Mesnevi

İran edebiyatında en çok kullanılan tür, mesnevi ve kaside olarak kabul edilir.

Sünbülzade Vehbi'nin en önemli eseri, "Şevk-Engiz" adlı mesnevisidir.

"Mesneviden ders aldım" ifadesi, genellikle Mevlana Celaleddin Rumi'nin "Mesnevi" adlı eserinden ruhsal, ahlaki veya manevi öğretiler edinildiğini anlatmak ister. Bu, kişinin Mesnevi'deki öyküler, öğütler ve mistik anlatımlar aracılığıyla yaşam hakkında derinlemesine düşündüğünü ve bu eserden çeşitli dersler çıkardığını ifade eder.

Evet, "Harnâme" bir mesnevi türüdür.

Mesnevi ve divan edebiyatı arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Mesnevi: Aruzun kısa kalıplarıyla yazılan, beyitlerle oluşturulan ve her beyitin kendi arasında kafiyeli olduğu bir nazım biçimidir. 2. Divan Edebiyatı: Genel olarak şiir ve nazım şekillerini içeren, divan şairlerinin eser verdiği edebiyat türüdür. Özetle, mesnevi belirli bir nazım şekli iken, divan edebiyatı daha geniş bir edebi geleneği ifade eder.

Mesnevi'nin en ünlüsü, İranlı şair Mevlana Celaleddin-i Rumi'nin yazdığı "Mesnevi-i Ma'nevî" adlı eserdir.

Mesnevide aşk anlatılmasının birkaç nedeni vardır: 1. Tasavvufi Öğretiler: Mesnevi, özellikle Mevlana Celaleddin-i Rumi'nin eserinde, tasavvufi öğretileri işlemek için kullanılır ve aşk, bu öğretilerin temel taşlarından biridir. 2. İnsan Ruhunun Arayışı: Aşk, insanın manevi yolculuğunu ve ruhsal dönüşümünü anlatmak için bir araç olarak kullanılır. 3. Ahlaki ve Didaktik Amaçlar: Mesnevi, ahlaki dersler vermek ve toplumsal değerleri vurgulamak için aşk temalı hikayeler anlatır.

Rebabnâme, Sultan Veled tarafından yazılmış, tasavvuf konularını işleyen bir mesnevidir. Eserde anlatılan ana konular şunlardır: 1. Mevlâna ve Mevlevilik: Sultan Veled, eserinde babası Mevlâna Celaleddin’in görüşlerini ve Mevlevîliğin ilkelerini yeniden yorumlamış ve bu konulara yer vermiştir. 2. Tasavvuf Yolu: Tasavvuf yolunu seçenlerin öğrenmesi gereken ön bilgiler ve iki yüze yakın soru ve cevapları içermektedir. 3. Dinî ve Ahlakî Öğütler: Eserde, insanların Hak Teâlâ’nın emrine ve elçisinin sünnetine uygun olarak yaşamaları için öğütler verilmiştir. 4. Çeşitli Dillerdeki Beyitler: Rebabnâme’de 162 Türkçe, 36 Arapça ve 22 Rumca beyit bulunmaktadır.

Mesnevi'nin en iyi çevirisi konusunda kesin bir görüş birliği yoktur, ancak bazı öne çıkan çeviriler şunlardır: 1. Şefik Can Çevirisi: Ötüken Neşriyat tarafından yayımlanan, Şefik Can'ın Mesnevi tercümesi, eserin modern Türkçeye en uygun versiyonlarından biri olarak kabul edilir. 2. Reynold Alleyne Nicholson Çevirisi: 1926-34 yılları arasında yayımlanan, Nicholson'un metin, tercüme ve şerh içeren çalışması, akademik çevrelerce başarılı bir çalışma olarak değerlendirilir. 3. Coleman Barks Uyarlamaları: Nicholson'un çevirisini esas alarak yaptığı uyarlamalar, Mesnevi hikayelerini daha anlaşılır bir hale getirdiği için dikkat çeker.

Mihnet-keşân, Keçecizâde İzzet Molla'nın sosyal hiciv türünde bir mesnevisidir ve şairin Keşan'a sürgüne gönderilişini, orada çektiği sıkıntıları ve affedilip İstanbul'a geri dönüşünü anlatır. Eserde, sadece sürgün süreci değil, aynı zamanda şairin yolculuk sırasında uğradığı çeşitli yerler, karşılaştığı ilginç tipler ve zengin bir folklor malzemesi de yer alır.

Türk edebiyatındaki ilk mesnevi, Yusuf Has Hacip tarafından yazılan "Kutadgu Bilig" adlı eserdir.

Mesnevi'den Hikayeler toplamda 30 bölümden oluşmaktadır.

İskender Pala, "Leyla ile Mecnun" mesnevisini beşeri aşktan ilahi aşka yönelişi işlemek amacıyla yazdı.

Bülbülzade Vehbi'nin başlıca eserleri şunlardır: 1. Divan: Sultan III. Selim adına düzenlenmiş, 5732 beyitten oluşan ve Mısır'da Bulak matbaasında basılan bir eserdir. 2. Lutfiyye-i Vehbi: Şairin oğlu için kaleme aldığı, didaktik ve eğitici bir mesnevi. 3. Tuhfe-i Vehbi: Farsça-Türkçe bir sözlük olup, İran'daki görevinden dönüşünde yazılmıştır. 4. Nuhbe-i Vehbi: Arapça-Türkçe manzum bir sözlük, III. Selim'e ithaf edilmiştir. 5. Şevk-Eengiz: Kadın ve erkek güzelliği üzerine bir mesnevi.

Mesnevi'nin ilk beyti şu şekildedir: "Dinle, bu ney nasıl şikâyet etmekte olduğunu; onun inleyişi ayrılık hikâyesidir".

Hüsrev-ü Şirin mesnevisi, mesnevi türünde yazılmış bir eserdir.

Gülşehrî'nin "Feleknâme" adlı eseri, Farsça bir mesnevi türüdür.

Mesnevi ve gazel nazım biçimleri arasındaki temel farklar şunlardır: Mesnevi: - Beyit sayısı sınırsızdır ve her beyit kendi arasında kafiyelidir (aa/bb/cc/dd...). - Aruzun kısa kalıpları ile yazılır ve genellikle aşk, tasavvuf, kahramanlık gibi konuları işler. - Hikaye ve romanın yerini tutar Divan edebiyatında. Gazel: - 5-15 beyit arasında yazılır ve uyak düzeni "aa/ba/ca/da..." şeklindedir. - İlk beyitine "matla", son beyitine "makta" denir ve en güzel beyitine "beyt-ül gazel" denir. - Aşk, şarap, ayrılık gibi lirik konuları işler ve genellikle her beyit farklı konudan söz eder.

Mesnevî adlı eser, 25.632 beyitten oluşmaktadır.

Beng ü Bade, Fuzuli'nin 440 beyitlik mesnevisi olup, esrar (beng) ve şarabın (bade) karşılaştırılmasını konu alır. Eserde, esrar II. Bayezid'i, şarap ise Şah İsmail'i temsil etmektedir. Ayrıca, teşhis sanatı kullanılarak içki ve yiyecekler insan gibi canlandırılmış ve onların maceraları anlatılmıştır.