TBK

Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 350. maddesi nispi emredici bir hükümdür.

Türk Borçlar Kanunu (TBK) Madde 344, emredici bir hükümdür.

TBK'nın 351 ve 352 maddeleri, kira sözleşmesinin sona erdirilmesi ile ilgili iki farklı durumu düzenler: 1. TBK Madde 351: Bu madde, yeni malikin gereksinimi nedeniyle tahliye konusunu ele alır. 2. TBK Madde 352: Bu madde ise kiracının eylemi sonucu tahliye konusunu düzenler. Buna göre: - Kiracı, kiralananın teslim edilmesinden sonra, kiraya verene karşı, kiralananı belli bir tarihte boşaltmayı yazılı olarak üstlendiği hâlde boşaltmamışsa, kiraya veren, kira sözleşmesini bu tarihten başlayarak bir ay içinde icraya başvurmak veya dava açmak suretiyle sona erdirebilir. - Kiracı, bir yıldan kısa süreli kira sözleşmelerinde kira süresi içinde; bir yıl ve daha uzun süreli kira sözleşmelerinde ise bir kira yılı veya bir kira yılını aşan süre içinde kira bedelini ödemediği için kendisine yazılı olarak iki haklı ihtarda bulunulmasına sebep olmuşsa, kiraya veren, kira süresinin ve bir yıldan uzun süreli kiralarda ihtarların yapıldığı kira yılının bitiminden başlayarak bir ay içinde, dava yoluyla kira sözleşmesini sona erdirebilir.

TBK 81. madde, diğer kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, "hukuka veya ahlaka aykırı bir sonucun gerçekleşmesi amacıyla verilen şeyin geri istenemeyeceğini" düzenler. Bu hüküm, zamanaşımı gibi özel durumlar için diğer kanunlarda yer alan hükümleri etkilemez ve bu durumlar için ayrı düzenlemeler yapılabilir.

TBK madde 101 uyarınca, birden çok borcu bulunan borçlu, ödeme gününde bu borçlardan hangisini ödemek istediğini alacaklıya bildirebilir. Bu durumda, ödeme miktarının ve hangi borca mahsup edileceğinin hesaplanması, borçlunun bildirimi ve alacaklının kayıtları doğrultusunda yapılır.

TBK madde 503, vekâlet sözleşmesinin kurulması ile ilgilidir ve şu şekildedir: "Kendisine bir işin görülmesi önerilen kişi, bu işi görme konusunda resmî sıfata sahipse veya işin yapılması mesleğinin gereği ise ya da bu gibi işleri kabul edeceğini duyurmuşsa, bu öneri onun tarafından hemen reddedilmedikçe, vekâlet sözleşmesi kurulmuş sayılır".

TBK'nın 339 ve 340 maddeleri, konut ve çatılı işyeri kiraları için uygulanır.

TBK m. 60, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun bir maddesinde yer alan "sorumluluk sebeplerinin yarışması" ile ilgili hükümdür. Bu maddeye göre, bir davada birden fazla sorumluluk sebebi aynı anda uygulanabiliyorsa, hâkim, zarar gören aksini açıkça talep etmiş olmadıkça, en iyi giderim imkânını sağlayan sebebe göre karar verir.

TBK 125 son ifadesi, Türk Borçlar Kanunu'nun 125. maddesinin son fıkrasını ifade edebilir. Bu fıkra şu şekildedir: "Bu durumda borçlu, temerrüde düşmekte kusuru olmadığını ispat edemezse alacaklı, sözleşmenin hükümsüz kalması sebebiyle uğradığı zararın giderilmesini de isteyebilir".

TBK'nın 38. ve 39. maddeleri şu şekildedir: 38. madde: Taraflardan biri, diğerinin veya üçüncü bir kişinin korkutması sonucu bir sözleşme yapmışsa, sözleşmeyle bağlı değildir. 39. madde: Yanılma veya aldatma sebebiyle ya da korkutulma sonucunda sözleşme yapan taraf, yanılma veya aldatmayı öğrendiği ya da korkutmanın etkisinin ortadan kalktığı andan başlayarak bir yıl içinde sözleşme ile bağlı olmadığını bildirmez veya verdiği şeyi geri istemezse, sözleşmeyi onamış sayılır.

