Sigortalılık

1999 öncesi emeklilik şartları şu şekildedir: - Kadınlar için: 5 bin prim günü ve 20 yıl sigortalılık süresi. - Erkekler için: 5 bin prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresi. Bu şartları sağlayan bireyler, yaşa bakılmadan emeklilik hakkı kazanırlar. Ayrıca, 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar için kısmi emeklilik şartları da geçerlidir: - En az 3600 prim günü. - 15 yıl sigortalılık süresi. - Kadınlar için 50, erkekler için 55 yaşını doldurmuş olmak.

4A tescil başlangıcı 18 yaşından önce olanlar, 18 yaşını doldurdukları tarihte sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edildiğinden, emeklilik hesaplamaları bu tarihe göre yapılır.

Kademeli emeklilikten yararlanabilecek kişiler şunlardır: 1. EYT kapsamında olanlar: 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı çalışmaya başlayanlar. 2. Uzun süre çalışanlar: 20-25 yıl sigortalı olanlar. 3. Ağır meslek gruplarında çalışanlar: Madencilik, sağlık, güvenlik gibi yıpranma payı yüksek işlerde çalışanlar. 4. Geç sigorta girişliler: Sigorta başlangıcı geç olan, ancak fazla prim ödeyenler. Kademeli emeklilik şartları, prim gün sayısı ve yaş gibi kriterlere göre sigortalılık türüne ve başlangıç tarihine göre değişiklik gösterebilir.

1999 öncesi EYT tablosu şu şekildedir: Kadınlar için: - 8 Eylül 1976 ve öncesi: 25 yıl sigortalılık, yaş şartı yok, 5000 prim gün sayısı. - 9 Eylül 1976 - 23 Mayıs 1979: 25 yıl, 44 yaş, 5000 prim gün sayısı. - 24 Mayıs 1979 - 23 Kasım 1980: 25 yıl, 45 yaş, 5000 prim gün sayısı. - 24 Kasım 1980 - 23 Mayıs 1982: 25 yıl, 46 yaş, 5075 prim gün sayısı. - 24 Mayıs 1982 - 23 Kasım 1983: 25 yıl, 47 yaş, 5150 prim gün sayısı. Erkekler için: - 8 Eylül 1999 öncesi tüm erkekler, yaş şartı olmaksızın 25 yıl sigortalılık ve 5000 prim gün sayısını tamamladıklarında emekli olabilirler.

25 yıl sigortalılık süresi, ilk sigortalı olunan tarihten itibaren 25 tam yılın geçmesi durumunda dolmuş olur. Bu süre, 01.05.2008 ve sonrası için geçerlidir.

1992-2012 yılları arasında SSK girişi olanlara yönelik bazı erken emeklilik müjdeleri şunlardır: 1. 3600 Prim Günüyle Kısmi Emeklilik: 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü şartını tamamladıklarında yaş şartına bakılmaksızın kısmi emeklilik hakkı kazanabilirler. 2. Yıpranma Payı: Ağır ve yıpratıcı mesleklerde çalışanlar, sigortalılık sürelerine ek süre ekleyerek emeklilik yaşını düşürebilirler. 3. Askerlik Borçlanması: Askerlik hizmetini sigorta girişinden önce tamamlayanlar, askerlik sürelerini borçlanarak emeklilik yaşlarını geriye çekebilirler. 4. Engelli Çalışanlar İçin Erken Emeklilik: Yüzde 40 ve üzeri engel durumu olan çalışanlar, 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günü şartlarını yerine getirdiklerinde yaş şartına bakılmaksızın emekli olabilirler. Erken emeklilik fırsatlarından yararlanmak için SGK müdürlüklerine veya e-Devlet üzerinden başvuru yapılması gerekmektedir.

Yaşlı bir öğretmenin emekli olabilmesi için en az 25 yıl sigortalılık süresini doldurmuş ve en az 52 yaşına ulaşmış olması gerekmektedir. Emeklilik işlemleri şu adımlarla gerçekleşir: 1. SGK'ya Başvuru: Öğretmen, emeklilik için gerekli şartların sağlandığını tespit eden SGK'ya başvurur. 2. Gerekli Evraklar: Nüfus cüzdanı, sigortalılık belgesi, hizmet belgesi ve emeklilik talep dilekçesi gibi belgeleri eksiksiz olarak hazırlar. 3. Onay ve Maaş Bağlanması: SGK, başvuruyu değerlendirir ve uygun görürse emekli maaşını bağlar. Ayrıca, sağlık sorunları nedeniyle erken emeklilik de mümkündür; bu durumda öğretmenin sağlık kurulu raporu sunması gerekmektedir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 41. maddesi, sigortalıların borçlanabileceği süreleri düzenler. Bu maddeye göre borçlanılabilecek süreler şunlardır: 1. Doğum veya analık izni: Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri. 2. Askerlik süresi: Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay okulunda geçen süreler. 3. Aylıksız izin: 4. maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalıların personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri. 4. Doktora ve uzmanlık öğrenimi: Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirilen süreler. 5. Avukatlık stajı: Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri. 6. Tutukluluk veya gözaltı: Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri. 7. Grev ve lokavt: Grev ve lokavtta geçen süreler. 8. Fahri asistanlık: Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri. 9. Seçim dönemi: Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreler. Ayrıca, kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışan sigortalıların eksik süreleri de borçlanma kapsamına dahildir.

