Filozoflar

Oruç Aruoba, Hume, Nietzsche, Kant, Wittgenstein gibi filozofların eserlerini Türkçeye çevirmiştir. Ayrıca Rainer Maria Rilke, Hartmut von Hentig, Paul Celan ve Matsuo Bashō'nun eserlerini de çevirileri arasındadır.

Kelama yöneltilen eleştiriler çeşitli filozoflara aittir, bunlar arasında en öne çıkanlar: 1. İbn Rüşd: Kelamın hudûs delili gibi metodolojik eleştirilerini ortaya koymuştur. 2. Fârâbî ve İbn Sînâ: Yoktan yaratmayı kabul etmedikleri için atomcu anlayışı ve kelamın bazı delillerini eleştirmişlerdir. 3. Gazzâlî: Kelamın metodunu ve bazı delillerini yetersiz bulmuş, bu ilmin farz-ı kifaye olduğunu savunmuştur.

Dervişin Teselli Koleksiyonunda yer alan filozoflar şunlardır: Sokrates, Hegel, Kant, Kierkegaard, Spinoza ve Schopenhauer.

Frederick Copleston'un "Felsefe Tarihi", antik çağdan modern çağa kadar olan felsefe gelişimini ele alır. Eserde işlenen konular arasında: - Ön-Sokratik filozoflar ve Sokrates; - Thomas Aquinas'ın beş yol teorisi ve tanrının sürekli var oluşu düşüncesi; - Hobbes, Locke, Berkeley gibi İngiliz görgücülüğü temsilcileri; - Newton'un Tanrıya bakışı ve dinsel sorunlar; - Alman idealizmi ve Leibniz. Copleston'un çalışması, felsefenin çeşitli akımlarını ve düşünürlerini eksiksiz ve dengeli bir şekilde ele almasıyla bilinir.

İdol felsefesi kavramı, Alman filozof Immanuel Kant'a aittir.

Arthur Schopenhauer'un karamsar bir filozof olarak görülmesinin temel nedeni, yaşamın özünde acı ve kederle dolu olduğunu savunmasıdır. Schopenhauer'a göre, dünyanın gerçek özü irade iken, fenomenlerden oluşan dünya sadece bir tasarımdan ibarettir ve bu irade, insanları sürekli olarak geçici tatminlerle oyalayarak onları bir bıkkınlık ve acı döngüsüne sokar.

Eğitimle ilgili önemli filozoflar şunlardır: 1. Platon: Eğitimin holistik olması gerektiğini savunmuş, erdem ve karakter gelişiminin önemini vurgulamıştır. 2. Aristoteles: Eğitimde alışkanlıkların ve sebeplerin önemli olduğunu, teori ve pratiğin eşgüdüm içinde olması gerektiğini belirtmiştir. 3. Immanuel Kant: Eğitimde ahlaki eğitimin temel olması gerektiğini ve devletin eğitim yapması gerektiğini öne sürmüştür. 4. John Locke: Tabula rasa kavramını ortaya atmış, eğitimin somut ve ampirik olması gerektiğini savunmuştur. 5. Jean-Jacques Rousseau: Emile adlı kitabında eğitimin bireyi özgürleştirmesi gerektiğini ve doğal yaşamın daha iyi kavranmasını kolaylaştırması gerektiğini ifade etmiştir. 6. John Dewey: Deneyimsel eğitimin önemini vurgulamış, eğitimde öğrencilerin aktif katılımını teşvik etmiştir. 7. Bertrand Russell: Bilginin zamanla değişebileceğini ve eğitimin devlet eliyle yapılması gerektiğini savunmuştur.

"İnsan arıyorum" diyen filozof, Diyojen'dir.

Nihilizm (hiççilik) akımının kurucusu olarak kabul edilen kişi, Alman filozof Friedrich Nietzsche'dir.

Pragmatizm akımının bazı önemli temsilcileri şunlardır: 1. Charles Sanders Peirce: Pragmatizm terimini ilk kullanan ve pragmatik ilkeyi ortaya koyan Amerikalı filozof, mantıkçı ve bilim adamıdır. 2. William James: Pragmatizm-faydacılık akımının kurucusu ve önde gelen temsilcilerinden biri olan Amerikalı filozof, psikolog ve eğitimcidir. 3. John Dewey: Pragmatizmi eğitim, toplum ve politika gibi alanlara uygulayan Amerikalı filozof, psikolog ve eğitimci. 4. Jeremy Bentham: Pragmatizm-faydacılık akımının geliştiricisi ve İngiliz filozof, hukukçu ve siyasetçidir. 5. John Stuart Mill: Bentham'ın görüşlerini geliştiren ve faydacılık görüşünü zevklerin niteliğine göre ayarlayan İngiliz filozof, ekonomist ve siyasi aktivist.

Herakleitos'a "karanlık filozof" denmesinin birkaç nedeni vardır: 1. Anlaşılmaz Üslup: Herakleitos, yazılarını ve konuşmalarını çok güç anlaşılır, karanlık bir üslup ile, özdeyişler biçiminde ortaya koymuştur. 2. Aktif Katılım Beklemesi: Okuyucularından aktif bir felsefi katılım ve çaba beklediği için okuyucusunu zorlayan bir filozof olarak görülmüştür. 3. Kapalı ve Gizemli İfadeler: Herakleitos'un kapalı ve gizemli ifadeleri, onun peygamber olarak bile anılmasına yol açmıştır.

