Kaside

Su Kasidesi'nde çeşitli edebi sanatlar bulunmaktadır: 1. Teşhis (kişileştirme): Su, aşık olduğu düşünülen bir sevgili olarak kişileştirilmiştir. 2. Tenasüp (uygunluk): "Ravza-güzâr eyle-; serv-su" kelimeleri arasındaki anlam ilgileri göz önünde bulundurularak yapılmıştır. 3. Hüsn-i talil (güzel sebeplendirme): Suyun akışının, Hz. Muhammed'in ayağına ulaşmak için olduğu belirtilerek güzel bir sebebe bağlanmıştır. 4. Mübalağa (abartma): Şiirde abartma sanatı sıkça kullanılmıştır, örneğin suyun ateşi söndüremeyeceği ifadesi. 5. İstiare (dolaylı anlatım): Sevgilinin boyu serviye, bakışları ise kılıca benzetilmiştir.

İran edebiyatında en çok kullanılan tür, mesnevi ve kaside olarak kabul edilir.

Hürriyet Kasidesi, Tanzimat Dönemi'nde romantizm akımının etkisi altında yazılmıştır.

Kasidenin giriş bölümü, "nesib" veya "teşbib" olarak adlandırılır.

Kasidenin giriş bölümü, "nesib" veya "teşbib" olarak adlandırılır.

Kasidenin bölümleri şunlardır: 1. Nesib (Teşbib): Kasidenin giriş bölümüdür ve asıl konuyla ilgisi olmayan tasvirler yapılır. 2. Girizgâh: Asıl konuya giriş bölümüdür, bir veya birkaç beyitten oluşur. 3. Methiye: Allah, peygamber, padişah veya önde gelen kişilerin övüldüğü bölümdür. 4. Fahriye: Şairin kendini övdüğü bölümdür. 5. Tegazzül: Kasidenin ölçüsüne uygun olarak araya sıkıştırılan gazeldir. 6. Dua: Kasidenin sunulduğu kişiye sağlık ve zenginlik dilenir.

Hürriyet Kasidesi'nin ana fikri, Osmanlı Devleti'nin Avrupalı devletler karşısında esir konumuna düşmesini eleştirerek, hürriyetin hem devlet hem de millet için en yüksek fazilet olduğunu ifade etmektir.

Hürriyet Kasidesi'ndeki "hürriyet" kavramı, toplumsal özgürlük anlamına gelir.

"Bülbül Kasidesi"ni İsmail Doruk (Bülbül Hoca) bestelemiştir.

Kasideler, genellikle belirli bir amaçla yazılmış şiirlerdir ve dinî ve devlet büyüklerini övmek için kaleme alınır. Bunun yanı sıra kasideler; Özel günleri kutlamak (ramazan, bayram, nevruz gibi); Bir olayı veya mekânı övmek; Şairin kendi eserlerini tanıtmak (tezkire kasideleri) gibi nedenlerle de yazılabilir.

En ünlü kaside şairi olarak kabul edilen kişi, Nefi'dir.

Kaside, Arap edebiyatının köklü bir türü olup, genellikle din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılan bir şiir formudur. Kasidenin özellikleri şunlardır: 1. Nazım Birimi: Kasideler genellikle beyitlerden oluşur ve her beyitte aynı ölçü ve uyak kullanılır. 2. Konu Çeşitliliği: Aşk, tabiat, vatan sevgisi gibi çeşitli temalar işlenebilir. 3. Dil ve Üslup: Ağır bir dil ve gösterişli bir üslup kullanılır. 4. Bölüm Yapısı: Kasideler, giriş, asıl konu ve sonuç bölümlerinden oluşur. 5. Beyit Sayıları: En az 15, en çok 99 beyitten oluşur.

Kaside ile ilgili bazı önemli sözcükler şunlardır: 1. Matla: Kasidenin ilk beyti. 2. Makta: Kasidenin son beyti. 3. Taç Beyit: Şairin mahlasının geçtiği beyit. 4. Beytü'l Kasid: Kasidenin en güzel beyti. 5. Girizgâh: Nesib bölümünden methiye bölümüne geçiş beyitleri. 6. Tegazzül: Kasidede yer alan gazel bölümü. 7. Fahriye: Şairin kendini övdüğü bölüm. Ayrıca, kasideler konularına göre de adlandırılır: tevhid, naat, münacaat, methiye, hicviye, mersiye gibi.

Kasidede kullanılan bazı söz sanatları şunlardır: 1. Tenasüp: Anlam ilgisi olan kelimelerin bir arada kullanılması. 2. Kapalı İstiare: Bir kelimenin gerçek anlamından başka bir anlamda kullanılması. 3. Kişileştirme: Doğaya insani özellikler yüklenmesi. 4. Tezat: Birbirine zıt olan kelimelerin bir arada kullanılması. 5. İrsalimesel: Deyimin kullanılması.

Gül kasidesi, Necati Bey'e aittir.

Gazel ve kaside arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Konu: Gazel, aşk, kadın, şarap gibi bireysel konuları işlerken, kaside din ve devlet büyüklerine övgü amacıyla yazılır. 2. Beyit Sayısı: Gazellerde beyit sayısı 5-15 arasında değişirken, kasideler 31-99 beyitten oluşur. 3. Bölümler: Kasideler, nesib, girizgah, medhiye, tegazzül, fahriye ve dua gibi bölümlere ayrılırken, gazelde bu bölümler yer almaz. 4. Dil ve Üslup: Her ikisinde de ağır, sanatlı bir dil kullanılır, ancak kasidelerde daha süslü ve gösterişli bir üslup tercih edilir.

Methiye ve kaside kavramları farklıdır. Kaside, din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılan şiirlerdir. Methiye ise kasidenin bir bölümüdür ve kasidede övülen kişinin erdemlerinin anlatıldığı kısımdır.

Hürriyet Kasidesi'nin Türkçesi şu şekildedir: > 1. Beyit: Çağın değer yargılarını doğruluktan ve samimiyetten sapmış görerek kendi arzumuz ve saygınlığımız ile devlet kapısından ayrıldık. > 2. Beyit: Kendini insan bilenler halka hizmet etmekten usanmaz, mürüvvet sahibi olanlar zavallılara yardım etmekten kaçınmaz. > 3. Beyit: Eğer millet, hor görülmüşse onun şanına bir eksiklik geleceğini sanma; yere düşmekle cevher, değerinden özünden bir şey kaybetmez. > 4. Beyit: Vücudun mayası, vatan toprağıdır; bu vücut, acı ve sıkıntı içinde vatan yolunda toprak olursa, en küçük bir üzüntü duyulmaz. > 5. Beyit: Dünyada zalimin yardımcısı, aşağılık kimselerdir; insafsız avcıya hizmetten zevk alan ancak köpektir. > 6. Beyit: Hayatın değerini iyi şöhretten yüksek tutanlar, edebi bir feyzi geçii zevk için terk ederler. > 7. Beyit: Halk arasında ömür uzunluğuna bunca düşkünlük nedendir? Emaneti korumaktan insanın menfaati nedir bilmem. Şiirin tamamı için Namık Kemal'in eserlerine veya edebiyat kaynaklarına başvurulabilir.

Hüsn-i matla ve hüsn-ü makta terimleri, divan edebiyatında kasidenin beyitleri için kullanılan ifadelerdir. - Hüsn-i matla: Kasidede matla beytinden sonraki beyte verilen addır. - Hüsn-ü makta: Kasidede makta beytinden önceki beyti ifade eder.

Adem Kasidesi, Akif Paşa tarafından yazılmıştır.