Marksizm

Küçük burjuvazi, sınıfsal yaklaşımda sermaye birikimi ve toplumsal konumu bakımından toplumun iki ana sınıfını oluşturan burjuvazi ve proletaryanın özelliklerini tam olarak taşımayan, küçük esnaf ve zanaatkarlar gibi orta sınıf veya geçiş sınıfı olarak tanımlanır. Bu terim, Karl Marx ve diğer Marksist kuramcılar tarafından, sanayi ve ticaretle uğraşan varlıklı ailelerin yanı sıra, kentlerde doğup büyüyen memurlar ve yöneticiler gibi grupları ifade etmek için de kullanılmıştır.

Marksizme göre toplum, tarihsel materyalist bir perspektifle değişir. Marksizme göre toplumların geçtiği aşamalar şunlardır: 1. İlkel toplumlar: Mülkiyet kolektiftir, sınıf farkı ve devlet yoktur. 2. Köleci toplumlar: Toprağa dayalı özel mülkiyet gelişir, iş bölümü ve sınıfsal ayrımlar ortaya çıkar, devlet oluşur. 3. Feodal toplumlar: Emeğin rant olarak kullanıldığı bir yapı oluşur, ticaret ve kent yaşantısı yerine tarıma dayalı ekonomik sistem hakimdir. 4. Kapitalist toplumlar: Üretim araçları kapitalistlerin elindedir, sömürü düzeni hakimdir, işçi sınıfı oluşur. 5. Sosyalist toplumlar: İşçi sınıfı burjuvaziyi yok eder, üretim araçları kamu mülkiyetine geçer. 6. Komünist toplumlar: Özel mülkiyet ortadan kalkar, sınıf farkları ve devlet yok olur.

Burjuvazi ve kapitalist kavramları benzer anlamlar taşısa da tam olarak aynı şeyi ifade etmezler. Burjuvazi, genellikle zenginliği, mülkiyeti ve ekonomik gücü elinde bulunduran orta sınıfı ifade eden bir terimdir. Kapitalist ise, Marksist terminolojide üretim araçlarına sahip olup, emekçilerin artı-değerine el koyan sınıf olarak kullanılır.

Marksizmin temel ilkeleri şunlardır: 1. Ekonomik Determinizm: Marksizm, ekonominin diğer tüm toplumsal yapılara üstün geldiğini savunur ve ekonomik yapının toplumun diğer alanlarını belirlediğini ileri sürer. 2. Sınıf Mücadelesi: Toplumları şekillendiren temel dinamik olarak sınıf mücadelesini görür; kapitalist toplumda işçi sınıfı (proletarya) ile burjuvazi (sermaye sahipleri) arasındaki çatışma ana odak noktasıdır. 3. Proletarya Diktatörlüğü: Marx ve Engels, proletaryanın iktidarını ele geçirmesini ve kendi çıkarlarını korumasını öngörür. 4. Tarihsel Materyalizm: Marksizm, toplumların tarihini ve evrimini materyalist bir bakış açısıyla ele alır; toplumsal değişimin ekonomik yapıdaki değişimle bağlantılı olduğunu savunur. 5. Kapitalizmin Eleştirisi: Marksist teori, kapitalist toplumun içsel çelişkilerini ve adaletsizliklerini vurgular; emek sömürüsü, sermaye birikimi ve gelir eşitsizliği gibi konuları eleştirir.

Revizyonist yaklaşım, bir öğretinin (özellikle Marksizm'in) temel ilkelerini ve yöntemini yeniden gözden geçirmek ve düzeltmek gerektiğini ileri süren tutum ve görüşlerin genel adıdır. Bu terim ayrıca şu anlamlarda da kullanılabilir: - Uluslararası politikada: Statükoyu, mevcut güç dağılımını değiştirmeye yönelik politikalar. - Sosyal demokraside: Mevcut siyasi doktrinlere ait anlayışların değişimi, gözden geçirilmesi ve yeni bir siyasi ve politik görüşün benimsenmesi.

İdeolojik sapma, belli bir amaçla bir düşünceden ayrılma anlamına gelir. Ayrıca, ideoloji genel anlamıyla, bir toplumun veya bireyin benimsediği fikirler, inançlar ve tutumlar bütünü olarak tanımlanır. Bu bağlamda, ideolojik sapma, toplumun veya bireyin sahip olduğu ideolojiden uzaklaşması olarak da değerlendirilebilir.

