EndokrinSistem

Dört endokrin organ şunlardır: 1. Hipofiz Bezi: Beynin tabanında bulunur ve büyüme hormonu gibi birçok hormonun salınımını düzenler. 2. Tiroid Bezi: Boynun ön kısmında yer alır ve metabolizmayı düzenleyen hormonlar üretir. 3. Böbreküstü Bezleri: Böbreklerin üst kısmında bulunur ve stres hormonları olan kortizol ve adrenalin ile aldosteron gibi hormonları salgılar. 4. Pankreas: Karın boşluğunda yer alır ve insülin ve glukagon hormonlarını üreterek kan şekeri seviyesini düzenler.

ß1 reseptörlerinin uyarılması aşağıdaki etkilere yol açar: 1. Kalp atış hızı artar ve kalp kasılmalarının kuvveti yükselir. 2. Böbreklerdeki juxtaglomerüler hücrelerde bulunan ß1 reseptörleri, renin salgısını artırarak renin-anjiyotensin-aldosteron sistemini aktive eder. 3. Yağ dokusunda lipoliz (yağların parçalanması) artar, bu da enerji salınımını destekler.

Multiple Endocrine Neoplasia, Type 2B (MEN 2B) — endokrin bezlerde tümörlerin ortaya çıkmasıyla karakterize nadir bir genetik hastalıktır. MEN 2B'nin ana belirtileri: - Medüller tiroid kanseri. - Feokromositoma. - Ağız, gözler ve sindirim sistemindeki sinirlerde tümörler. Hastalığın tedavisi, cerrahi müdahale, hormon tedavisi ve ilaç tedavisini içerebilir. MEN 2B, kalıtsal bir hastalıktır ve anneden veya babadan mutasyona uğramış genlerin aktarılması sonucu ortaya çıkar.

İnhibin alfa ve SF-1 (Steroidojenik Faktör-1) farklı biyolojik işlevlere sahip iki önemli moleküldür: 1. İnhibin Alfa: Üreme sisteminde, özellikle testislerdeki Sertoli hücreleri tarafından üretilen bir hormondur. 2. SF-1: Nükleer bir reseptör olup, steroidojenik enzim genlerinin transkripsiyonel düzenleyicisi olarak görev yapar.

Şeker (glikoz) metabolizmasını düzenleyen hormonlar insülin ve glukagondur. - İnsülin, pankreas tarafından salgılanır ve kan şekerinin hücrelere girmesini sağlayarak enerji üretimini destekler. - Glukagon ise kan şekerini artırarak çok düşmesini önler ve karaciğerdeki glikojenin glikoza dönüşmesini sağlar.

Tükürük bezleri, herhangi bir hormon salgılamaz, sadece tükürük üretir.

Endokrin ve sinir sistemi arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Çalışma Hızı: Sinir sistemi hızlı tepkiler verirken (milisaniyeler içinde), endokrin sistem daha yavaş çalışır (dakikalar ila saatler arasında). 2. İletişim Modu: Sinir sistemi elektriksel uyarılar ve nörotransmitterler aracılığıyla iletişim kurarken, endokrin sistem hormonları kan dolaşımı yoluyla taşır. 3. Etki Süresi: Sinir sisteminin etkileri geçici ve kısa vadeli iken, endokrin sistemin etkileri daha uzun süreli ve yaygındır. 4. Fonksiyonel Dinamikler: Sinir sistemi, duyu organlarından gelen bilgilerin işlenmesinden ve motor tepkilerin verilmesinden sorumludur; endokrin sistem ise metabolizma, büyüme ve ruh hali gibi süreçleri düzenler.

Hipo ve hiperkalsemi ile ilişkili bazı hastalıklar şunlardır: Hipokalsemi (kalsiyum düşüklüğü) ile ilişkili hastalıklar: - D vitamini eksikliği. - Böbrek tümörü. - Paratiroid hormonu eksikliği (hipoparatiroidizm). - Otoimmün hastalıklar. Hiperkalsemi (kalsiyum yüksekliği) ile ilişkili hastalıklar: - Primer hiperparatiroidizm (paratiroid bezlerinin aşırı aktif olması). - Kanser (özellikle akciğer, meme ve kan kanserleri). - D vitamini fazlalığı. - Sarkoidoz ve diğer granülomatöz hastalıklar. - Tüberküloz. Bu hastalıklar, kalsiyum dengesinin bozulmasına yol açarak ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Kesin tanı ve tedavi için bir doktora başvurulması önerilir.

