Sibirya

Samoyed köpeklere kızak köpeği denmesinin sebebi, geçmişte Sibirya’daki Samoyed halkı tarafından kızak çekmek amacıyla kullanılmış olmalarıdır. Samoyed halkı, yiyecek bulabilmek için ren geyiği sürülerine, taşıyabilmek için ise köpeklere ihtiyaç duyardı. Samoyed köpeklerin diğer görevleri arasında sürüleri hareket ettirmek, gütmek ve Kuzey Kutbu’nda yırtıcı hayvanlardan korunmak yer alırdı. Samoyed köpekleri, 19. yüzyılda Avrupa’ya getirildikten sonra hızla popüler hale gelmiş ve gösteri köpeği olarak da tanınmıştır.

Tundranın en soğuk yeri, Kuzey Kutbu çevresindeki bölgelerdir. Arktik Tundra olarak adlandırılan bu bölgeler, Kanada’nın kuzeyinden Alaska’ya, Grönland’dan İskandinavya’ya ve Rusya’nın Sibirya bölgesine kadar geniş bir alanı kapsar. Alp Tundra olarak adlandırılan yüksek dağlık bölgelerdeki tundralar ise tropik bölgelerde bile dünyanın herhangi bir yerinde bulunabilir. Tundra iklimi, Güney Yarımküre’de sadece birkaç yerde görülür.

Irkutsk, Rusya'nın Doğu Sibirya bölgesinde yer alan ve Baykal Gölü'nün 66 km batısında bulunan bir şehirdir. Özellikleri: Tarihî ve kültürel zenginlik: 1661 yılında kurulmuş olup, 18. ve 19. yüzyıldan kalma geleneksel ahşap evleriyle ünlü 130. Kvartal gibi tarihi bölgeler içerir. Doğal güzellikler: Angara Nehri kıyısında yer alır ve bu nehir boyunca yürüyüş yolları bulunur. Modern yaşam: Makine üretimi ve yer altı madenleri sayesinde gelişmiş bir sanayiye sahiptir. Turistik cazibe: Trans-Sibirya Demiryolu'nun önemli duraklarından biridir ve Baykal Gölü'ne olan yakınlığıyla doğaseverlerin ilgisini çeker. İklim: Keskin karasal iklim görülür; kışlar soğuk, yazlar ise sıcak geçer. Irkutsk, aynı zamanda bir senfoni orkestrası, dört devlet tiyatrosu, dört devlet müzesi ve bir filarmoni orkestrasına ev sahipliği yapar.

Samur (Martes zibellina), sansargiller (Mustelidae) familyasından bir memeli türüdür ve kürkü en değerli sayılan hayvanlardan biridir. Bazı özellikleri: Boyut: Uzunluğu 30-50 cm, kabarık tüylü kuyruğu 13-18 cm, ağırlığı 0,9-1,8 kg. Renk: Postu genel olarak parlak koyu kahverengidir. Beslenme: Tavşanlar, fareler, sıçanlar ve kuşlar gibi çeşitli hayvanlarla beslenir. Yaşam alanı: Rusya'nın kuzeyindeki soğuk Sibirya bölgesi. Üreme: Gebelik süresi 250-300 gün sürer, bir batında 1-4 yavru dünyaya getirir. Yaşam süresi: Doğal hayatta ortalama 8 yıl, hayvanat bahçesinde 15 yıla kadar çıkabilir. Samur ayrıca, Türk savunma sanayisinin ilk özgün tasarım ve geliştirme projesi olan seyyar yüzücü hücum köprüsü anlamına da gelir.

Dünyanın en büyük yarası olarak bilinen Batagaika Krateri, Sibirya'da bulunmaktadır. Bu krater, "Cehenneme Açılan Kapı" olarak da adlandırılır ve buz ile kalıcı buzun (permafrost) çözülmesi nedeniyle oluşmuştur.

Tomsk, Rusya'nın Sibirya bölgesinde yer alan, yaklaşık 575.000 nüfusa sahip bir şehirdir. Şehirde görülebilecek bazı yerler: Tomsk Devlet Sanat Müzesi: Rus ve Batı Avrupa sanat eserlerini içerir. Tomsk Tarih Müzesi: Sibirya'nın tarihini ve kültürünü tanıtır. Tomsk Botanik Bahçesi: Dünyanın dört bir yanından binlerce bitki türüne ev sahipliği yapar. Tomsk Hayvanat Bahçesi: Aslan, kaplan, ayı ve maymun gibi çeşitli hayvanlara sahiptir. Tomsk, canlı bir gece hayatına sahiptir ve Club 1900, Barbados, Havana gibi popüler gece kulüplerine ev sahipliği yapar.

