Etik

Otomatik Portakal, Stanley Kubrick tarafından yönetilen film ve Anthony Burgess'in yazdığı roman, çeşitli nedenlerle bazı ülkelerde yasaklanmıştır: Şiddet ve cinsellik: Filmdeki şiddet ve cinsel içerik, bazı ülkelerde rahatsız edici bulunarak sansürlenmiş veya yasaklanmıştır. Ahlaki değerler: Eser, ahlaki çöküntü ve toplumsal düzeni eleştirdiği için eleştirilmiştir. Politik temalar: Kitap, içerdiği politik teoriler ve devrim göndermeleri nedeniyle yasaklanmıştır. Ağır dil kullanımı: Massachusetts ve Colorado eyaletlerinde kitap, "ağır dil kullanımı" nedeniyle liselerde yasaklanmıştır. Günümüzde, yasakların uygulandığı ülkelerde bu kararlar yumuşamış ve Otomatik Portakal yeniden gösterime girmiştir.

Konfüçyüs'ün üç temel ilkesi şunlardır: 1. Anaya ve babaya saygı (孝, xiao). 2. İnsancıllık / merhametlilik (仁, ren). 3. Adalet (義, yi). Bunlara ek olarak, Konfüçyüsçülüğün temel ilkeleri arasında ritüeller (禮 / 礼, li) de yer alır.

Felsefenin üç temel kavramı şunlardır: 1. Ontoloji (Varlık Felsefesi). 2. Epistemoloji (Bilgi Felsefesi). 3. Etik (Ahlak Felsefesi). Ayrıca, felsefenin temel kavramları arasında metafizik, estetik, rasyonalizm, empirizm ve diyalektik gibi kavramlar da yer alır.

Yapay Zeka (A.I. Artificial Intelligence) filmi, sevme yeteneğine sahip bir android olan David'in hikayesini anlatır. Bazı temalar: Sevgi ve Gerçeklik: David, sevgi arayışında gerçek bir çocuk olmayı arzular. Teknoloji ve Etik: Gelişmiş robotların insanlarla etkileşimi ve bu durumun toplumsal etkileri. İnsanlığın Geleceği: İklim değişikliği sonrası toplumda yapay zekanın rolü. Pinokyo hikayesinden esinlenen film, günümüzün teknolojisiyle yapay zekayı birleştirir.

Protokol ve görgü kuralları arasındaki temel farklar şunlardır: Kullanım Alanı: Protokol kuralları daha çok resmi işlerde ve resmi ilişkilerde uygulanırken, görgü kuralları sosyal yaşamda geçerlidir. Yasal Yaptırım: Görgü kurallarının çiğnenmesi durumunda yasal bir yaptırım yoktur, ancak toplum tarafından hoş karşılanmaz. Kapsam: Protokol, resmi törenlerde, resmi yazışmalarda, resmi kabul ve ziyaretlerde, karşılama ve uğurlama usullerinde uyulması gereken kuralları kapsar. Her iki kural türü de toplumsal ilişkileri düzenleme ve nezaket ortamını koruma işlevine sahiptir.

Aristoteles'in savunduğu bazı temel görüşler şunlardır: Varlık ve Töz: Aristoteles'e göre en temel anlamıyla varlık tözdür. Dört Neden Teorisi: Her varlığın içinde kendi hedefleri saklıdır ve bu hedefler dört nedene dayanır: maddi, formel, hareket ettirici ve ereksel neden. Metafizik: Aristoteles'in Metafizik eseri, fiziğin ötesindeki varoluşun doğasını inceler ve tanrının varlığı, nedensellik, biçim, madde gibi konular üzerine düşünceler içerir. Epistemoloji: Gerçek bilgi, duyu verilerinde kaynağını bulan kavramlı bilgidir. Siyaset ve Ahlak: Aristoteles'e göre devlet, vatandaşların hem maddi varlıklarının hem de ahlaki hayatlarının korunması ve geliştirilmesi için vardır.

"The Line" ifadesi, farklı bağlamlarda çeşitli hikayeleri anlatabilir. İşte bazı örnekler: Film "The Line". Televizyon dizisi "The Line". Belgesel dizisi "The Line". Film "The Line" (2017).

Bayan Sloane (Miss Sloane), hırslı ve başarılı bir lobici olan Elizabeth Sloane'un hikayesini anlatıyor. Film, Sloane'un zafer uğruna etik değerleri feda etme ve kariyeriyle ilgili riskler alma sürecini işliyor.

Altered Carbon, 25. yüzyılda geçen ve ölümsüzlük temasını işleyen bir anlatı sunar. Dizinin konusu kısaca şu şekildedir: İnsanlar, bilincin ve hafızanın dijitalleştirilip depolanabildiği bir dünyada yaşar. Özel bir mahkum, yeni bir bedenle hayatına geri döner. Bu mahkum, özgürlüğünü kazanmak için bir cinayeti çözmek zorundadır. Altered Carbon, ölümsüzlük olgusunu ele alırken aynı zamanda etik ve sınıf gibi temaları da işler. Etik: Ölümsüzlük, sadece zenginlere sunulan bir ayrıcalık haline gelmiştir. Sınıf: Toplum, keskin bir sınıfsal ayrıma sahiptir; zenginler gökyüzünde, sıradan insanlar ise yerde yaşar.

