Turp

Evet, turp diyette yenebilir. Düşük kalorisi, yüksek lif içeriği ve su oranıyla turp, kilo vermek isteyenler için uygun bir besindir. Turpun diyette tüketilmesinin bazı faydaları: Tokluk hissi sağlar. Metabolizmayı hızlandırır. Kan şekerini düzenler. Ödem atmaya yardımcı olur. Ancak, turpun aşırı tüketimi sindirim sorunlarına yol açabilir.

Prof. Dr. İbrahim Saraçoğlu, turpun bağışıklık sistemini güçlendirdiğini ve birçok hastalığa karşı koruyucu etkisi olduğunu belirtmektedir. Turpun bazı faydaları: Kandaki kırmızı hücrelerin güçlenmesini ve onarılmasını sağlar, böylece kana verilen oksijeni artırır. Soğuk algınlığına karşı koruma sağlar. Cilt dostu olarak cildi nemlendirir ve sivilcelere karşı koruma sağlar. Saçlarda kepeklenmeyi önler. İyot içeriği sayesinde tiroit hastalıklarından korunmaya yardımcı olur. Kalp ve damar sağlığı için faydalıdır. Kan basıncını düzenler ve yüksek tansiyonu düşürür. Metabolizmayı hızlandırarak diyetlerde tercih edilir. Turp tüketmeden önce, özellikle hamilelik veya kronik bir hastalık durumunda, bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Turp yetiştiriciliği için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Toprak Hazırlığı: Yabancı otlar ve kültür bitkisi artıkları temizlenir, toprak 15-20 cm derinlikte işlenir ve gübreleme yapılır. 2. Ekim: Tohumlar, 10-15 cm sıra arası, 3-5 cm sıra üzeri mesafe korunarak 1,5-2 cm derinlikte toprağa yerleştirilir. 3. Sulama: Düzenli sulama yapılır, toprağın kurumasına izin verilmez. 4. Gübreleme: Genellikle azot, fosfor ve potasyum içeren gübreler kullanılır. 5. Hasat: Turplar, toprak altından kırmızı rengiyle kendini göstermeye başladığında hasat edilir. Turp yetiştiriciliğinde dikkat edilmesi gereken bazı noktalar: İklim: Serin veya ılık iklim tercih edilir, yüksek sıcaklık ve aşırı soğuklardan kaçınılmalıdır. Toprak: Hafif bünyeli, tınlı ve organik maddeler bakımından zengin topraklar seçilmelidir. Hastalık ve Zararlılar: Turp bakteriyel lekesi ve bazı zararlılara karşı önlemler alınmalıdır.

Siyah turp ve bal karışımının kaç gün bekletilmesi gerektiği, kullanım amacına ve kişinin sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir: Öksürük için hazırlanan siyah turp ve bal karışımı, genellikle 7 ile 15 gün arasında kullanılabilir. Genel sağlık için hazırlanan karışımların, düzenli aralıklar ile tekrarlanması tavsiye edilir. 2 yaşın altındaki çocuklar için bu karışım tavsiye edilmemektedir. Bal alerjisi olan kişilerin de bu karışımı kullanmaması tavsiye edilmektedir.

Turp, en iyi hafif bünyeli ve tınlı topraklarda yetişir. Turp yetiştiriciliğinde uygun toprak özellikleri: pH derecesi: 6,0 ile 7,4 arasında olmalıdır. Nem: Toprağın yeterli neme sahip olması gerekir, yetersizse sulama yapılmalıdır. Kumlu topraklar: Kumlu topraklarda organik veya ticari gübre ile beslenme sağlanmalıdır. Ağır topraklar: Killi ve ağır topraklar turp yetiştiriciliği için uygun değildir, çünkü bu tür topraklar bitkinin şeklini bozabilir ve tadını etkileyebilir.

