Algı

Yetersiz uyarılma, organizmanın ihtiyaç düzeyinden daha az uyarılması durumudur. İki nedenle ortaya çıkar: 1. Uyarıcının şiddetinin düşük olması, örneğin 20 frekansın altındaki sesleri duyamamak veya ilgi çekici bir film izlerken kapının çalındığını işitememek. 2. Alışkın olunan ışık, ses gibi uyarıcılardan uzun süre yoksun kalmak, örneğin hücre hapsinde kalmak. Yetersiz uyarılma, organizmanın normal yaşama gücünü kaybetmesine, algı ve davranış bozukluklarına, uyumsuzluğa yol açar.

Algı sürecini bozan faktörler şunlardır: İllüzyon (yanılsama). Halüsinasyon (sanrı). Dış faktörler. İç faktörler. Ayrıca, duyusal organların alacağı bir hasar, duyusal bilgiyi beyne ileten yolların alacağı hasar veya beynin algıdan sorumlu alanlarının yaralanması da algıda bozulmaya yol açabilir.

Kelebeklerin kanatlarını görememelerinin sebebi, görüş mesafelerinin geriye bakmalarına izin vermemesidir. Ancak, kelebekler aynanın karşısında ve yansıma ile oturduklarını düşünürlerse kanatlarının nasıl göründüğünü görebilirler.

Fenomenizm (fenomenalizm), fenomenlerden, yani zaman veya mekân içinde doğal olarak ortaya çıkan ve deney konusu olabilecek olay ve olgulardan başka hiçbir şeyin var olmadığını ileri süren bir felsefe doktrinidir. Bazı temel özellikleri: Öznel idealizm: Nesnel varlığı insani bilincin bir ürünü sayar. Empirizm: Radikal bir deneycilik biçimidir. Algının önemi: Nesneler, ancak algılandıkları sürece var olurlar. Temsilcileri: George Berkeley: Öznel idealizmiyle fenomenalizme zemin hazırlamıştır. David Hume: Berkeley'in fikirlerini geliştirmiştir. John Stuart Mill: Nesnelerin algılanmadığında da var olmaya devam ettiğini savunmuştur. Ernst Mach: Fenomenalizm kavramını daha da genişletmiştir.

Grafestezi, gözler kapalı iken künt bir cisim ile deriye yazılan bir harf veya sayının tanınmasıdır. Bu yetenek, kortikal fonksiyonun bir ölçüsüdür ve özellikle birincil somatosensoriyel korteksi içeren normal bir kortikal duyusal sistem gerektirir. Grafestezinin tersi olan agrafestezi durumunda ise cilde çizilen semboller algılanamaz. Grafestezi kaybı, nörolojik bir bozukluğun veya hasarın işareti olabilir.

Gestalt ilkelerinden biri olan sadelik (iyi gestalt veya prägnanz ilkesi), bireylerin dünyayı algılarken karmaşık ve yabancı olanı ortadan kaldırarak gerçekliği en yalın haliyle gözlemleyebildiklerini ifade eder. Bu ilkeye göre, bir nesnenin parçaları düzenli, yalın ve sıralı bir örüntü oluşturuyorsa grup oluşturuyorlarmış gibi algılanırlar. Gestalt ilkeleri, tasarımda görsel algıyı açıklamak amacıyla kullanılır. Gestalt ilkelerinin tümü şu şekildedir: şekil-zemin ilişkisi; yakınlık; benzerlik; süreklilik; şekle veya biçime duyarlılık; kapatma; ortak bölge.

Elektrik mavisi, bazı durumlarda sevilmeme nedeni olarak şu olumsuz özelliklerle ilişkilendirilebilir: 1. İştah kapatıcı etkisi: Doğada bu renkte yiyecek olmaması, insanları yeme arzusundan uzaklaştırabilir. 2. Melankoli etkisi: Özellikle tembel insanlar üzerinde melankoli etkisi yaratabilir. 3. Üzüntü ve depresyon simgesi: Mavinin bazı tonları, üzüntü, yalnızlık ve depresyonu temsil eder. 4. Hasta görüşmelerinde kullanılmaması: Psikologlar, mavi ve tonlarını hasta görüşmelerinde tercih etmezler.

