Algı

Grafestezi, insanların cilt üzerinde yazılmış rakamları, harfleri tanıma yeteneğidir.

Gestalt ilkelerinden sadelik, Pragnanz olarak da bilinir ve insanın belirsiz veya karmaşık görüntüleri mümkün olan en basit biçim olarak algılama ve yorumlama eğilimi anlamına gelir. Bu ilke, zihnin en az bilişsel çaba gerektiren yorumu tercih etmesi ve karmaşık şekilleri tek bir birleşik şekle dönüştürerek basitleştirmesi temelinde çalışır.

Algıda seçicilik, yani dikkatin belirli bir noktaya odaklanması ve gereksiz uyaranların göz ardı edilmesi, çeşitli faktörlerden kaynaklanır: 1. Dış Faktörler: - Uyarıcının şiddeti ve büyüklüğü: Parlak bir ışık veya yüksek bir ses gibi güçlü uyaranlar daha fazla dikkat çeker. - Yenilik: Alışılagelmiş olmayan nesneler ve olaylar daha fazla dikkat çeker. - Hareket eden uyaranlar: Hareket eden nesneler doğuştan gelen bir yönelme eğilimi nedeniyle daha çabuk fark edilir. - Zıt uyaranlar: Çevreden farklı olan durumlar dikkati daha fazla çeker. 2. İç Faktörler: - İlgiler: Kişinin ilgi alanları, hangi uyaranları algılayacağını belirler. - Beklenti: Beklenen bir şeyin gerçekleşmesi ihtimali, o şeyin daha çabuk algılanmasına neden olur. - Güdüler ve ihtiyaçlar: Aç olan bir kişinin şekilleri yiyeceğe, susuz olan birinin ise suya benzetmesi gibi, algılar da ihtiyaç ve güdülerden etkilenir.

Eşekler, toplumda genellikle saf, beceriksiz ve kaba olarak algılandıkları için aptal olarak görülürler. Ancak, yapılan araştırmalar eşeklerin zeki ve dikkatli hayvanlar olduğunu ortaya koymuştur.

Algı ve gerçeklik aynı şeyler değildir. Algı, bireyin çevresindeki dünyayı nasıl deneyimlediği, yorumladığı ve anladığıyla ilgilidir. Gerçeklik ise, algılardan bağımsız olarak var olan, nesnel ve ölçülebilir durumlardır.

Gestalt şekil-zemin ilkesi, algısal deneyimlerde bir nesnenin (şekil) arka planından (zemin) nasıl ayrıldığını açıklayan temel bir Gestalt yasasıdır. Bu ilkeye göre, beyin nesneleri ve desenleri birbirinden ayırarak ön plana çıkan bir şekil ve geri kalan kısmı zemin olarak algılar.

Tamamlama ilkesi ve algı bağlamında Merleau-Ponty'nin yaklaşımı şu şekilde özetlenebilir: 1. Tamamlama İlkesi: Merleau-Ponty, algının sadece dışsal nesnelere yönelen bir bilinç edimi olmadığını, varoluşun bizzat zemini olduğunu savunur. 2. Algı ve Beden İlişkisi: Merleau-Ponty, algının bedenle sıkı sıkıya bağlı olduğunu ve bedenin dünyayla ilişki kurmanın ilk biçimi olduğunu belirtir. Bu yaklaşım, fenomenolojiye yeni bir boyut kazandırarak, öznenin yalnızca zihinsel bir varlık değil, aynı zamanda bedensel bir deneyimleyici olduğunu ortaya koyar.

Duygu, düşünce ve davranış çizelgesi, insan deneyiminin temel dinamiklerini oluşturan üç unsurun birbirleriyle olan etkileşimini ifade eder. Bu unsurlar şunlardır: 1. Algı (Perception): Dış dünyadan bilgi edinme süreci. 2. Duygu (Emotion): Algılanan bir olayın zihinde ve bedende yarattığı psikolojik ve fizyolojik tepkiler. 3. Davranış (Behavior): Bireyin algıladığı ve hissettiği durumlara verdiği fiziksel ve sözel tepkiler. Bu üç unsur, bir döngü içinde birbirini etkiler: - Algı, duyguyu yaratır: Bir olayın nasıl algılandığı, o olayın yarattığı duyguları belirler. - Duygu, davranışı etkiler: Duygular, algıyı şekillendirerek davranışı yönlendirir. - Davranış, algıyı değiştirir: Sergilenen bir davranış da kişinin algısını ve duygularını değiştirebilir.