Turp, kan şekerini yükseltmez. Düşük glisemik indeksi ve zengin besin içeriği sayesinde kan şekerini ani dalgalanmalardan koruyarak dengeler. Ayrıca, turpun yüksek lif içeriği, karbonhidratların emilimini yavaşlatarak kan şekerinin ani yükselmesini önler. Ancak, turp tüketirken porsiyonlara dikkat edilmeli ve özellikle diyabet hastalarının doktorlarına danışmaları önerilir.

Turp kilo aldırmaz, aksine kilo vermeye yardımcı olabilir. Bunun bazı nedenleri: Düşük kalori ve yüksek lif içeriği: Turp, yüksek lif oranı sayesinde tokluk hissi yaratır ve fazla besin tüketimini engeller. Metabolizmayı hızlandırma: Turp, metabolizmayı hızlandırarak yağ yakımını destekler. Ödem atma: İdrar söktürücü ve ödem attırıcı özelliği vardır. Ancak, turpun da dahil olduğu dengeli bir diyet ve düzenli egzersiz, sağlıklı kilo kontrolü için önemlidir. Bazı sağlık koşulları, turp tüketimini kısıtlamayı gerektirebilir; örneğin, tiroid veya mide rahatsızlığı olan kişilerin dikkatli olması gerekir.

Bir adet turpun kalorisi, turpun türüne göre değişiklik göstermektedir: Kırmızı turp: 1 adet iri turp: 37 kalori; 1 adet büyük boy turp: 22 kalori; 1 adet orta boy turp: 16 kalori; 1 adet küçük boy turp: 10 kalori. Beyaz turp: 1 adet büyük beyaz turp: 21 kalori; 50 gram beyaz turp: 7 kalori; 100 gram beyaz turp: 14 kalori. Turpun kalori değeri, turpun boyutuna ve türüne bağlı olarak değişebilir.

Acılı şalgamın içine konan malzemeler şunlardır: 2 kg siyah havuç; 1 kg beyaz turp; 1 su bardağı şalgam tuzu; 1 su bardağı nar ekşisi; 4-5 diş sarımsak; 2-3 adet acı biber (isteğe bağlı); Su (içme suyu tercih edilir); 1 tatlı kaşığı karabiber; 1 tatlı kaşığı kimyon. Ayrıca, acılı şalgam yaparken küçük bir tülbent parçasına konulan nohut ve bulgur da kullanılabilir. Acılı şalgam tarifi ve malzemeleri, kişisel damak zevkine göre değişiklik gösterebilir.

Evet, wasabinin ana maddesi turptur. Wasabi, Japon turpu olarak da bilinen Wasabia japonica bitkisinden elde edilir.

Kadirli'de turpun meşhur olmasının birkaç nedeni vardır: Üretim Miktarı: Kadirli, Türkiye'deki kırmızı turp üretiminin %70-80'ini karşılamaktadır. Ekonomik Katkı: Turp üretimi ve pazarlanması, bölge ekonomisine önemli katkılar sağlar ve yerel halk için önemli bir geçim kaynağıdır. Tarihî Bağ: Yapılan kazılarda, Kadirli'de yaklaşık 2 bin yıl önce de turp yetiştirildiğini gösteren mozaiklere rastlanmıştır. Coğrafi İşaret Tescili: Kadirli Turpu, 2020 yılında coğrafi işaretli ürün olarak tescillenmiştir.

Turpun bazı faydaları: Bağışıklığı güçlendirir ve soğuk algınlığı gibi hafif hastalıklara karşı koruma sağlar. Öksürük ve bronşit şikayetlerini azaltır. Kalp sağlığını korur ve kan basıncını kontrol eder. Sindirim sistemine yardımcı olur, kabızlık ve ishal gibi sorunları önler. Cilt sağlığını destekler, sivilce ve kepeklenmeyi önler. Tiroit hastalıklarına karşı korur. Kansere karşı savaşır. Ağrı gidericidir, özellikle romatizma kaynaklı ağrıların azalmasına yardımcı olur. Turp tüketirken, özellikle gastrit, ülser gibi rahatsızlıkları olan kişilerin, kükürtlü bileşenler nedeniyle oluşabilecek yan etkileri göz önünde bulundurarak, beslenme uzmanı kontrolünde porsiyon miktarını belirlemeleri önerilir.