2020 yılında Sibirya'da ölçülen en yüksek sıcaklık 38 santigrat derecedir. Sibirya'da ölçülen en düşük sıcaklık ise -67,8 santigrat derecedir ve bu değer 7 Şubat 1892'de kaydedilmiştir.

Rusya'nın en soğuk yeri, Yakutistan'daki Verhoyansk'tır. Verhoyansk'ta kış sıcaklıklarının genellikle -40°C ve altında olduğu ve -67,7°C gibi rekor düşük sıcaklıkların kaydedildiği belirtilmektedir. Bunun yanı sıra, "dünyanın en soğuk kenti" unvanına sahip olan Yakutsk da Rusya'nın oldukça soğuk bölgelerinden biridir.

Sibirya'da kışlar genellikle 6-7 ay sürer. Örneğin, Batı Sibirya'da ortalama ocak ayı sıcaklığı -21 °C'dir ve kar yaklaşık 6 ay toprakta kalır. Sibirya'nın kuzey kıyısında, Kuzey Kutup Dairesi'nin kuzeyinde, yaz mevsimi yaklaşık bir ay sürer.

Norilsk, Rusya'nın Krasnoyarsk Krayı bölgesinde, Taymir Yarımadası'nda, Yenisey Nehri kıyısında yer alan bir şehirdir. Özellikleri: İklim: Çok soğuk bir iklime sahiptir; Ocak ayında ortalama sıcaklık -14,8°C'dir ve -55°C'ye kadar düşebilir. Konum: Kuzey Kutup Dairesi'nin 400 km kuzeyinde bulunur ve bu nedenle yılın yaklaşık üç ayı hiç gün ışığı görmez. Ekonomi: Madencilik ve metal işleme endüstrileri üzerine kuruludur; dünyanın en büyük nikel ve paladyum üreticilerinden biridir. Nüfus: 2024 yılı itibarıyla 176.735 kişidir. Çevre Kirliliği: Madencilik faaliyetleri nedeniyle yüksek kükürt dioksit emisyonları yayar ve bu da şehri dünyanın en kirli yerlerinden biri yapar. İzolasyon: Rusya'nın en izole şehirlerinden biridir; kara veya demiryolu bağlantısı yoktur, sadece hava ve nehir yoluyla ulaşım sağlanabilir.

Yakutların (Sahalar) kökeni, 13. ve 14. yüzyıllarda Moğol kökenli Buryatların akınlarından sonra Sibirya'nın Baykal Gölü bölgesinden kuzeye göçen Türkçe konuşan insanların torunları olarak kabul edilir. Yakutların etnik oluşumunda etkili olan diğer topluluklar arasında bölgenin yerlisi olan Moğol, Even (Lamut), Tunguz ve Eski Asya halkları da bulunur. Yakutların kökeni hakkında, farklı boy ve topluluklardan geldiklerini savunan çeşitli görüşler de bulunmaktadır. Ayrıca, Yakutların, Hun Türkleri'nin bir kolu olan Kurıkanlar'dan veya Sakalar'dan geldiği yolunda görüşler de mevcuttur.

İnuitlerin kökeni, yaklaşık 5.000 yıl önce Bering Boğazı’nı deniz araçlarıyla geçerek Sibirya’dan gelmektedir. Farklı araştırmacılara göre İnuitler, Bering Boğazı’nın olduğu yerde var olan kara parçasında yaşamaktaydı. Zamanımızdan 2.000 yıl önce de Grönland’a yerleşmişlerdir. Arkeolojik, dilsel, kültürel ve fiziksel antropolojik kanıtlar, İnuitlerin kökenlerinin Sibirya ve Orta Asya’ya dayandığını göstermektedir.

Evet, Tuva halkı Türktür. Tuva, Rusya Federasyonu'na bağlı özerk bir Türk cumhuriyetidir ve adını Türk halklarından biri olan Tuvalardan alır. Tuvaların konuştuğu dil, Tuvaca olarak bilinir ve Türkçenin Sibirya koluna aittir.

Novosibirsk'in meşhur olan bazı özellikleri şunlardır: Novosibirsk Opera ve Bale Tiyatrosu. Novosibirsk Hayvanat Bahçesi. Tolmachevo Havalimanı. Bugrinskiy Köprüsü. Merkez Sibirya Botanik Parkı. Novosibirsk Devlet Üniversitesi. Novosibirsk Devlet Teknik Üniversitesi. Ayrıca, Novosibirsk, Sibirya'nın en büyük sanayi merkezlerinden biridir.

