Arkeologiya

Çin'deki piramitlerin neden Mısır'dakilerden daha büyük olduğuna dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Çin'deki piramitlerin bazı özellikleri şunlardır: Büyüklük: Çin'deki piramitlerden bazıları, Mısır piramitleriyle aynı büyüklükte veya daha büyüktür. Yapı: Çin piramitleri, tamamen kerpiçten inşa edilmiştir ve tepeleri kesik bırakılmıştır. Tarih: Çin kaynakları, bu piramitlerin İÖ 202 - İS 9 yılları arasında, Batı Han (Xi Han) döneminde yapılan mezar anıtları olduğunu belirtmektedir. Çin'deki piramitlerin büyüklüğü ve yapımıyla ilgili bilgiler, arkeolojik araştırmalar ve farklı iddialar nedeniyle kesinlik kazanmamıştır.

Kuzey Kutbu'nda bulunan mumya, 12. yüzyılda avcılık ve balıkçlıkla uğraşan, Pers medeniyetiyle bağlantısı olan bir uygarlığa ait olduğu düşünülen bir kadına aittir. Rusya'nın Salekhard bölgesinde bulunan mumya, "Kutup Prensesi" olarak adlandırılmıştır.

Aşıklı Höyük'ün önemli olmasının bazı nedenleri: Yerleşik hayata geçiş: Avcı-toplayıcı toplulukların yerleşik hayata geçtiği Orta Anadolu’da bilinen ilk köydür. İlkler: İlk tarım, ilk evcilleştirme deneyimleri, ilk madencilik ve Anadolu konut geleneğinin en eski örneklerinden biri olarak tarihöncesinde önemli bir yerleşmedir. Mimarlık tarihi: Anadolu’nun geleneksel bitişik düzendeki dörtgen planlı kerpiç mimarisinin en eski örneğidir. Tıp tarihi: Dünyadaki ilk beyin ameliyatlarından birinin Aşıklı Höyük'te yapıldığı bilinmektedir. Hammadde kaynakları: Bölgenin jeolojik oluşumundan kaynaklanan ve volkanik cam adıyla bilinen obsidyen, Aşıklı halkının günlük faaliyetlerini yürütmelerini sağlayan aletlerin ve silahların hammaddesi olmuştur.

Leleglerin kökeni hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır, çünkü yazılı bir dilleri yoktu ve onlarla ilgili atıflar antik Yunan kaynaklarında yer almaktadır. Birçok Yunan yazar, Lelegleri güneybatı Anadolu'daki Karyalılarla ilişkilendirir. Homeros, Lelegleri Truva'nın güneybatısındaki Satnioeis Irmağı kıyısında, Pedasos kentinde yaşayan bir halk olarak tanımlar. Strabon, Leleglerin Kreta'dan (Girit) göç ettiklerini belirtir. Herodot ise Leleglerin, Karyalılar için kullanılan eski bir isim olduğunu ifade eder.

Neolitik Çağ, MÖ 8000 - MÖ 5500 yılları arasında gerçekleşmiştir. Bu çağ, yaklaşık 3000 yıl sürmüştür.

Paleolitik Çağ, günümüzden yaklaşık 2 milyon yıl önce başlamış ve 12.000 yıl önce sona ermiştir. Ancak bu tarihler genel bir geçerliliğe sahiptir ve yerel olarak değişiklik gösterebilir.

Mayaların atası olarak kabul edilebilecek bir topluluk veya uygarlık hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Mayaların kökenleri hakkında bazı teoriler mevcuttur: Olmekler: Mayalar, komşu Olmek uygarlığıyla birlikte gelişmiş ve fikir alışverişi yapmış olabilirler. Güney Amerika Göçmenler: Son analizler, Mayaların ilk yerleşimcilerinin Güney Amerika'dan geldiğini ve mısırı MÖ 4000'de geliştirdiklerini göstermektedir. Ayrıca, James Churchward'ın ortaya attığı bir teoriye göre, Mayalar, yaklaşık 12.000 yıl önce Büyük Okyanus'un sularına gömülmüş efsanevi Mu kıtasından göç etmiş bir halkın torunlarıdır.

