlülük süresi: Sigortalının meslek hastalığına sebep olan işinden fiilen ayrıldığı tarih ile meslek hastalığının meydana çıktığı tarih arasında geçen en uzun süredir.

İş kazası geçiren çalışana, işe dönüşünde kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir.

D grubu hastalıklar kapsamında değerlendirilen mesleki bulaşıcı hastalıklar olan memurlar, belirli koşulları sağlamaları durumunda memur olabilirler. Bir hastalığın meslek hastalığı olarak kabul edilebilmesi için, iş ile hastalık arasında neden-sonuç ilişkisinin bulunması gerekmektedir.

Çalışan güvenliği kavramı, işyerinde işin yürütülmesi sırasında ortaya çıkabilecek tehlikelerden çalışanları korumak ve daha iyi bir iş ortamı oluşturmak için yapılan sistemli ve bilimsel çalışmaları ifade eder. Bu kavramın temel amaçları şunlardır: - İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek. - Çalışanların sağlığını ve verimliliğini korumak. Çalışan güvenliği, risk değerlendirmesi, eğitim ve bilgilendirme, koruyucu ekipman kullanımı gibi çeşitli uygulamaları kapsar.

Meslek hastalıkları, beş ana gruba ayrılır: 1. A Grubu: Kimyasal maddelerden kaynaklanan hastalıklar. 2. B Grubu: Mesleki cilt hastalıkları. 3. C Grubu: Pnömokonyozlar ve solunum sistemi hastalıkları. 4. D Grubu: Bulaşıcı meslek hastalıkları. 5. E Grubu: Fiziksel etkenlerden kaynaklanan hastalıklar.

İşyeri hekimleri işyerlerinde çalışanların maruz kaldığı çeşitli hastalıkların tanısı, tedavisi ve önlenmesi konularında hizmet verirler. Bu hastalıklar arasında şunlar yer alır: Solunum yolu hastalıkları. İş kazaları sonucu oluşan yaralanmalar. Deri hastalıkları. İşyeri stresi. Ayrıca, işyeri hekimleri meslek hastalıkları ve kronik hastalıkların takibini de yaparlar.

Toksik veya toksik olmayan tozlar fiziksel kaynaklı meslek hastalıklarına neden olan etmenler arasında yer alır.

Diş hekimlerinin en sık karşılaştığı meslek hastalığı kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarıdır. Diğer yaygın meslek hastalıkları ise şunlardır: - Perkütan yaralanmalar (kesici ve delici aletlerle yaralanmalar); - Deri hastalıkları (lateks eldiven ve kimyasal dezenfektanlara bağlı alerjiler ve diğer cilt problemleri); - Enfeksiyon riskleri (tedavi sırasında hastaların kanı ve tükürüğü gibi biyolojik materyallere maruz kalma).

İşgücü kaybı çeşitli hastalıklarda ortaya çıkabilir, bunlar arasında en sık görülenler şunlardır: 1. Sinir rahatsızlıkları ve stres. 2. Kas ve iskelet sistemi rahatsızlıkları. 3. Solunum yolu rahatsızlıkları. 4. Romatoid artrit ve ankilozan spondilit. İş gücü kaybının nedenleri arasında ayrıca iş kazaları ve meslek hastalıkları da bulunmaktadır.

Meslek hastalığı olarak sayılan hastalıklar, Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü'nde belirtilmiştir ve beş ana grupta toplanmıştır: 1. Kimyasal maddelerle olan meslek hastalıkları (25 alt grupta 67 hastalık). 2. Mesleki cilt hastalıkları (2 alt grupta). 3. Pnömokonyozlar ve diğer mesleki solunum sistemi hastalıkları (6 alt grupta). 4. Mesleki bulaşıcı hastalıklar (4 alt grupta). 5. Fizik etkenlerle olan meslek hastalıkları (7 alt grupta). Ayrıca, meslek hastalığına neden olabilecek diğer kaynaklar arasında madensel cisimler, organik cisimler, ergonomik faktörler de bulunmaktadır. Bir hastalığın meslek hastalığı sayılabilmesi için, çalışanın maruz kaldığı risk faktörleriyle doğrudan bağlantılı olması gerekmektedir.

Solunum sistemi mesleki hastalıkları beş ana gruba ayrılır: 1. A Grubu: Kimyasal maddelerden kaynaklanan hastalıklar. 2. C Grubu: Pnömokonyozlar ve solunum sistemi hastalıkları. 3. D Grubu: Bulaşıcı meslek hastalıkları. 4. E Grubu: Fiziksel etkenlerden kaynaklanan hastalıklar. 5. B Grubu: Mesleki cilt hastalıkları.

İş sağlığı ve güvenliği açısından sağlıksız çalışma koşulları şunlardır: 1. Güvensiz çalışma yöntemleri: Çalışanların işlerini yaparken tehlikeli hareket ve davranışlar sergilemeleri. 2. Tehlikeli çevre koşulları: Yetersiz aydınlatma, nem, makine arızaları, gürültü, kaygan zemin gibi faktörler. 3. Uygun olmayan ekipmanlar: İşe uygun olmayan el aletleri, bakım ve kontrolü yapılmamış iş ekipmanları. 4. Düzensiz işyeri düzeni: Koruyucusuz makineler, kapatılmamış boşluklar, işyeri düzensizliği. 5. Yetersiz havalandırma ve aydınlatma: Çalışma ortamının yeterince havalandırılmaması ve aydınlatılmaması. 6. Kişisel koruyucuların kullanılmaması: Çalışanların gerekli koruyucu donanımları kullanmaması. Bu koşullar, iş kazalarına ve meslek hastalıklarına yol açabilir.

B grubu meslek hastalıkları, SGK Sağlık İşlemleri Tüzüğü'ne göre beş meslek hastalığı grubundan biridir. B grubu meslek hastalıklarına örnekler arasında: - Kurşun zehirlenmesi; - Civa zehirlenmesi; - Kromat alerjisi; - Deri kanser türleri.