2018 yapımı Sibirya filmi, Rusya ve Kanada'da çekilmiştir. Rusya'daki çekimler Saint Petersburg'da gerçekleştirilmiştir.

Tunguska Olayı, 30 Haziran 1908 günü sabah saat yaklaşık 7:45 sularında, Sibirya'nın orta kesimlerindeki Podkamennaya Tunguska Irmağı yakınlarında meydana gelen büyük gök patlamasıdır. Patlamanın kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bir kuyruklu yıldız parçasının ya da asteroitin havada patlaması olduğu sanılmaktadır. Patlama, 10-15 megatonluk bir dinamit kütlesinin patlamasına eşdeğerdi ve yaklaşık 80 milyon ağacın yok olmasına, 3 bin kilometrekarelik alanın hasar görmesine sebep oldu. Tunguska Olayı'nın yıl dönümü olan 30 Haziran, günümüzde Asteroit Günü olarak kutlanmaktadır.

Keanu Reeves'in başrolünde yer aldığı 2018 yapımı "Sibirya" (Siberia) filmi, piyasada nadir rastlanan elmaslarını satmak için Rusya'ya giden tüccar Lucas'ın, elmasları ve ortağının kaybolmasıyla kendini içinde bulduğu kedi-fare oyununu anlatıyor. Lucas, ortağı ve alıcı arasında denge kurmaya çalışırken Rusya’nın Sibirya kıyılarında takılır.

Özgürlük Yolu (The Way Back) filminin çekimleri Bulgaristan, Fas ve Hindistan'da gerçekleştirilmiştir. Sibirya'daki Gulag sahnesi: Çekimler için Bulgaristan'ın başkenti Sofya'daki Nu Boyana Film Studios tercih edilmiştir. Baykal Gölü: Bu sahnelerin bir kısmı Bulgaristan'ın Vakarel köyünde çekilmiş, göl görüntüleri ise filme dijital olarak eklenmiştir. Gobi Çölü: Moğolistan'daki Gobi Çölü'nün birçok görüntüsü, Fas'ın Erfoud ve Ouarzazate şehirlerinde çekilmiştir. Çin Seddi: Gobi Çölü'nden sonra ulaşılan Çin Seddi sahneleri de Bulgaristan ve Vakarel'de çekilip, dijital olarak filme eklenmiştir. Lhasa, Tibet ve Hindistan: Bu sahnelerin çekimleri de Sofya ve Vakarel'in yanı sıra Hindistan'ın Darjeeling şehrinde gerçekleştirilmiştir.

2010 yapımı The Edge filmi, II. Dünya Savaşı'nın sonunda, Almanya'dan geri gönderilen binlerce eski Sovyet savaş esirinin, Stalin tarafından Sibirya'daki bir çalışma kampına gönderilmesini konu alır. Kampta, savaş kahramanı olmasına rağmen bir locomatifi pervasızca yarışa soktuğu için cezalandırılan ve bu kampa gönderilen, gözden düşmüş Kızıl Ordu lokomotif sürücüsü Ignat, hızla iş kampının buharlı demiryolu motoruna bağlılık konusunda ün kazanır. Bir gün, Ignat, batıdaki bir demiryolu hattını takip eder, yıkanmış bir köprüyü geçer ve terk edilmiş bir buhar motoruyla karşılaşır. Ignat ve Elsa, önce birbirleriyle kavga ederler, ardından dil engeline rağmen birlikte çalışmaya başlarlar. Kamp üyeleri, özel bir trenle gelen uzaktaki siyasi komiseri çağırır. Kampın ana lokomotifi, birçok kamp üyesiyle birlikte, komiserin trenine yetişir ve tanık oldukları vahşeti protesto eder. Daha sonra, kamp personeliyle birlikte gelen tren, komiseri bulur ve onu hat üzerinde bir bisikletle gönderirler.

Sibirya'nın yerli halkları arasında Türk, Moğol, Mançu-Tunguz, Samoyed, Fin-Ugor ve Paleo-Asya gibi çeşitli dil ailelerine mensup etnik gruplar bulunmaktadır. Bazı Sibirya yerli halkları: Tuvalar; Sahalar (Yakutlar); Altaylılar; Hakaslar; Dolganlar; Şorlar; Mansiler; Nenetsler; Hantılar; Selkuplar. Ayrıca, Aleutlar, Koryaklar, Yukagirler, Nivhler ve Çukçalar da Sibirya'nın yerli halklarındandır.