Etik

Üniversitelerde etik kurullar, bilimsel araştırma, yayın, eğitim-öğretim ve hizmet faaliyetlerinde etik ilkelere uyulmasını sağlamak amacıyla çeşitli görevler üstlenir. Bu kurulların bazı işlevleri şunlardır: Etik ihlal iddialarını incelemek ve bu süreçte bilirkişi veya uzman görüşü almak. Değerlendirme raporları hazırlamak ve bunları ilgili kurumlara sunmak. Eğitici faaliyetler düzenlenmesini sağlamak için önerilerde bulunmak. Etik kültürün yaygınlaşmasına katkıda bulunmak amacıyla etkinlikler organize etmek. Birimler ve kişiler arası ilişkilerde etik ilkelere uyulmasını sağlamak. Etik kurullar, ayrıca üniversite mensuplarının akademik ve hizmet etiği ile ilgili konuları ve üniversitenin topluma hizmet sürecinde ortaya çıkan etik sorunları da değerlendirir.

Eğitimde ahlak ve etik, bireylerin sadece bilgi ve beceri kazanmalarını değil, aynı zamanda doğru, dürüst, hoşgörülü ve adaletli gibi erdemlere sahip olmalarını da hedefler. Ahlak, bir insanın iyi veya kötü olarak vasıflandırılmasına yol açan manevi nitelikleri ve bunların etkisiyle ortaya konan iradeli davranışlar bütünüdür. Eğitimde ahlak ve etik, bireylerin yaratılışlarına uygun, hem maddi hem de manevi ihtiyaçlara cevap verecek şekilde planlanmalıdır.

Tıp tarihi ve etik doktora programı, en fazla 6 yıl sürmektedir.

Etik ilkeler ve pratik etik arasındaki temel fark, uygulama ve kapsam alanlarında yatmaktadır: Etik ilkeler, genel olarak davranışlara kılavuzluk edecek olan ilke ve kuralları oluşturmayı ve bunların uygulanmasını savunmayı ifade eder. Pratik etik ise, bu etik ilkelerin günlük yaşama ve çeşitli alanlara (bilim, iş, medya vb.) uygulanmasını inceler. Özetle, etik ilkeler daha genel ve soyut kuralları kapsarken, pratik etik bu kuralların somut durumlarda nasıl uygulanacağını araştırır.

Etik ilkeler ve pratik etik arasındaki temel fark, uygulama ve kapsam alanlarında yatmaktadır: Etik ilkeler, genel olarak davranışlara kılavuzluk edecek olan ilke ve kuralları oluşturmayı ve bunların uygulanmasını savunmayı ifade eder. Pratik etik ise, bu etik ilkelerin günlük yaşama ve çeşitli alanlara (bilim, iş, medya vb.) uygulanmasını inceler. Özetle, etik ilkeler daha genel ve soyut kuralları kapsarken, pratik etik bu kuralların somut durumlarda nasıl uygulanacağını araştırır.

Aristoteles'in en önemli felsefesinin ne olduğu konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Mantık. Ontoloji. Epistemoloji. Siyaset felsefesi. Aristoteles'in felsefesinin tek bir alanda yoğunlaşmadığı, fizik, gökbilim, ilk felsefe, zooloji, mantık, siyaset ve biyoloji gibi birçok konuda eserler verdiği de belirtilmektedir.

Kazuo Ishiguro'nun "Beni Asla Bırakma" (Never Let Me Go) adlı romanı, klonların organ bağışçısı olarak yetiştirildiği distopik bir dünyayı anlatır. Romanın temel konuları: İnsan doğasının karmaşıklığı. Özgürlük ve kader. Gözetim ve tahakküm. Ayrıca, "Beni Asla Bırakma" insan olmanın anlamını sorgulatır. Roman, 2005 yılında yayımlanmış ve Man Booker, Arthur C. Clarke ve National Book Critics Circle Award gibi birçok ödül kazanmıştır.