Pragnanz Yasası, Gestalt psikolojisinin temel ilkelerinden biridir ve insanların karmaşık uyaranları daha basit, düzenli ve anlamlı bir şekilde algılama eğilimini ifade eder. Bu yasa, aşağıdaki alt ilkeleri içerir: 1. Basitlilik İlkesi: Zihin, en basit ve az çaba gerektiren yorumu tercih eder. 2. Benzerlik İlkesi: Benzer renk, şekil, boyut veya dokuya sahip nesneleri bir arada görmeye meyilliyizdir. 3. Yakınlık İlkesi: Birbirine yakın olan öğeleri bir grup olarak algılama eğilimindeyizdir. 4. Süreklilik İlkesi: Kesintisiz ve akıcı hatları takip etme eğilimindeyizdir. 5. Tamamlama İlkesi: Eksik veya boşluklu şekilleri tamamlama eğilimindeyizdir. 6. Ortak Kader İlkesi: Aynı yönde hareket eden öğeleri bir grup olarak algılama eğilimindeyizdir.

"Davulun sesi uzaktan hoş gelir" atasözü, zor bir durumun uzaktan kolay görünmesini ifade eder. Bu durumun sebebi, mesafenin algıyı değiştirmesi ve insanların yaşadıkları zorlukları yakından deneyimlemeden, dışarıdan baktıklarında işin kolay ve çekici gelmesi olabilir.

Zihnin nesnelliği, Immanuel Kant'ın felsefesinde, herkes için aynı geçerliliğe sahip olan algı ve akıl yürütme biçimlerine dayanan gerçeklik olarak tanımlanır. Bu bağlamda: - Nesnel olan, insan zihninden bağımsız bir gerçeklik değildir, ancak sadece öznel de değildir. - Gerçeklik, bireysel algının ötesinde, özneler arasındaki ortak algıda bulunur. Diğer bir deyişle, zihnin nesnelliği, dış dünyada kendi başına duran bir şey değil, insanın dünyayı belirli kalıplar içinde algılamasının bir sonucudur.

Beş duyumuz (görme, işitme, dokunma, tatma ve koklama) önemlidir çünkü: 1. Çevremizi anlamamızı sağlar: Bu duyular, çevremizdeki dünyayı algılamamıza ve hareketlerimizi yönlendirmemize yardımcı olur. 2. Hayatta kalmamızı destekler: Tehlikeleri algılamamızı ve gerekli tepkileri vermemizi sağlar. 3. Deneyimlerimizi zenginleştirir: Duyularımız, anılarımızı şekillendirir ve duygusal tepkilere yön verir. 4. Sosyal etkileşimleri mümkün kılar: İletişim kurmamızı, başkalarının seslerini ve kokularını tanımamızı sağlar.

Duyuların amacı, dış dünyadan gelen fiziksel uyaranları algılayarak bireyin çevresiyle etkileşimde bulunmasını sağlamaktır. Bu algılar, bireyin: - Tehlikeleri fark etmesini ve kendini korumasını sağlar. - Fiziksel ve sosyal dünyayla iletişim kurmasına yardımcı olur. - Öğrenme süreçlerini optimize eder. - Psikolojik durumunu etkileyerek terapötik yaklaşımların belirlenmesinde rol oynar.

Kendi sesini duymanın psikolojik yönleri vardır. Fizyolojik olarak, konuşurken ses hem hava yoluyla hem de kafatasındaki kemikler aracılığıyla iç kulağa iletilir, bu da sesin daha derin ve tok algılanmasına neden olur. Psikolojik açıdan, kendi sesini duymak, öz benlik algısını etkileyebilir ve sosyal kaygıları tetikleyebilir.