TBK'ya göre akde aykırılık, kiracının kira sözleşmesindeki hususlarda kiralananı özen göstererek kullanma yükümlülüğünü ihlal etmesi anlamına gelir. Bu yükümlülük kapsamında kiracı, kiralananı: - Sözleşmede kararlaştırılan şekilde kullanmakla; - Kiralananın bulunduğu taşınmazda oturan kişiler ile komşulara gerekli saygıyı göstermekle yükümlüdür. Akde aykırılık durumunda kiraya veren, belirli prosedürleri izleyerek kira sözleşmesini feshedebilir ve kiracının tahliyesini talep edebilir.

TBK 125'e göre temerrüde düşen borçlu, aşağıdaki adımları izlemelidir: 1. Borcun ifası: Borçlu, verilen süre içinde borcunu ifa etmelidir. 2. Gecikme tazminatı: Borçlu, temerrüde düşmekte kusuru olmadığını ispat edemedikçe, borcun geç ifasından dolayı alacaklının uğradığı zararı gidermekle yükümlüdür. 3. Seçimlik haklar: Alacaklı, borcun ifasından ve gecikme tazminatı isteme hakkından vazgeçerek, aşağıdaki seçimlik hakları kullanabilir: - Sözleşmeden dönme: Borçludan edimini yerine getirmesini talep etmekten vazgeçip, sözleşmeden dönerek menfi zararının tazminini isteyebilir. - Zararın giderilmesi: Borcun ifa edilmemesinden doğan zararın giderilmesini talep edebilir.

TBK m. 345/3 hükmü, kira sözleşmesinde kira bedelinin artırılacağına ilişkin bir hüküm varsa uygulanır. Bu durumda, yeni kira döneminin sonuna kadar açılacak davada mahkemece belirlenecek kira bedeli, bu yeni dönemin başlangıcından itibaren geçerli olur.

TBK madde 112 ve 113 arasındaki fark, borçlunun ifa etmeme durumundaki sorumluluklarına ilişkindir. TBK madde 112 gereğince, borç hiç veya gereği gibi ifa edilmezse borçlu, kendisine hiçbir kusurun yüklenemeyeceğini ispat etmedikçe, alacaklının bundan doğan zararını gidermekle yükümlüdür. TBK madde 113 ise yapma ve yapmama borçlarında farklı düzenlemeler içerir: - Yapma borcu durumunda, alacaklı masrafı borçluya ait olmak üzere edimin kendisi veya başkası tarafından ifasına izin verilmesini isteyebilir ve her türlü giderim hakkını saklı tutar. - Yapmama borcuna aykırılık halinde ise borçlu, bu aykırı davranışının doğurduğu zararı gidermekle yükümlüdür ve alacaklı, ayrıca borca aykırı durumun ortadan kaldırılmasını veya bu konuda masrafı borçluya ait olmak üzere kendisinin yetkili kılınmasını isteyebilir.

Türk Borçlar Kanunu (TBK)'da düzenlenmeyen sözleşmeler, kanunlarda açıkça tanımlanmamış veya belirli bir biçimde düzenlenmemiş olan sözleşmelerdir. TBK'da düzenlenmeyen sözleşme türleri şunlardır: 1. Karma Sözleşmeler: Birden fazla sözleşme türünün unsurlarını barındıran sözleşmelerdir. 2. Kendine Özgü (Sui Generis) Sözleşmeler: Kanunda düzenlenmiş herhangi bir tipik sözleşmenin unsurunu içermeyen ve isimsiz karma sözleşmeler de sayılmayan sözleşmelerdir. 3. Bileşik Sözleşmeler: Kanunda düzenlenmiş iki veya daha fazla bağımsız sözleşmenin, tarafların anlaşmalarıyla aynı sözleşme içinde birleştirilmesiyle oluşan sözleşmelerdir.

TBK 352/3 maddesine göre, kiracının oturacak başka konutunun olması nedeniyle tahliye davası açma süresi, sözleşmenin bitiminden itibaren bir aydır.

Türk Borçlar Kanunu (TBK) kapsamında arabuluculuk düzenlemeleri, 01 Eylül 2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.