Şanidar Mağarası'nda Neandertal kalıntıları bulunmuştur. 1957 ve 1961 yılları arasında Ralph Solecki ve Columbia Üniversitesi'nden bir ekip, mağarada dokuz Neandertal kalıntısı (Şanidar 1-9) ortaya çıkarmıştır. 2018 yılında yapılan kazılarda ise iki farklı yetişkine ait kemikler bulunmuştur.

Yazılıkaya'nın bazı özellikleri: Konumu: Çorum iline bağlı Boğazköy'de, Hattuşaş (Boğazköy) antik yerleşkesinin 2 km kuzeydoğusunda yer alır. Yapısı: Doğal kayalar arasına yapılmış bir Hitit açık hava tapınağıdır. Kullanım Amacı: İlkbaharda yapılan yeni yıl kutlamaları için kullanıldığı düşünülmektedir. Kabartmalar: A Odası'nda tanrılar, B Odası'nda ise tanrıçalar kabartmayla işlenmiştir. Tarihçe: Tapınak, MÖ 16. yüzyıldan beri kullanılmış olup, MÖ 13. yüzyılda tanrı ve kral kabartmalarının eklenmesiyle son şeklini almıştır.

Antandros Antik Kenti, Troas uygarlığına aittir. Kentin kuruluşu hakkında farklı görüşler bulunmaktadır: Herodotos'a göre Antandros, bir Pelasg kentidir. Thukydides, Antandros'un bir Aiol yerleşmesi olduğunu belirtmektedir. Strabon ise Antandros'un Alkaios tarafından bir Leleg kenti olarak nitelendirildiğini, Skepsisliler tarafından da Kilikia topraklarında gösterildiğini aktarmaktadır.

Hoker pozisyonu, ölen kişileri yeniden doğuşa hazırlamak amacıyla kullanılmıştır. Hoker pozisyonu, özellikle Neolitik Dönem'den itibaren Anadolu'da yaygın olarak kullanılmıştır. Hoker tipi ölü gömme işlemi, ölüm katılığı oluşmadan önce gerçekleştirilir.

Bodrum antik kentinin tarihi, MÖ 3.000'li yıllara kadar uzanmaktadır. Bodrum'da yerleşim, Peynir Çiçeği Mağarası'ndaki buluntulara göre en az 5 bin yıl önce başlamıştır. Bodrumlu tarihçi Herodotos, kentin MÖ 1.000 yıllarında Dorlar tarafından bugün kalenin bulunduğu yerde kurulduğunu yazmaktadır.

Mezopotamya'da yapılan kazılarda birçok uygarlığa ait eserler bulunmuştur. Bunlardan bazıları: Sümerler: Çivi yazısı, zigguratlar, Ur Standardı, Ur Kraliyet Mezarları gibi eserler. Akadlar: Sargon'un Dur Şarrukin'deki rölyefleri. Babilliler: Babil’in Asma Bahçeleri, İştar Kapısı. Asurlular: Asurbanipal'in Ninova'daki sarayında bulunan aslan avı rölyefleri, 3 girişli kapı ve taht salonu. Kassitler: Tarihi metinler. Ayrıca, Mezopotamya'da Elam, Hurriler, Mitanni gibi uygarlıklara ait eserler de bulunmaktadır.

Acheulian taş aletlerin büyük bir kısmı, Homo erectus tarafından yapılmıştır. Bununla birlikte, Acheulian aletlerin yapımında Homo ergaster ve Homo heidelbergensis gibi diğer hominin türlerinin de rol oynamış olabileceği düşünülmektedir. Acheulian taş aletlerin ilk olarak yaklaşık 1,76 milyon yıl önce yapıldığı kabul edilir.

Arkeolojik eser, eski çağlardan günümüze ulaşan, genellikle kazı ve benzeri çalışmalarla ele geçen, sanat ve estetik değerleri yanında eskilik dereceleri bakımından korunması gerekli olan insan yapısı taşınır ve taşınmazlar olarak tanımlanır. Bu tanıma giren bazı örnekler: çanak çömlek parçaları; taş araçlar; mimari kalıntılar; organik kalıntılar; insan kemikleri ve iskeletler.