Sekretin eksikliği, mideden ince bağırsağa gelen asitli besinlerin aşırı salgılanması sonucu ortaya çıkabilir. Bu durum, aşağıdaki nedenlerle de ilişkili olabilir: Genetik yatkınlık. Stres ve travma. Hormonal değişiklikler. Beslenme eksiklikleri. İlaçların yan etkileri. Sekretin eksikliğinin teşhisi ve tedavisi için bir doktora başvurulması önerilir.

Endokrini bozan şeyler (endokrin bozucular) çeşitli kimyasal maddeler ve çevresel faktörlerdir. Bunlar arasında şunlar bulunur: Kimyasal maddeler: Paketli gıdalar, temizlik malzemeleri, ilaçlar, ağır metaller, elektronik eşyalar, kozmetik ürünler. Tarım ilaçları: Pestisitler ve herbisitler gibi tarımda kullanılan kimyasallar. Çevre kirliliği: Hava ve su kirliliği. Yapay ışık: Gece ışığa maruz kalmak, hormonları ve vücut ritmini bozabilir. Endokrin bozucular, hormonal dengeyi bozarak sağlık sorunlarına yol açabilir, bunlar arasında kısırlık, obezite, diyabet, tiroid hastalıkları ve bazı kanser türleri bulunur.

Subkronik hipotiroidizm belirtileri şunlardır: 1. Cilt ve Saç Değişiklikleri: Cildin nemli olması, incelmesi, aşırı terleme, saç dökülmesi. 2. Yorgunluk ve Halsizlik: Sürekli yorgunluk hissi ve halsizlik. 3. Soğuğa Duyarlılık: Vücut ısısının düzenlenmesinde bozukluk nedeniyle soğuğa karşı hassasiyet. 4. Kilo Alımı: Metabolizmanın yavaşlaması sonucu kilo alımı veya kilo vermede zorluk. 5. Depresyon ve Ruh Hali Bozuklukları: Depresyon riski ve ruh hali değişiklikleri. 6. Kas ve Eklem Ağrıları: Kaslarda ve eklemlerde ağrı ve sertlik. 7. Adet Düzensizlikleri: Kadınlarda adet döngüsü düzensizlikleri. Bu belirtiler kişiden kişiye değişebilir ve bazı durumlarda hiç belirti görülmeyebilir. Kesin tanı ve tedavi için bir doktora başvurulması önerilir.

Sağ tiroid lobunun büyümesinin birkaç olası nedeni vardır: 1. İyot Eksikliği: Beslenme düzeninde yeterli iyot alınmadığında tiroid bezi büyüyebilir. 2. Graves Hastalığı: Bağışıklık sisteminin tiroid bezine saldırması sonucu meydana gelen büyümelerdir. 3. Hashimoto Hastalığı: Tiroid bezinde iltihaplanmaya neden olan otoimmün bir hastalıktır. 4. Tiroidit: Tiroid bezinin bakterilere, viruslara veya otoimmüniteye bağlı olarak oluşan iltihabı. 5. Tiroid Kistleri veya Nodülleri: Tiroid içinde oluşan kistler veya nodüller lobun büyümesine yol açabilir. 6. Hamilelik: Hamilelik sırasında artan hormon ihtiyacı tiroid büyümesine sebep olabilir. Tiroid bezi büyümesinin teşhisi ve tedavisi için bir doktora başvurulması önerilir.

Kadınlarda hormonların düzenlenmesinde hipofiz bezi ve yumurtalıklar önemli rol oynar. Başlıca kadın hormonları ve işlevleri: - Östrojen: Adet döngüsünü düzenler, meme gelişimini ve vücut yağ dağılımını etkiler, kemik sağlığını korur ve cinsel dürtüyü düzenler. - Progesteron: Östrojenle birlikte çalışarak gebelik oluşumunu ve sürdürülmesini destekler. - Lüteinleştirici Hormon (LH): Yumurtlama sürecini başlatarak progesteron üretimini destekler. - Folikül Uyarıcı Hormon (FSH): Yumurtalıkların folikül gelişimini uyarır. - Prolaktin: Süt üretimini ve salgılanmasını düzenler. Hormon dengesinin sağlanması için sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, yeterli uyku ve stres yönetimi önemlidir. Hormon dengesizliği şüphesi durumunda bir doktora danışmak gereklidir.

