Hamsi

Hamsi avcılığında dikkat edilmesi gerekenler: Sürdürülebilir avlanma: Aşırı avlanma, hamsi popülasyonlarını tehdit edebilir. Yasal düzenlemeler: Av sezonunu ve avlanma bölgelerini belirleyen yasal düzenlemelere uyulmalıdır. Ekipman: Avlanılacak bölgeye uygun ve yasalara uygun ağlar seçilmeli, olta takımları kontrol edilmeli ve gerektiğinde bakımı yapılmalıdır. Çevreye saygı: Doğaya ve deniz ekosistemine zarar verilmemeye özen gösterilmelidir. Deniz koşulları: Deniz koşulları gözlemlenmeli ve doğru zamanda avlanılmalıdır. Yakalanan balıkların işlenmesi: Balıklar temizlendikten sonra, uygun depolama koşullarına dikkat edilerek saklanmalıdır.

Hamsinin en lezzetli olduğu dönem, denizin soğumasıyla yağlandığı Kasım sonu ile Şubat ayının ortaları arasındadır. Hamsinin mevsimi genellikle Eylül ayında başlasa da, asıl olarak Ekim ayında tezgahlardaki yerini alır.

Hamsiden sonra yenebilecek tatlılardan bazıları şunlardır: irmik helvası; fıstıklı un helvası; fındık ezmesi; fırın sütlaç; haşhaşlı şekerpare; revani; şambali; tahinli kabak tatlısı. Balığın bayat olma ihtimaline karşı sütlü tatlılar, yüksek şeker oranından dolayı ise şerbetli tatlılar tercih edilmez. Tatlı seçimi kişisel tercihlere bağlıdır.

Hamsi, garibanın yemeği olarak kabul edilir çünkü: Ucuz bir deniz ürünüdür. Bol bulunur. Her kesime hitap eder.

Hamsi tutmak için sinek iğne ve beyaz tüy ile hazırlanmış ince bir çapari takımı kullanılabilir. Hamsi, olta ile seyrek olarak tutulur ve genellikle ağlarla avlanır.

2025 yılında düzenlenen bazı Hamsi Festivallerinde dağıtılan hamsi miktarları: Tekirdağ Hamsi ve Mıhlama Festivali: 5 ton. Muğla 7. Hamsi Festivali: 5 ton (3 gün boyunca). Bodrum 9. Hamsi Festivali: 3 ton. Arnavutköy 6. Hamsi Festivali'nde ise 3 ton hamsi dağıtılmıştır.

"Hamsiye palamut darbesi" ifadesi, palamut balığının bol olduğu sezonlarda hamsinin az avlanması durumunu ifade eder. Bu durum, palamudun hamsi ile beslenmesi nedeniyle ortaya çıkar.

Hamsinin en güzel olduğu yer konusunda kesin bir görüş yoktur, çünkü bu, kişisel tercihlere bağlıdır. Ancak, hamsinin en lezzetli olduğu yerler arasında Karadeniz Bölgesi, İstanbul ve Ege Bölgesi öne çıkmaktadır. Karadeniz Bölgesi: Yerel halk, hamsiyi çeşitli şekillerde hazırlayarak tüketir ve özellikle hamsi tava, hamsi buğulama gibi yemekler bölge mutfağının temel taşları arasında yer alır. İstanbul: Şehirdeki restoranlar, hamsiyi meze, ızgara veya köfte olarak sunar. Ege Bölgesi: Hamsi, bu bölgede de hem yerel halk hem de turistler tarafından yoğun bir şekilde tüketilir ve hamsi dolması, hamsi salatası gibi yöresel tariflerle hazırlanır. Ayrıca, Beşiktaş Sinoplular Derneği Başkanı Rıfat Örnek, Karadeniz'deki en güzel hamsinin Sinop'ta yakalandığını belirtmiştir.

Karadeniz usulü güveç yapmak için gerekli malzemeler: 600 g dana kuşbaşı eti; 2 yemek kaşığı sıvı yağ veya tereyağı; 2 kuru soğan; 4 diş sarımsak; 2 patates; 1 havuç; 150 g taze fasulye; 1 kapya biber; 2 domates; 2 sivri biber; 1 tutam taze kekik; Tuz, karabiber; 600 ml su veya et suyu. Yapılışı: 1. Büyük, kalın tabanlı bir tencere veya döküm güveci ocağa alın, yağı ekleyin ve ısıtın. 2. Kuşbaşı eti yüksek ateşte çevire çevire mühürleyin, etin rengi kahverengiye dönmeli. 3. Doğranmış kuru soğan ve sarımsağı ekleyin, hafifçe soteleyin. 4. Havuç ve patatesi iri doğrayıp tencereye alın, 2-3 dakika karıştırarak pişirin. 5. Doğranmış fasulye, kapya biber ve sivri biberi ilave edin. 6. Domatesleri ekleyin, birkaç dakika karıştırın. 7. Tuz, karabiber ve kekikleri ekleyin. 8. Üzerini geçecek kadar et suyu veya su ilave edin (yaklaşık 600 ml). 9. Kapağı kapatıp önce yüksek ateşte 5-10 dakika kaynatın, sonra en kısık ateşte 60-75 dakika pişirin. 10. Ara sıra yemeği kontrol edin ve suyu azalırsa az miktar sıcak su ekleyin. Karadeniz usulü güveç, fırında da pişirilebilir. Güveçleri fırında pişirirken, üst kısmın hafifçe kızarması için üzerini alüminyum folyo ile kaplamak faydalı olacaktır. Ayrıca, Karadeniz güveç yapımında deniz ürünleri (örneğin; hamsi veya palamut) veya sadece sebzeler de kullanılabilir.