Tüketici davranışlarında duyum ve algı şu şekilde tanımlanabilir: - Duyum, bir uyarıcının duyu organları tarafından alınmasıdır. - Algı, çevrenin, insanların, nesnelerin, kokuların, seslerin, hareketlerin, tatların ve renklerin gözlemlenmesiyle ilgilidir.

Hisler dünyası, insanın çevresini algılamasına, anlamasına ve onunla etkileşimde bulunmasına yardımcı olan çeşitli hisleri kapsar: Altıncı his. Propriosepsiyon. Denge ve hareket algısı. Termoalgı. Ağrı algısı. Zaman algısı. Ayrıca, hisler dünyası, duyguların insan üzerindeki etkilerini ve bu duyguların nasıl anlamlandırıldığını da ele alır.

Sezmek ve hissetmek kavramları birbirine yakın anlamlar taşısa da tam olarak aynı şey değildir. Sezmek, açık bir kanıt olmaksızın, olmuş veya olacak bir şeyi anlamak, kestirmek ve hissetmek anlamına gelir. Hissetmek ise, fiziksel bir uyarıyı duymak, bir şeyden etkilenmek ve anlamak anlamında kullanılır. Dolayısıyla, sezmek daha çok zihinsel bir algılama sürecini, hissetmek ise hem zihinsel hem de duygusal bir deneyimi ifade eder.

Danimarka halkı Türkiye'yi genellikle kültürel ve turistik bir destinasyon olarak görmektedir. Bazı yaygın algılar şunlardır: - Misafirperver insanlar: Danimarka'daki Türkler, Türk halkının misafirperver olduğunu belirtmektedir. - Doğal güzellikler: Türkiye'nin doğal güzellikleri, Danimarka'dan gelen turistler tarafından özellikle ilgi çekici bulunmaktadır. - Tarihi ve dini kimlik: Türkiye'nin tarihi ve kültürel mirası, özellikle üç evrensel imparatorluğa başkentlik yapması, Danimarka'da da tanınmaktadır. - Entegrasyon ve dayanışma: Danimarka'daki Türk toplumu, sosyal etkinlikler ve dernekler aracılığıyla güçlü bir dayanışma ağı oluşturmuştur.

Benzerlik kuralı (law of similarity) psikolojide Gestalt organizasyon yasalarından biridir. Bu kurala göre, insanlar benzer niteliklere sahip nesneleri algısal bir grup halinde organize etme ve bir bütün olarak yorumlama eğilimindedir.

Seçici algı örnekleri şunlardır: 1. Markalaşma ve Tüketici Davranışları: Bir tüketici, belirli bir markaya bağlı olduğunda, sadece o markaya ilişkin reklam veya promosyonları fark edebilir, diğer rakip markaları göz ardı edebilir. 2. Sınıfta Öğrenme ve Onaylama Önyargısı: "Matematikte kötü" olduğuna inanan bir öğrenci, sadece matematik problemleriyle uğraştığı zamanları hatırlayabilir ve başarılı olduğu zamanları unutabilir. 3. Kültürel Normlar ve Güzellik Standartları: Zayıflığa değer veren bir kültürde, insanlar ince figürlere daha fazla odaklanabilir ve bu kalıba uymayanları görmezden gelebilir veya damgalayabilir. 4. Çevresel Farkındalık: İklim değişikliğine inanmayan bir kişi, küresel ısınmayı çürütüyor gibi görünen bilgi veya olaylara dikkat ederken, daha geniş eğilimleri ve bilimsel kanıtları göz ardı edebilir. 5. Ebeveyn Gururu ve Önyargı: Çocuklarının başarılarından gurur duyan ebeveynler, çocuklarının sadece başarılarını ve olumlu davranışlarını fark edebilir, hataları veya gelişme alanlarını gözden kaçırabilirler. 6. Sosyal Medya ve Yankı Odaları: Sosyal medya platformlarında kullanıcılar, çoğunlukla kendi inançlarını ve ilgi alanlarını paylaşan bireyleri veya grupları takip eder ve onlarla etkileşime girer, bu da dar bir bakış açısına yol açabilir.