Aydınlanmacı filozoflar arasında öne çıkanlar şunlardır: 1. John Locke: İngiliz filozof ve tıp araştırmacısı, düşünce özgürlüğü ve akla dayalı eyleme vurgu yapmıştır. 2. Immanuel Kant: Batı felsefesi tarihinde önemli bir figür, "Saf Aklın Eleştirisi" adlı eseriyle tanınır. 3. Voltaire: Fransız düşünür, dogmatizm ve zalimliğe karşı mücadeleci duruşuyla bilinir. 4. Montesquieu: Fransız siyaset filozofu, "Kanunlar Ruhu" adlı eseriyle tanınır. 5. Jean-Jacques Rousseau: Aydınlanma Dönemi'nin en etkili düşünürlerinden biri, "Toplumsal Sözleşme" adlı eseriyle tanınır. 6. Denis Diderot: Fransız edebiyatçı ve filozof, materyalist görüşleri savunmuştur. Ayrıca, Francis Bacon, Thomas Hobbes ve René Descartes gibi isimler de Aydınlanma Çağı'nın önemli filozofları arasında yer alır.

Antik Yunan felsefesini okumak için önerilen sıra, dönemlere göre şu şekildedir: 1. Ön-Sokratik Dönem: Bu dönemde Thales, Anaksimandros, Anaksimenes ve Herakleitos gibi doğa filozoflarının eserleri okunmalıdır. 2. Sokratik Dönem: Sokrates'in felsefesi ve onun öğrencisi Platon'un eserleri bu dönemin temelini oluşturur. 3. Aristoteles Dönemi: Platon'un öğrencisi Aristoteles, felsefeyi sistematik bir bilim haline getirmiş ve metafizik, etik, siyaset, biyoloji gibi alanlarda önemli katkılarda bulunmuştur. Bu sıralama, Antik Yunan felsefesinin ana akımlarını ve önemli düşünürlerini kapsamaktadır.

Büyük İskender, Aristoteles'in öğrencisidir.

İlk Çağ'da birçok filozof bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır: 1. Miletli Thales (MÖ 624-546). 2. Anaksimandros (MÖ 610-546). 3. Anaksimenes (MÖ 585-528). 4. Herakleitos (MÖ 535-475). 5. Pythagoras (MÖ 570-495). 6. Parmenides (MÖ 515-450). 7. Empedokles (MÖ 490-430). 8. Anaksagoras (MÖ 500-428). Ayrıca, Sokrates, Platon ve Aristoteles gibi daha sonraki dönemlerde yaşamış filozoflar da İlk Çağ felsefesine önemli katkılarda bulunmuşlardır.

Batı'nın en büyük filozofu olarak kabul edilebilecek tek bir isim yoktur, çünkü felsefe tarihi birçok önemli düşünürü içermektedir. Ancak, Aristoteles ve Platon Batı felsefesinin en önemli figürleri arasında yer alır. Diğer önemli Batı filozofları arasında Rene Descartes, Immanuel Kant ve John Locke da bulunmaktadır.

Felsefede şüphecilik akımının önemli filozofları arasında Protagoras ve Pyrrhon öne çıkar. Protagoras, Antik çağ Yunan bilgiciliğinin kurucusu olarak, "Her şeyin ölçüsü insandır" sözüyle tümel bir hakikatin var olmadığını, her insanın kendine ait kanaat ve düşünceleri olabileceğini belirtmiştir. Pyrrhon ise şüpheciliği sistematik bir felsefe haline getirmiş ve nesnelerin gerçek yasasının kavranamayacağını, bu nedenle nesnelere karşı tutumumuzun yargıdan kaçınma olması gerektiğini savunmuştur.

Kötülük problemine çözüm arayan bazı filozoflar şunlardır: 1. Augustinus: Orta Çağ Hristiyan düşüncesini etkileyen filozof, kötülüklerin nedeninin insanın işlediği günahlar olduğunu savunmuştur. 2. Leibniz: "Mümkün dünyalar teorisi" ile Tanrı'nın mümkün dünyaların en iyisini yarattığını ve bazı kötülüklere göz yummak zorunda kaldığını öne sürmüştür. 3. Hume: Doğal Din Üzerine Söyleşiler adlı eserinde kötülük problemini fizikî, ahlakî ve psikolojik boyutlarıyla ele almış ve iki önerme ileri sürmüştür: Tanrı ya kötülüğü önlemek istiyor da gücü yetmiyor, ya da gücü yetiyor ama önlemek istemiyor. 4. Schopenhauer: Kötülük probleminin teodise ile çözülemeyeceğini, ancak yaşama isteğinin yönlendirmesiyle ona tahammül edilebileceğini savunmuştur. 5. Farabi ve İbn Sina: İslam filozofları olarak, kötülüğün maddenin kusurlu oluşundan kaynaklandığını ve Allah'ın bu kötülüklerden sorumlu olmadığını iddia etmişlerdir.

Wittgenstein, Kant'ı iki ana konuda eleştirdi: 1. Sentetik apriori yargılar: Kant, metafiziğin mümkün olduğunu savunmak için sentetik apriori yargıların varlığını öne sürmüştü. 2. Dilin sınırları: Kant, bilginin sınırlarını aklın yetileriyle çizerken, Wittgenstein dilin sınırları aracılığıyla düşünceye sınır çizdi.

Filozofları anlatan kitaplar arasında öne çıkanlar şunlardır: 1. "Felsefenin Öyküsü" - Will Durant. 2. "Büyük Filozoflar" - Stephen Law. 3. "İlkçağ Felsefe Tarihi" - Ahmet Arslan. 4. "Felsefeye Giriş" - Nigel Warburton.