Algıda seçiciliğin nedenleri iç ve dış etmenler olarak ikiye ayrılır. İç etmenler: İhtiyaçlar ve güdüler. Duygular. Ön yargılar ve inançlar. Dış etmenler: Uyarıcının özellikleri. Çevresel faktörler. Kişi, ihtiyaçlarına veya dış uyarıcılara göre algıda seçim yapabilir, ancak bu seçimler genellikle bilinçli olarak yapılmaz.

Eşekler, tarih boyunca aptal olarak görülmelerinin birkaç nedeni vardır: Biyolojik özellikleri: Düşünmeden hareket eden, dürtüsel davranan ve sorunlarını şiddetle çözmeye meyilli kişiler için "eşek" denir. Yanlış algı: Eşekler, inatçılıkları ve dikkatsizlikleri ile ün salmışlardır. Dil kullanımı: Latincede "aptal" anlamında kullanılan "asinine" kelimesi, eşek kelimesinden türetilmiştir. Ancak, bilimsel araştırmalar eşeklerin atlardan daha az zeki olmadığını göstermektedir.

Duygu, düşünce ve davranış çizelgesi, bilişsel model çerçevesinde olayları ve durumları değerlendirmenin nasıl etkilendiğini, bu değerlendirmenin duygu, düşünce ve davranışları nasıl ortaya çıkardığını gösteren bir yapıdır. Bu çizelgede yer alan adımlar: Duyguyu belirlemek. Düşünceleri kaydetmek. Düşüncelerin gerçekçiliğini sorgulamak. Alternatif düşünce geliştirmek. Bu süreç, kişinin olayları daha gerçekçi değerlendirmesine ve yapıcı davranışlar sergilemesine yardımcı olur.

Hayır, algı ve gerçeklik aynı şey değildir. Algı, bireyin çevresindeki dünyayı nasıl yaşadığı, tecrübe ettiği ve yorumladığıdır. Gerçeklik, algılardan bağımsız olarak var olan, nesnel ve ölçülebilir durumlardır.

Tamamlama ilkesi, algı ve Merleau-Ponty bağlamında şu şekilde açıklanabilir: Algı, Merleau-Ponty'ye göre, özne-nesne arasında gerçekleşen bilinç etkinliklerinin temelini oluşturur. Tamamlama ilkesi ise, Merleau-Ponty'nin felsefesinde, algı ve beden arasındaki ilişkiyi anlamak için kullanılır. Merleau-Ponty'ye göre, beden hem özne hem de nesnedir; başkasının bedeni, bir kültür nesnesi olarak benim için herhangi bir nesne değildir. Bu bağlamda, tamamlama ilkesi, algı ve beden arasındaki bu karşılıklı ilişkiyi ve bağımlılığı ifade edebilir. Algı, bedeni ve dünyayı anlamanın temelidir ve beden, algının öznesi olarak işlev görür.

Pragnanz yasası, insan zihninin karmaşık veya eksik uyaranları en basit, en düzenli ve en anlamlı biçimde algılama eğilimini ifade eden Gestalt psikolojisi ilkesidir. Bu yasa, şu alt ilkeleri içerir: Basitlik ilkesi. Simetri ilkesi. Yakınlık ilkesi. Benzerlik ilkesi. Tamamlama ilkesi. Pragnanz yasası, algısal deneyimlerin düzenlenmesinde kritik bir rol oynar ve dünyayı parçalanmış değil, anlamlı yapılar bütünü olarak deneyimlemeyi sağlar.