Prof. Dr. Fahri Işık'ın Anadolu'da tapınak mezarları tezi, tapınak mezarlarının Anadolu kökenli olduğunu ve bu yapıların, ölen kişinin tanrılaştığı yerler olarak kabul edildiğini savunur. Işık'a göre, Anadolu'da tapınak tipli görkemli mezar yapıları, beylerin tanrılaşması düşüncesiyle ilişkilidir ve bu gelenek, İonia'da Smyrna ve Belevi tümülüsleriyle, Karia'da ise Pedasa tümülüsleriyle belgelenmiştir. Işık, bu tezini, sanat ve yazının Anadolu kökenli kaynaklarını göz ardı eden ve Hellen etkisi üzerine odaklanan mevcut yaklaşımlara karşı bir eleştiri olarak ortaya koymuştur.

Sardes'te kazı yapan bazı kişiler ve kurumlar: Howard Crosby Butler. G.M.A. Hanfmann. Crawford H. Greenewalt Jr.. Nicholas D. Cahill. Ayrıca, Manisa Müze Müdürlüğü de kazı çalışmalarının yürütülmesinde rol oynamaktadır.

Göbeklitepe T sütunlarında hayvan figürlerinin bulunmamasının nedeni, bu yapıların bir tapınak mı, barınak mı yoksa başka bir tür yapı mı olduğunun kesin olarak belirlenememiş olmasıdır. Ayrıca, sütunlardaki hayvan figürlerinin, tapınağı ziyaret eden farklı kabilelerin sembolleri olabileceği de düşünülmektedir. Bu konuda kesin bir bilgiye ulaşmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Çatalhöyük'te insan gömüsünün olmamasının birkaç nedeni olabilir: Evlerin içine gömme geleneği: Çatalhöyük'te insanlar genellikle evlerinin içine, platformların altlarına gömülüyordu. Geç tabakalarda değişim: Batı Çatalhöyük'te, Kalkolitik döneme doğru (MÖ 6000'lerden itibaren) evlerin içine gömme geleneği büyük ölçüde yok olmuş, gömütler ev dışında ve belki de mezarlıklarda gerçekleştirilir hale gelmiştir. Toplumsal ve ritüel değişiklikler: Evlerin terk edilmesiyle ilgili ritüellerde de değişiklikler olmuş, evler yeniden kullanılmadan önce yakılmaya başlanmıştır. Çatalhöyük'te neden insan gömüsü olmadığına dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır; bu konuda çeşitli teoriler ve araştırmalar devam etmektedir.

Piramitler hakkında bilinmeyenlerden bazıları şunlardır: İnşa teknikleri: Piramitlerin nasıl bu kadar hassas ve dayanıklı yapıldığı hâlâ bilim insanlarının kafasını karıştırmaktadır. Malzeme taşıma: Piramitlerin yapımında kullanılan malzemelerin, yakınlarda konumlanan taş ocağından ıslak çöl kumu üzerinde sürüklenerek taşındığı düşünülmektedir. Gizli odalar: Son yıllarda yapılan araştırmalarda, Büyük Piramit içerisinde bilinmeyen boşluklar keşfedilmiştir. Astronomi ilişkisi: Piramitlerin inşasında Dünya’nın meridyenleriyle hizalanan yıldızlardan faydalanıldığı bilinmektedir. Mitolojik anlamlar: Antik Mısırlılar için piramitler, firavunların ruhlarının tanrılara ulaşmasını sağlayan kutsal yapılar olarak görülmüştür. Köleler tarafından inşa edilmeme: Piramitlerin köleler tarafından inşa edildiği fikri, yapılan mezar keşifleri ve diğer bulgularla desteklenmemektedir. Zamanın göstergesi: Büyük Giza Piramidi, devasa bir güneş saati görevi görerek zamanı gösterebilmektedir. Farklı medeniyetlerde piramitler: Piramit şeklindeki yapılar sadece Mısırlılara özgü değildir; dünya genelinde farklı medeniyetlere ait piramit örnekleri bulunmaktadır.