Polis Özel Harekat (PÖH) mensuplarının 25 yıl sigortalılık süresi ve 52 yaşını doldurmaları durumunda emekli olmaları mümkündür.

Borçlanmada sigortalılık başlangıç tarihi, borçlanılan sürelerin değerlendirilmesiyle şu şekilde hesaplanır: 1. Yurtdışı Borçlanması: Sosyal güvenlik sözleşmesi yapılan ülkelerdeki hizmetlerini borçlananların, bu ülkelerdeki ilk işe başlama tarihi, Türkiye'de de sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edilir. 2. Askerlik Borçlanması: Askerlik hizmetini ilk işe giriş tarihinden önce yapmış sigortalılar için, askerlikte geçen süreler sigortalılık başlangıç tarihini geriye çeker. Bu hesaplamalar, ilgili sosyal güvenlik kurumlarına başvurularak ve gerekli belgelerin sunulmasıyla yapılır.

Evet, sigortalı çalışan şantiye şefi olabilir. Şantiye şeflerinin sigortalılık durumu, statülerine göre değişiklik gösterir: - Gelir vergisi mükellefiyeti veya şirket ortağı olan mimar ve mühendisler, şantiye şefi olduklarında ayrıca hizmet akdine (5510 – 4/a) tabi sigortalılık aranmaz. - Hizmet akdiyle çalışan mimar ve mühendisler ise 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre 4/a sigortalısı olmalıdır.

Çakışan sigortalılık süreleri, bir kişinin aynı dönem içinde birden fazla sigorta koluna tabi olması durumunda değerlendirilir. Bu durumun değerlendirilmesinde genellikle aşağıdaki ilkeler uygulanır: 1. Öncelik Sırası: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre, çakışan sigortalılık hallerinde öncelikle memurluk hizmetleri dikkate alınır. 2. İlk Başlayan Sigortalılık: Eğer memurluk hizmeti yoksa, hangisi daha önce başlamışsa o sigortalılık geçerli sayılır. 3. Hizmetlerin Ayrıştırılması: Çakışan hizmetler, emeklilik işlemlerinde ayrıştırılır ve sadece bir hizmet esas alınır. Bu konularda kesin değerlendirme için bir hukuk uzmanına danışılması önerilir.

5 yıl prim ödeyen herkes emekli olamaz, ancak bazı özel durumlar kapsamında erken emeklilik mümkün olabilir. Malulen emeklilik için en az 1800 prim günü ve en az 10 yıl sigortalı çalışma şartı bulunmaktadır. 3600 gün prim ile de belirli şartları yerine getiren kişiler emekli olabilir.

5510 sayılı kanunun 4. maddesi, sosyal sigorta hükümleri ve sigortalılara ilişkin hükümleri düzenler. Bu maddenin birinci fıkrasına göre, sigortalı sayılanlar şu şekilde belirlenmiştir: 1. Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar. 2. Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar. 3. Kamu idarelerinde çalışanlar. Ayrıca, bu madde kapsamında meslek hastalığı ve iş kazası bildirimleri ile ilgili yükümlülükler de yer alır.

JÖH'ün (Jandarma Özel Harekat) 30 yıl sonra emekli olabilmesi için 55 yaşını doldurmuş olması gerekmektedir.

Sahte sigortalılık itiraz dilekçesi, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) il veya ilçe müdürlüklerine gönderilir.

Engelli erken emeklilikte kademeli geçiş, sigortalılık başlangıç tarihine göre belirlenen prim gün sayısı ve sigortalılık süresi şartlarına göre yapılır. Kademeli geçiş uygulaması şu şekildedir: - %50 ila %59 çalışma gücü kaybı için: En az 16 yıl sigortalılık süresi ve 4320 gün prim ödenmiş olması gerekir. - %40 ila %49 çalışma gücü kaybı için: En az 18 yıl sigortalılık süresi ve 4680 gün prim ödenmiş olması gerekir. Bu şartlar, 3600 gün prim ödeme şartıyla başlar ve sigortalılık yılındaki ilerlemeye bağlı olarak her yıl 100 gün artırılır.

Evet, 3 yıl çalışan bir kişi ustalık belgesi alabilir. Ustalık belgesi alabilmek için en az 5 yıl sigortalı olarak aynı meslekte çalışmış olmak gerekmektedir.

Emeklilik için 30 yıl şartı, sigortalılık süresinin 30 yıla tamamlanması anlamına gelir. Hesaplama örneği: 1997 yılında sigortalı olarak işe başlayan bir erkek, 30 yıl sigortalılık süresini tamamladığında ve 5500 prim gününü doldurduğunda, EYT kapsamında emeklilik hakkından faydalanabilir.

5510 sayılı Kanun'un 8. maddesinin 1-a bendi, işverenlerin, 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, sigortalılık başlangıç tarihinden önce sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirme yükümlülüğünü ifade eder.