Korkut Boratav, Marksist iktisatçı akımına mensuptur.

Küçük burjuva ve orta sınıf kavramları farklı anlamlara sahiptir. Küçük burjuva, Karl Marx ve diğer Marksist teorisyenler tarafından, küçük esnaf ve serbest meslek sahibi zanaatkârlardan oluşan sosyo-ekonomik bir tabakayı ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Orta sınıf ise, genel olarak üniversite mezunu, büro veya plazada çalışan, kendine özgü mizah anlayışı ve boş zaman alışkanlıkları olan, beyaz yakalı işçileri kapsayan bir sınıf olarak tanımlanır.

Marksizm, Karl Marx ve Friedrich Engels'in çalışmalarından çıkarılan, siyasal, ekonomik ve felsefi bir bütünlük içeren bir öğreti olarak tanımlanır. Temel prensipleri: - Tarihsel materyalizm: Toplumun gelişimini ekonomik faktörlerin belirlemesi. - Sınıf savaşı: Kapitalist toplumda işçi sınıfının sermaye sınıfıyla çatışması. - Kapitalizmin eleştirisi: Sömürücü bir sistem olarak görülmesi. - Devrimci dönüşüm: Kapitalizmin devrim yoluyla yıkılması ve komünizmin kurulması.

Marksist bakış açısına göre burjuva, kapitalist sistemde üretim araçlarına sahip olan ve emekçilerin artı değerine el koyan kişi olarak tanımlanır.

Evet, Marksist solcu olarak kabul edilir. Sosyalizm, dünya çapındaki sol hareketlerin temel ideolojisidir ve Marksizm de bu ideolojilerden biridir.

Marksist terimi, Karl Marx'ın ortaya koyduğu sosyal ve ekonomik teoriyi benimseyen düşünce akımını ifade eder. Marksizm ise, toplumsal eşitlik ve sınıf mücadelesi kavramları üzerine odaklanan bir ideolojidir.

Frankfurt Okulu, 1923 yılında Almanya’da Marksist bir grup aydın tarafından kurulmuştur. Okulun kurucuları arasında Max Horkheimer, Theodor W. Adorno, Erich Fromm, Walter Benjamin ve Herbert Marcuse gibi dönemin önemli isimleri bulunmaktadır.

Frankfurt Okulu, 20. yüzyılın önemli entelektüel hareketlerinden biri olarak kabul edilir ve aşağıdaki nedenlerle önemlidir: 1. Eleştirel Teori: Okul, eleştirel teori olarak adlandırılan genel yaklaşımıyla, kapitalist sistem ve tüketim toplumuna karşı eleştirel bir tutum sergilemiştir. 2. Marksizmin Yeniden Değerlendirilmesi: Ortodoks Marksizmin yetersizliklerini ele almış ve Marksist teoriye yeni bir bakış açısı getirmiştir. 3. Kültür ve İdeolojinin Vurgusu: Kültür, medya ve ideolojinin toplumsal statükoyu sürdürmedeki rolünü vurgulayarak, topluma yönelik kapsamlı bir eleştirinin disiplinler arası bir yaklaşım gerektirdiğini öne sürmüştür. 4. Toplumsal ve Siyasi Analiz: Nazizm ve faşizm gibi olguları açıklamak için sosyal ve ideolojik güçleri analiz etmiş, bu da modern toplumdaki güç yapılarını anlamak için önemli bir temel oluşturmuştur. 5. Etkisi: Frankfurt Okulu'nun çalışmaları, feminist teori, post kolonyal çalışmalar ve medya çalışmaları gibi çeşitli teorik gelişmelere ilham vermiştir.

Gösteri toplumunun kurucusu olarak kabul edilen kişi, Fransız Marksist yazar ve sinemacı Guy Debord'dur.