Hayır, bayır turpu ve kara turp aynı değildir. Bayır turpu, yuvarlak, basık veya dip kısmı hafif sivrice olmak üzere değişik şekillerde, kabuğu siyah, eti beyaz olan kışlık bir turp çeşididir. Kara turp ise dış yüzeyi siyah renkte ve genellikle daha büyük boyutlarda olan bir turp türüdür. Ayrıca, "kara turp" ve "bayır turpu" dışında, turpun fındık turpu ve kestane turpu gibi başka çeşitleri de bulunmaktadır.

Turpun etkileri şunlardır: 1. Balgam Söktürücü: Turp suyu, balgam söktürücü etkisiyle solunum yollarına iyi gelir. 2. Sindirim Sistemi: Bağırsak hareketlerini düzenler ve sindirim sistemini destekler. 3. Detoks Etkisi: İdrar yapma sürecini uyararak toksinlerin vücuttan atılmasını sağlar. 4. Bağışıklık Sistemi: C vitamini bakımından zengin olup, bağışıklık sistemini güçlendirir. 5. Anti-inflamatuar: Kalp sağlığını korur, artrit ve gut tedavisine yardımcı olur. 6. Kemik Sağlığı: Kalsiyum kaynağı olarak kemik gelişimine katkıda bulunur. 7. Cilt Sağlığı: Antioksidan özellikleri sayesinde cildi ışıldayan ve sağlıklı yapar. Zararları ise aşırı tüketimde alerjik reaksiyonlar, sindirim sorunları ve safra kesesi problemleridir.

Kış turpu, genellikle Temmuz - Ağustos aylarında ekilir.

Kadirli turp hasadı, Kasım ayının ilk haftası başlar ve Mart ayının sonunda biter.

Kadirli turpu, Osmaniye ilinin Kadirli, Sumbas ve Merkez ilçelerinde yetişir.

Kapon ve Japon turpu aynı sebze değildir. Japon turpu, bilimsel adıyla daikon, Doğu Asya kökenli, hafif aromalı, çok büyük, beyaz renkli bir turptur. Kapon ise, turpun çeşitlerinden biri olup, halk arasında "kırmızı turp" olarak bilinir.

Turpun hikayesi şu şekilde özetlenebilir: - Antik Dönem: Arkeolojik bulgular, turpun 5000 yıldan fazla bir süre önce Mısır ve Babil halklarının sofrasında olduğunu göstermektedir. - Antik Yunan: Turp, Antik Yunan'da kalıp olarak kullanılmış ve Tanrılara adanmış küçük metal parçacıklarla süslenmiştir. - Orta Çağ: Orta Çağ'da turp, iştahı artırdığına ve hazımsızlığı önlediğine inanılmış, romatizma ve akıl hastalıklarının tedavisinde kullanılmıştır. - Amerika'ya Taşınması: Turp, Amerika'ya ilk taşınan sebzelerden biri olmuş ve 1500'lü yıllarda Meksika ve Haiti'de yetiştirilmeye başlanmıştır. - Osmanlı Dönemi: Osmanlı'da turp, hem sarayın hem de halkın mutfağında yer almış, genellikle çiğ halde salatalara katılmış veya turşusu yapılmıştır. Günümüzde turp, farklı renk ve türleriyle dünya genelinde yaygın olarak tüketilen bir sebze olmaya devam etmektedir.

Adana şalgamının ana malzemelerinden biri şalgam turpudur. Şalgam turpunun yanı sıra siyah havuç ve bulgur unu mayası da kullanılır.