Bilimsel etik sınav soruları hazırlanırken aşağıdaki konular göz önünde bulundurulabilir: Etik Kavramı: Etik, kişisel ahlak, profesyonel ahlak gibi farklı türleriyle ele alınabilir. Bilimsel Etik İlkeleri: Dürüstlük, yanıltmanın kötülenmesi, veri toplarken titizlik ve tarafsızlık gibi ilkeler sorulabilir. Etik İhlaller: Aşırma, uydurma, çarpıtma gibi etik ihlaller ve bunların tanımları sorulabilir. Araştırma Süreci ve Etik Kurallar: Araştırma sürecinde alınması gereken izinler, deneklerin haklarının korunması gibi konular sorulabilir. İntihal ve Kaynak Kullanımı: İntihal kontrolü için liste hazırlama gibi konular ele alınabilir. Örnek sorular için aşağıdaki kaynaklar incelenebilir: 29 Mayıs Üniversitesi'nin bilimsel araştırma teknikleri ve yayın etiği final soruları; Harran Üniversitesi'nin bilimsel araştırma teknikleri ve yayın etiği ara sınav soruları.

Etikimza, Etik Teknoloji A.Ş. adlı bir şirkete bağlıdır. Etikimza'nın herhangi bir kuruma resmi bir bağlılığı veya ilişkisi belirtilmemiştir.

Avukatlık Kanunu'na göre avukatların uyması gereken bazı etik ilkeler: Bağımsızlık. Dürüstlük ve şeffaflık. Mesleki sır saklama yükümlülüğü. Çıkar çatışması yasağı. Adaletin sağlanmasına katkı ilkesi. Zamanında ve doğru bilgi verme. Adil rekabet. Toplum ve müvekkile karşı adil davranışlar.

Deontoloji, bir mesleği uygularken mutlaka uyulması gereken ahlaki değer ve etik kuralları inceleyen normatif etik teorisidir. İnsanların belirli ödevleri olduğu varsayımına dayanan ahlak öğretilerini temel alır ve bu öğretilerden kaynaklanan görev ile kuralların çeşitli iş kollarındaki somut izdüşümlerini inceler. Deontoloji, Fransızca "déontologie" kelimesinden türemiştir.

Ofansif mizah, toplumsal normları ihlal eden, saldırgan veya aşağılayıcı içerik barındıran bir mizah türüdür. Bu mizah türünde değer, etik, hassas noktalar ve diğer unsurlar göz ardı edilir. Ofansif mizahın bazı özellikleri: Belirli bir grubu hedef alır ve bu grupta rahatsızlık yaratabilir. Geleneksel veya siyasi olarak doğru kabul edilen fikirleri, inançları veya değerleri alay konusu yapar. Ayrımcı, küçümseyici veya kötüleyici bir tavır sergiler. Genellikle tabu kabul edilen konular üzerinden şaka ve espri yapmayı içerir. Hedef alınan kişi veya gruplar üzerinde rahatsızlık, öfke veya travma yaratabilir. Ofansif mizah, eleştirel ve düşündürücü olabileceği gibi, savunmasız grupları incitebilir ve sosyal gerginliğe yol açabilir.

Bilimsel araştırma yaparken dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar: Araştırma Konusunun Belirlenmesi: Araştırmanın amacı ve probleminin net bir şekilde tanımlanması gerekir. Literatür Taraması: Daha önce yapılan benzer araştırmaların incelenmesi, çalışmanın orijinalliğini ve önemini ortaya koyar. Yöntem Seçimi: Araştırma sorusuna uygun, bilimsel kabul görmüş bir yöntem belirlenmelidir. Veri Toplama ve Analiz: Toplanan veriler doğru bir şekilde analiz edilmeli ve sonuçlar güvenilir olmalıdır. Etik Kurallara Uyum: Araştırma sürecinin tamamı etik kurallara uygun olmalıdır. Sonuçların Paylaşılması: Araştırma sonuçları, bilimsel toplulukla paylaşılmalı ve yayılmalıdır. Yenilik ve Fayda: Araştırma, insanlara, bilime, topluma veya çevreye fayda sağlamalı ve yenilik getirmelidir.