Akılalmaz (Unthinkable) filmi, bir terörist tarafından gizlenen üç atom bombasının ABD için yarattığı kabusu ve bu bombaların yerini bulmak için mücadele eden bir sorgu yargıcı ile FBI ajanının hikayesini anlatıyor. Film, 11 Eylül sonrası gelişen Amerikalı ve Müslüman gerilimi üzerinden, korku politikalarının insanlar üzerindeki etkisini ve işkence gibi konuların sınırlarını sorguluyor. Ayrıca, filmin absürtlüğünü gizleyip sonradan ortaya çıkaran, seyirciyi ters köşeye yatıran bir özelliği olduğu belirtiliyor.

Biyoetiğin bazı unsurları: Gen teknolojisi ve genetik araştırmalar. İlaç sanayi. Klonlama. Doğum ve ölüm. Ötanazi ve öjeni. İnsan ve hayvan deneyleri. Organ ve doku nakli. Tele-doktorluk. DNA veri bankaları. Kürtaj. Biyoetik ayrıca ekolojik etik ve çevre etiği gibi alt dalları da içerir.

Yapay Zekâ'nın (YZ) bazı dezavantajları: İşsizlik: YZ, özellikle tekrarlayan ve rutin işlerde çalışan insanların işlerini kaybetmesine neden olabilir. Etik ikilemler: YZ sistemleri, insan hayatını etkileyen kararlar alırken etik sorunlara yol açabilir. Güvenlik riskleri: YZ sistemleri siber saldırılara karşı savunmasızdır ve kötü amaçlı kullanılabilir. Önyargı ve ayrımcılık: YZ, eğitildiği verilerdeki önyargıları öğrenerek ayrımcılığı artırabilir. Gizlilik endişeleri: Büyük miktarda kişisel veri toplanması, gizlilik ihlallerine yol açabilir. İnsan bağımlılığı: İnsanlar, YZ sistemlerine aşırı bağımlı hale gelebilir ve kendi yeteneklerini kaybedebilir. Kontrolsüz gelişim: YZ, insan kontrolünden çıkabilir ve beklenmedik davranışlar sergileyebilir.

Teleolojik yaklaşım, yaşamı ve evreni ereklerle temellendiren ve açıklayan bir düşünce biçimidir. Teleoloji, her şeyin temelinde bir ereksellik ve amaçlılık bulunduğunu, her şeyin bir ereğe doğru yönlendirildiğini savunur. Teleolojik yaklaşım, farklı şekillerde ele alınabilir: Metafizik teleoloji: Evreni, ereklerle araçlar arasındaki ilişkilerin bir toplamı olarak görür ve bu erekleri ruhsal bir ilke veya Tanrı'ya bağlar. Bilimsel teleoloji: erekselliği, özdeksel ve nesnel nedenselliğe dayandırır. Teleolojik yaklaşım, müzik analizlerinde de kullanılır; bazı müzik formlarının teleolojik nitelikler gösterdiği ve belirli temaların gelişiminin nihai bir hedefe doğru ilerlediği savunulur.

Çalışan gazetecilere yasak olan hediyeler, hediye alma yasağı genelgesinde belirtilenleri kapsar. Bu genelgeye göre, yasak kapsamındaki hediyeler şunlardır: Para değeri yüksek hediyeler, hisse senetleri ve yatırım payları. Nezaket göstergeleri dışında kalan, parasal değeri küçük hediyeler. Özel muamele ve bedava geziler. Makam aracı ve belirli bir kamu görevlisinin hizmetine tahsis edilmek üzere alınan diğer hediyeler. Ayrıca, Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi'ne göre, gazetecilerin kişisel hediyeleri ve maddi menfaatleri reddetmeleri gerekmektedir. Kamu Görevlileri Etik Rehberi'ne göre ise, kamu görevlisinin tarafsızlığını, performansını, kararını veya görevini yapmasını etkileyen veya etkileme ihtimali bulunan her türlü eşya ve menfaat hediye kapsamındadır. Gazetecilerin, kendilerine verilen hediyeler hakkında gazete yönetimlerini bilgilendirmeleri ve etik dışı davranışlarda bulunanlara yaptırım uygulanması önerilir.