Zihnin nesnelliği, Immanuel Kant'ın felsefesinde önemli bir yer tutar. Kant'ın nesnellik anlayışına göre: Tüm insanlar bir şeyi aynı şekilde algılıyorsa, o şey nesnel olarak kabul edilebilir. Doğuştan gelen apriori duyusal ve bilişsel bir çerçeve ile algılarlar. Gerçeklik, öznenin dışında değil, özneler arasındaki ortak algıda bulunur. Bu yaklaşım, geleneksel felsefedeki nesnelliğin, dış dünyanın insandan bağımsız olarak var olması anlamına gelen görüşünden farklıdır.

Kendi sesini duymanın psikolojik nedenleri bulunmaktadır. Kimlik algısı: Ses, kimliğin önemli bir parçası olarak kabul edilir. Duygusal yansıma: Ses, içsel duyguları yansıtır. Ayrıca, kendi sesini duymanın biyolojik nedenleri de vardır; sesin hava ve kemik iletimi yoluyla farklı algılanması gibi.

Beş duyunun önemi şu şekilde açıklanabilir: Çevresel algıyı sağlar. Duygularla güçlü bir bağ kurar. Öğrenme ve tanımayı kolaylaştırır. Fiziksel ve ruhsal gelişim için gereklidir. Duyusal entegrasyon sağlar.

Duyuların amacı, çevreden veya vücuttan gelen bilgilerin beyin tarafından yorumlanmasını sağlamaktır. Duyuların bazı amaçları: Dünyayı keşfetme ve çevre ile etkileşim: Duyu organları, insanların çevrelerini algılamalarını ve çevreleriyle etkileşimde bulunmalarını sağlar. Uygun yanıt oluşturma: Beynin uygun yanıt oluşturması ve uygun davranışı gerçekleştirebilmesi için sürekli olarak duyu girdisine ihtiyacı vardır. Fizyolojik değişikliklerin farkında olma: İnteroseptif (içsel) duyu, açlık, yorgunluk veya susama gibi yaşamsal fonksiyonların sürdürülebilmesi için önemli olan bedensel değişikliklerin farkında olmayı sağlar. Denge ve hareket koordinasyonu: Vestibüler duyu, hareketlerin hızını ve dengeyi algılamayı ve ayarlamayı sağlar.

Hisler dünyası, insanın çevresini algılamasına, anlamasına ve onunla etkileşimde bulunmasına yardımcı olan doğal yetenekleri ifade eder. Geleneksel olarak tanımlanan beş temel his: 1. Görme (optik algı). 2. İşitme (akustik algı). 3. Dokunma (taktik algı). 4. Tatma (gustatif algı). 5. Koklama (olfaktör algı). Bunun ötesinde, halk arasında "altıncı his" olarak bilinen, insanların bilinçli farkındalık düzeyinde tanımlanamayan, sezgiyle olayları ya da durumları algılama yeteneği de vardır. Ayrıca, propriosepsiyon (vücut farkındalığı), denge ve hareket algısı (vestibüler algı), termoalgı (sıcaklık algısı), ağrı algısı (nosisepsiyon) ve zaman algısı gibi daha az bilinen algılar da vardır. Hisler, insanın hem fiziksel dünyayı anlamasında hem de içsel farkındalığını geliştirmesinde kritik bir rol oynar.

Tüketici davranışlarında duyum ve algı şu şekilde açıklanabilir: Duyum. Algı. Algılama süreci üç boyuttan oluşur: 1. Seçici algılama. 2. Algısal örgütleme. 3. Algısal yorumlama.

Evet, "sezmek" ve "hissetmek" temelde aynı anlama gelir. Ancak "hissetmek" daha yaygın ve doğal bir kullanım iken, "sezmek" daha çok şiirsel ve dramatik bir ifade olarak kabul edilir. Ayrıca, "sezmek" kelimesi, bilimsel olmayan veya ruhsal bir bağlamda bir şeyi hissetmek, tahmin etmek anlamlarında da kullanılır.