Kızılcık meyvesi, "üçüncü göz" olarak adlandırılan ve beyinde bulunan epifiz bezini temsil eder.

Pankreas, glukagon ve insülini farklı hücrelerden salgılar: - Glukagon, pankreasın alfa hücrelerinden salgılanır. - İnsülin ise pankreasın beta hücrelerinden salgılanır.

Bazı hormonların üretim ve salgılanma yerleri: 1. Hipotalamus: Beynin merkezinde yer alır ve buradan salgılanan hormonlar, diğer salgı bezlerinden hormon salgılanmasını uyarır veya baskılar. 2. Hipofiz Bezi: Beyin tabanında bulunur ve iki lobu vardır: - Ön Lob: Büyüme hormonu, prolaktin, TSH (Tiroid Stimülan Hormon), ACTH (Kortizon Ürettirici Hormon) gibi hormonları üretir. - Arka Lob: ADH (Antidiüretik Hormon) ve oksitosin hormonlarını üretir. 3. Tiroid Bezi: Boynun ön tarafında yer alır ve tiroksin ile kalsitonin hormonlarını üretir. 4. Paratiroid Bezleri: Tiroid bezinin iki yanında yer alır ve parathormon hormonunu üretir. 5. Böbreküstü Bezleri: Her iki böbreğin üzerinde bulunur ve dış kısımda kortizol, iç kısımda ise adrenalin üretir. 6. Testisler ve Yumurtalıklar: Erkeklerde testosteron, kadınlarda ise östrojen ve progesteron hormonlarını üretir. Ayrıca, pankreas da sindirim enzimleri dışında insülin üreten bölgelere sahiptir.

ACTH eksikliği (adrenokortikotropik hormon) çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir: 1. Yorgunluk ve halsizlik: Enerji seviyelerinin düşmesi ve genel bir uyuşukluk hali. 2. Kilo kaybı: Metabolizma ve iştah değişikliklerine bağlı olarak. 3. Düşük kan basıncı: Baş dönmesi, bayılma ve ışık başlılığına neden olabilir. 4. Cilt değişiklikleri: Artan pigmentasyon (ciltte koyulaşma). 5. Hormon dengesizlikleri: Menstrual düzensizlikler ve infertilite gibi. 6. Düşük kan şekeri: Hipoglisemi riski. Tedavi, hormon replasman terapisi ile yapılır ve bu, semptomları yönetmeye ve normal fonksiyonları sürdürmeye yardımcı olur.

Epifiz bezini çalıştıran temel unsur, melatonin hormonunun salgılanmasıdır. Bu bez, beynin uyku-uyanıklık döngüsünü düzenlemek ve biyolojik saati ayarlamak için melatonin üretir. Ayrıca, epifiz bezini harekete geçiren diğer faktörler arasında: Işık: Melatonin üretimi karanlıkta artar, aydınlıkta azalır. Yaş: İnsan epifizi 1-2 yaşına kadar büyür ve sonra sabit kalır. Beslenme: Şekerli ve işlenmiş gıdaların tüketimi epifiz bezini olumsuz etkileyebilir. Epifiz bezinin düzgün çalışmaması, uyku bozuklukları, hormonal dengesizlikler ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir.

MEN 2 sendromları, multiple endocrine neoplasia tip 2 olarak da bilinir, endokrin bezlerde tümörlerin büyümesine neden olan nadir genetik bozukluklardır. İki ana tipi vardır: 1. MEN 2A: Meduller tiroid kanseri, paratiroid bezlerinde ve adrenal bezlerde iyi huylu tümörler ile ilişkilidir. 2. MEN 2B: Meduller tiroid kanseri, adrenal bez tümörleri ve dudak, dil ve sindirim sisteminde iyi huylu tümörlerle karakterizedir. Belirtiler, tümörün türüne bağlı olarak değişir ve arasında yüksek kan basıncı, ishal, kabızlık, aşırı terleme ve baş ağrıları bulunabilir. Teşhis, genetik testlerle konur ve tedavi, cerrahi müdahale, ilaç tedavisi ve bazen kemoterapi veya radyasyon terapisini içerebilir.

Kalsitonin, tiroit bezinin çalışmasını düzenler.