Hamsili pilav yaparken dikkat edilmesi gereken bazı püf noktaları: Hamsilerin ayıklanması: Hamsilerin kılçık ve kafa kısımlarını tek tek, zedelemeden ayıklamak önemlidir. Limon suyu kullanımı: Hamsileri limonlu suda bekletmek, balığın kokusunun pilava geçmesini engeller. Sıkı dizilme: Hamsileri güvece veya pişirme kabına sıkı sıkı yerleştirmek, piştiğinde balıkların küçülmesiyle boşluk kalmasını önler. Mısır unu kullanımı: Pişirme kabını ve hamsilerin üzerini mısır unuyla kaplamak, hamsilerin kızarmasına yardımcı olur. Sıcak su yerine alternatif sıvı kullanımı: Sıcak su yerine sebze veya et suyu kullanılabilir. Fırın ayarı: Fırın 180-200 dereceye önceden ısıtılmalı ve pişirme süresi 25 dakika olmalıdır.

25 Ocak'ta hamsinin ucuz olmasının nedeni, denizlerde yaşanan hamsi bolluğu ve balıkçıların bol hamsi ile dönmesi olarak gösterilmektedir.

Bolu Abant Hamsi Festivali, her yıl Aralık ayında düzenlenmektedir. 2024 yılında 14. kez düzenlenen festival, 8 Aralık 2024 tarihinde gerçekleşmiştir. 2025 yılı için ise henüz bir bilgi bulunmamaktadır.

Migros'ta bulunan bazı hamsi çeşitleri: Kocaman Marine Hamsi. Migros'un her mağazasındaki balık çeşitleri ve stok durumu farklılık gösterebilir.

Hamsi balığının bazı biyolojik özellikleri: Boyut ve görünüm: Genellikle 10-15 cm uzunluğundadır, nadiren 20 cm'ye kadar uzar. Yaşam alanı: Subtropikal iklim denizlerinde, 400 metre derinliğe kadar olan alanlarda yaşar. Beslenme: Planktonla beslenir; özellikle suyun üst katmanlarında yiyecek arar. Üreme: Cinsel olgunluğa bir yılda ulaşır ve Mayıs-Eylül ayları arasında ürer. Göç: Mevsimsel olarak sıcaklık değişimlerine bağlı göç eder. Yaşam süresi: 2-3 yıldır.

Hamsili ekmek, diğer adıyla hamsikoli, Rize başta olmak üzere Doğu Karadeniz bölgesine aittir. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve 2021 yılında "Hopa Hamsili Ekmeği" adıyla coğrafi işaret belgesi almıştır.

Hamsi (Engraulis encrasicolus) balıklarının yaşam döngüsü şu aşamalardan oluşur: 1. Yumurta Dönemi: Üreme dönemlerinde, deniz suyu sıcaklığının 10-15 °C arasında olduğu zamanlarda yumurta bırakırlar. 2. Larva Dönemi: Larvalar, yaklaşık 8-10 mm boyutundadır ve planktonik bir yaşam sürdürürler. 3. Juvenil Dönem: Larva döneminden sonra juvenil hamsi, kıyı bölgelerine yönelir ve burada daha fazla besin bulma imkânı bulur. 4. Yetişkin Dönem: Genellikle bir yıl içinde cinsel olgunluğa ulaşırlar ve 2-4 yıl arasında yaşarlar. Hamsi, göçmen bir türdür ve kışlama, beslenme ve üreme döngüsüne bağlı olarak kuzey ve güney yönünde göç eder.

Adana 1. Hamsi Festivali, Adana Trabzonlular Derneği tarafından düzenlenmiştir.

Tuzla'da meşhur olan bazı yemekler şunlardır: Köfte: Tuzla, özellikle sahilinde yer alan köftecileriyle meşhurdu. Balık: Tuzla Balıkçısı, deniz ürünleri yemek için popüler bir mekandır. Ayrıca, Tuzla'da manav mutfağına ait iç pilav, erik aşı çorbası, zerde ve mancarlı pide gibi lezzetler de bulunmaktadır.

Türkiye'de en çok bulunan balık türü hamsidir.

En büyük hamsi boyu genellikle 25-30 cm arasında değişmektedir. Karadeniz hamsisi (Engraulis encrasicolus ponticus) 18-20 cm uzunluğa kadar büyüyebilir.