Etikte dört ikilem şunlardır: 1. Doğruluk ve sadakat: Doğru olanı söylemek ile sadakat arasında seçim yapmak. 2. Birey ve grup: Bir veya birkaç kişinin çıkarları ile daha geniş bir topluluğun çıkarları arasında seçim yapmak. 3. Şimdi ve gelecek: Mevcut durumdaki fayda ile uzun süreli fayda arasında seçim yapmak. 4. Adalet ve merhamet: Sonuçların adil bir şekilde uygulanması veya bireysel bir ihtiyaç için merhametli olma arasında seçim yapmak. Ayrıca, etik ikilemler, klasik ikilemler ve yasaklama ikilemleri gibi farklı türlerde de olabilir. Bazı etik ikilem örnekleri: Tramvay problemi: Bir tren, raylarda kaçamayacak durumda olan beş kişinin üzerine doğru gitmektedir. Kişi, rayları değiştirerek beş kişiyi kurtarabilir, ancak bu durumda başka bir kişi ölecektir. Organ bağışı problemi: Bir cerrah, beş hastanın organ ihtiyacına uygun bir donör bulur, ancak bu donör başka bir turisttir ve 5 kişinin hayatını kurtarmak için onun ölümüne neden olmak gerekir. Eczacının ikilemi: Bir eczacı, zararlı olabileceği açık olan bir reçeteyi hazırlamakla, hastaya yarar sağlamayacak bir ilacı hazırlamak arasında kalır.

Felsefe, sosyal bilimlerde önemli bir yere sahiptir ve bu disiplinler arasında çeşitli şekillerde kendini gösterir: Yöntem ve Düşünce Yapısı: Felsefe, sosyal bilgilere kaynaklık eder ve onların temelini oluşturur. Konu ve Kavramlar: Tarih, siyaset, kültür ve coğrafya gibi sosyal bilgilerin konuları, etik, adalet ve insan hakları gibi felsefi kavramlarla ilişkilidir. Epistemolojik Temeller: Sosyal bilimler felsefesi, bilim felsefesinin bir dalı olarak, sosyal bilimler ile doğa bilimleri arasındaki ilişkiyi, toplumsal fenomenlerin nedensel ilişkilerini ve toplumsal bir yasanın imkanını inceler. Eğitim ve Öğretim: Eğitim felsefesi, sosyal bilgiler eğitiminde rehberlik eder ve eğitimin amaçlarına şekil verir.

Reklamlarda özdenetim, Reklam Özdenetim Kurulu (RÖK) tarafından sağlanır. Özdenetimin sağlanmasında bazı yöntemler: Şeffaflık: Tüketicilerin bir mesajı alırken veya reklamverenle iletişime geçerken üstleneceği maliyetler açıkça belirtilir. Düzeltme ve durdurma: Yanıltıcı reklamlar için düzeltme veya yayının durdurulması istenir. Eğitim ve tanıtım: Özdenetim anlayışının benimsenmesi için eğitim ve tanıtım çalışmaları yapılır. Şikayetlerin değerlendirilmesi: Yanıltıcı reklamlarla ilgili tüketici şikayetleri ve reklam kurumları arasındaki şikayetler değerlendirilir. RÖK'ün dayanağı, Uluslararası Ticaret Odası'nın çıkardığı Uluslararası Reklam Uygulama Esasları'dır.

Hayvanlara Yapılan Zulüm ile İlgili Kompozisyon Giriş: Hayvanlar, yaşamımızın ayrılmaz bir parçasıdır ve bazen en yakın dostlarımız olurlar. Gelişme: Hayvanlara Yapılan Zulmün Etkileri: Hayvanlara yapılan zulüm, sadece hayvanlara değil, aynı zamanda insanlığa da zarar verir. Hayvanlara Karşı Sorumluluklar: İnsanlar, hayvanlara zarar vermemeli, aksine onları korumalıdır. Çözüm Önerileri: Sokak hayvanları için barınaklar oluşturulmalı, yaralı olanlar iyileştirilmeli ve sabit su istasyonları oluşturulmalıdır. Sonuç: Hayvanlara yapılan zulüm, bir insanlık suçudur.

Meta-etik ve normatif etik arasındaki temel fark, meta-etiğin etik söylemlerde kullanılan dilin ve ifadelerin analiz edilmesine ve anlamlandırılmasına odaklanması, normatif etiğin ise pratik ahlak kuralları ve ahlaklı bir hayatın nasıl yaşanacağıyla ilgilenmesidir. Meta-etik, etik değerlerin doğasını ve özelliklerini anlamaya çalışır. Normatif etik, hangi tür şeylerin iyi, hangi tür eylemlerin doğru veya gerekli olduğunu ortaya çıkarmaya çalışır. Bu iki etik türü arasındaki ilişki, normatif etiğin meta-etiğin bulgularını kullanarak pratik kararlar alması bağlamında da değerlendirilebilir.

Biyoetik, tıp ve biyoloji alanında ortaya çıkan yeniliklerin ve bilimsel gelişmelerin etik düzlemde meydana getirdiği kapsamlı sorunların irdelenmesi üzerinden gelişen etik alanı ya da bölümüdür. Tıpta biyoetiğin bazı uygulama alanları: Klinik etik. Araştırma etiği. Sağlık politikası. Biyoetik, bilimsel ilerlemenin ahlaki değerler ve toplumsal normlarla uyumlu olmasını sağlayarak bireylerin ve toplumların refahını ve haklarını korumayı amaçlar.