Slavoj Žižek, çeşitli felsefi ve toplumsal konularda görüşler öne sürmektedir: 1. Marksizm ve İdeoloji Eleştirisi: Žižek, Marx'ın ideoloji eleştirisini Lacancı psikanalizle birleştirerek, kapitalizmin ve neoliberalizmin eleştirisini yapar. 2. Popüler Kültür ve Sinema: Žižek, popüler kültürü ve sinemayı felsefi bir mercekten inceler, Hollywood filmleri ve diğer popüler kültür fenomenlerinin insanların nasıl düşündüğüne ve davrandığına dair derin ideolojik ipuçları sunduğunu iddia eder. 3. Politika ve Demokrasi: Žižek, günümüz demokrasisini ve popülizmi eleştirir, liberal demokrasinin özgürlük ve eşitlik gibi evrensel değerlere dayandığını iddia etmesine rağmen, aslında bir ideolojik yanılsama olduğunu öne sürer. 4. Çokkültürlülük: Žižek, geleneksel imparatorluk çokkültürlülüğünü, küresel kapitalizmin yarattığı çokkültürlülükten daha üstün bulur. 5. Yeni Evrensellik: Žižek, kimlik siyasetinin evrenselcilikle örtüşmeyen doğasını eleştirir ve yeni bir evrensellik anlayışının gerekliliğini vurgular.

Marksist ve komünist kavramları birbiriyle ilişkilidir ancak aynı şeyi ifade etmezler. Marksizm, Karl Marx'ın sosyal, politik ve ekonomik teorisini temsil eder. Komünizm ise Marksist felsefenin uygulamaya dönüşmüş biçimidir. Dolayısıyla, marksizm teorik bir felsefi akımken, komünizm bu teoriyi uygulamaya dönüştüren bir ideolojidir.

Marksizm'e göre ideoloji, toplumun ekonomik yapısı ve sınıf ilişkileri tarafından belirlenen, insanların dünyaya ilişkin düşünce ve inanç sistemlerini ifade eder. Bu yaklaşıma göre: - İdeoloji, altyapının bağımlı bir değişkenidir ve üstyapıyı (kültür, siyaset, hukuk vb.) şekillendirir. - Egemen sınıf, kendi çıkarlarını yansıtan bir ideolojiyi topluma dayatır ve bu, diğer sınıfların yanlış bilinç altında kalmasına neden olur. - Marksizm, ideolojiyi genellikle yanlış bilinç olarak değerlendirir ve gerçekliğin çarpıtılmış bir yansıması olarak görür.

Marksizm, Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından geliştirilen bir ideoloji olup, çeşitli temel prensipleri savunur: 1. Tarihsel Materyalizm: Toplumsal değişimin ekonomik yapıya bağlı olduğunu ve tarihin üretim ilişkileri ve sınıf çatışmalarının bir sonucu olarak anlaşılması gerektiğini savunur. 2. Sınıf Mücadelesi: Toplumun sınıflar arası çatışmalarla şekillendiğini ve ilerlediğini, burjuvazi ile proletarya arasındaki mücadelenin temel dinamik olduğunu öne sürer. 3. Kapitalizm Eleştirisi: Kapitalizmin sömürücü ve eşitsiz olduğunu, emperyalist politikaların bunu derinleştirdiğini ve savaşları tetiklediğini iddia eder. 4. Devrimci Dönüşüm: Kapitalizmin devrimle yıkılması ve proletarya diktatörlüğünün kurulması, adil ve eşitlikçi bir toplumun inşası için gereklidir. 5. Komünizm İdeali: Sınıfsız bir toplum olan komünizmin, insanların ihtiyaçlarına göre üretimi ve kaynakların kolektif kullanımını öngördüğünü savunur.

Karl Marx, 19. yüzyılda yaşamış Alman filozof, politik teorisyen ve ekonomist olup, Marksizmin kurucusudur. Başlıca katkıları: - Komünist Manifesto: Friedrich Engels ile birlikte yazdığı bu eser, sınıf mücadeleleri ve işçi sınıfının devrimi üzerine temel bir metin olarak kabul edilir. - Das Kapital: Kapitalist sistemin eleştirisi ve emek-değer teorisi üzerine kapsamlı bir çalışmadır. Felsefi görüşleri: - Diyalektik Materyalizm: Var olan her şeyin değişim halinde olduğunu ve insan bilincinin maddeden kaynaklandığını savunur. - Tarihsel Determinizm: Ekonomik koşulların tarihsel gelişimi belirlediğini öne sürer. Hayatı: 5 Mayıs 1818'de Almanya'nın Trier şehrinde doğmuş, 14 Mart 1883'te Londra'da ölmüştür.