Gözlem yaparken dikkat edilmesi gerekenler: Objektif olmak ve duygusal olarak tarafsız kalmak. Gözlem yapılacak kişiyi yargılamamak ve umut vermemek. Etkileşim ve iletişim kurmak, geribildirim sunmak. Gözlemin hemen ardından kayıtları tutmak, unutmamak için. Gözlemin yapıldığı koşulları (zaman, yer) kaydetmek. Birden fazla gözlemci kullanarak gözlemci hatalarını en aza indirmek. Mahremiyete özen göstermek ve gizliliğin ortadan kalkmamasına dikkat etmek. Gözlemin amacını ve kapsamını önceden belirlemek. Gözlem yapılacak kişiyi bir bütün olarak ele almak, ancak kritik bir davranış gözlenecekse bu davranışı bireyin bütünlüğü içinde değerlendirmek.

Søren Kierkegaard'a göre varoluşun üç aşaması şunlardır: 1. Estetik aşama. 2. Etik aşama. 3. Dinsel aşama.

Felsefenin temel sorularından bazıları şunlardır: Varlık sorusu: "Neden varız?". Bilgi sorusu: "Nasıl biliriz?". Gerçeklik sorusu: "Gerçek nedir?". Ahlak sorusu: "Nasıl davranmalıyız?". Özgürlük sorusu: "Özgür müyüz?". Bilincin doğası sorusu: "Bilinç nedir?". Adalet sorusu: "Adalet nedir?". Varoluş sorusu: "Neden varız ve ne anlama gelir?".

Ahlak ve etik arasındaki temel farklar şunlardır: Kapsam: Etik, evrensel felsefi prensipleri incelerken, ahlak bireysel ve toplumsal değer yargılarını ve normları ifade eder. Kişisellik: Ahlak, kişinin içsel değerleri ve vicdanı ile ilişkilidir. Değişkenlik: Ahlak, kültürel, dini ve toplumsal faktörlerden etkilenir ve farklı toplumlarda farklı olabilir. Kaynak: Ahlak, dine dayanırken, etik felsefeye dayanır.

Deontolojiye göre doğru ve yanlış, belirli evrensel ilkelere göre belirlenir. Deontolojinin temel özellikleri: Ahlaki ilkeler ve kurallar. Sonuçlardan bağımsızlık. Görev ve yükümlülükler. Örnekler: Yalan söyleme. Adalet ve cezalandırma. İnsan hakları.

Robotların üç yasa ile sınırlandırılmasının nedeni, Amerikalı bilimkurgu yazarı Isaac Asimov'un, insan-robot ilişkisini düzenlemek ve potansiyel tehdit ortamını kaldırarak insanlar için güvenlik sağlamak istemesidir. Üç robot yasası şu şekildedir: 1. Bir robot, bir insana zarar veremez ya da zarar görmesine seyirci kalamaz. 2. Bir robot, birinci kuralla çelişmediği sürece bir insanın emirlerine uymak zorundadır. 3. Bir robot, birinci ve ikinci kuralla çelişmediği sürece kendi varlığını korumak zorundadır. Bu yasalar, robotların etik davranışlarını belirlemek ve yapay zeka etiği açısından rehberlik etmek amacıyla ortaya atılmıştır.

Deontolojik ve teleolojik yaklaşımlar, etik teorilerdir. Teleolojik yaklaşım. Yapılan davranışın sonuçları esas alınır. Bir davranış etik olup olmadığına davranışın sonuçlarına bakılarak karar verilir. Teleolojik yaklaşım, bireycilik ve faydacılık olmak üzere iki grupta incelenir. Deontolojik yaklaşım. Ahlaki davranışların sonuçlarının sorgulanması yoluna gidilmez, sonuç değil süreç önemlidir. Davranışın etik olup olmadığına karar verilirken, faaliyet ve davranışların sonuçları yerine, uygulanan ilke ve kuralların doğruluğu dikkate alınır. Deontolojik teorinin kurucusu Immanuel Kant'tır.