Domates

Kuru domatesin püf noktası, domateslerin doğru şekilde kurutulması ve saklanmasıdır. İşte dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar: 1. Kesim ve Hazırlık: Domatesleri eşit büyüklükte dilimlemek, kuruma süresini eşitlemek için önemlidir. 2. Güneşte Kurutma: Domatesleri güneş altında kurutmak en sık tercih edilen yöntemdir. 3. Nem Oranı: Domateslerin tamamen kuruması, ancak küflenmemesi için nem oranının doğru ayarlanması gereklidir. 4. Saklama: Kurutulmuş domatesleri serin, kuru ve karanlık bir yerde, hava geçirmez cam kavanozlarda saklamak önerilir. 5. Deniz Tuzu ile Koruma: Domatesleri kurutmadan önce deniz tuzu ile hafifçe ovmak, lezzetini artırır ve doğal bir koruma sağlar.

Neşeli Domates (Merry Cüce) çeşidinin özellikleri şunlardır: 1. Olgunlaşma Süresi: Orta-erkenci bir çeşit olup, ilk sürgünlerden hasada kadar yaklaşık 110 gün geçer. 2. Çalı Boyu: Bitkiler oldukça küçüktür, 40-50 cm yüksekliğindedir. 3. Meyve Şekli ve Rengi: Meyveler uzun, sonunda küçük bir ağız kısmı olan ve genellikle içeri doğru bastırılmış bir şekle sahiptir. 4. Meyve Ağırlığı ve Tadı: Meyvelerin ağırlığı 70-90 g arasında değişir, tadı zengin ve tatlıdır. 5. Kullanım Alanı: Domatesler hem taze hem de salata yapımında, ayrıca tuzlanmış ve salamura olarak kullanılır. 6. Hastalık Direnci: Yüksek hastalık direncine sahiptir. 7. Bakım Gereksinimleri: Özel bir bakım gerektirmez, fidelerin sağlıklı ve güçlü olması için düzenli sulama ve gübreleme yeterlidir.

Domates, botanikte Solanaceae (patlıcangiller) familyasına ait Solanum cinsinin Solanum lycopersicum türü olarak sınıflandırılır.

Sırık domates ile oturak domates arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Büyüme Şekli: Sırık domates, dik bir şekilde büyür ve desteklenmeye ihtiyaç duyar. 2. Yer Kaplaması: Sırık domates, daha fazla alan kaplar ve daha uzun boylu bitkilerdir. 3. Hasat Kolaylığı: Sırık domates, meyvelerin daha kolay toplanması için idealdir. 4. Kullanım Alanı: Sırık domates genellikle kurutulmak veya sos yapmak için kullanılırken, oturak domates salatalarda, sandviçlerde ve yemeklerde tercih edilir.

Linda F1 domates fideleri, genellikle baharın sonlarından yazın başlarına kadar dikilir.

İspanya'da düzenlenen Domates Festivali (La Tomatina), her yıl Ağustos ayının son Çarşamba günü kutlanır.

En iyi domates kg olarak değerlendirilebilecek bazı domates çeşitleri şunlardır: 1. Roma Domatesi: Yoğun ve etli yapısıyla bilinir, salça yapımında sıkça tercih edilir. 2. San Marzano Domatesi: İtalya kökenli olup, yüksek asidite ve tat dengesi ile öne çıkar. 3. Beefsteak Domatesi: Büyük ve etli yapısı sayesinde salça yapımında kullanılabilir, ancak su içeriği yüksek olduğundan yoğunlaşma süreci biraz daha uzun sürebilir. 4. Ayaş Domatesi: Ankara'nın Ayaş ilçesine özgü, ince kabuklu ve sulu bir domates çeşididir. Ayrıca, XPH 12066 çeşidi de yüksek verim ve salça verimi açısından öne çıkmaktadır.

Domates tohumu, uygun koşullarda 15-20 gün içinde çimlenmeye başlar.

Domates sosu yapmanın püf noktaları şunlardır: 1. Kaliteli malzemeler kullanmak: Taze ve olgun domatesler tercih edilmelidir. 2. Domates kabuklarını soymak: Kaynar suya atıp soğuk suyla hızlıca soğutarak kabukları kolayca soymak gerekir. 3. Soğan ve sarımsak kullanmak: İnce doğranmış soğan ve sarımsak, sosa derin bir lezzet katar. 4. Baharatları dozunda kullanmak: Tuz, karabiber, kırmızı biber, kekik ve fesleğen gibi baharatlar kullanılabilir. 5. Uzun süre pişirmek: Yavaş ateşte pişirerek sosun tadının derinleşmesine izin vermek önemlidir. 6. Şeker veya bal eklemek: Domateslerin doğal tatlılığına ek olarak, ihtiyaca göre biraz şeker veya bal eklenebilir. 7. Blender kullanmak: Sosu pürüzsüz hale getirmek için blender veya el blenderı kullanılabilir.

Adana'da en iyi domatesin yetiştiği bölgeler arasında sera tarımcılığının yaygın olduğu alanlar öne çıkmaktadır. Ayrıca, Çukurova Bölgesi de Adana'da domates üretiminin yapıldığı önemli alanlardan biridir.

Domates, sıcak ve ılıman iklimlerde en iyi şekilde yetişir. Uygun yetiştirme ortamları: - Güneşli bahçeler: Domates, günde en az 6-8 saat direkt güneş ışığı almalıdır. - İyi drene olan topraklar: Humusça zengin, hafif asitli ve su tutma kabiliyeti iyi olan topraklar tercih edilir. - Seralar: Özellikle yüksek rakımlarda, seralar ve modern tarım teknikleri kullanılarak domates yetiştirilebilir.

Türkiye'de domates festivalleri farklı bölgelerde çeşitli tarihlerde düzenlenmektedir. İşte bazıları: Değirmenköy Domates Festivali: İstanbul Silivri'de her yıl 18 Ağustos tarihinde yapılmaktadır. Uluslararası FoodFest Antalya Gastronomi Festivali: Antalya'da mayıs ayının 9'unda domates hasadı etkinliği gerçekleştirilmektedir. Seydikemer Domates Festivali: Muğla'da 30 yıl aradan sonra Letoon Antik Kenti'nde düzenlenmektedir.

Pembe domatesin özellikleri şunlardır: 1. Renk: Pembe renkte olup, açık pembeden koyu pembeye kadar değişen tonlarda olabilir. 2. Şekil: Genellikle yuvarlak, oval veya armut şeklindedir. 3. Boyut: Küçük, orta veya büyük olabilir. 4. Lezzet: Tatlı ve hafif ekşi bir tada sahiptir. 5. Doku: Etli ve sulu bir yapıya sahiptir. 6. Kabuk: İnce bir kabuğa sahiptir. Ayrıca, pembe domatesler C vitamini, A vitamini, potasyum ve likopen bakımından zengindir ve antioksidan özelliklere sahiptir.

Tohum ekiminde mesafe, bitki türüne ve yetiştirme koşullarına göre değişiklik gösterir. Genel olarak: - Domates tohumu ekiminde sıralar arası mesafe 90-130 cm, sıralar üzeri mesafe ise 40-60 cm olmalıdır. - Çeltik ekiminde tohumlar, 5-10 cm mesafeler arasında sıralara ekilir. - Ayçiçeği ekiminde sıra arası mesafe genellikle 70 cm'dir, bazı bölgelerde 45 cm'ye düşürülebilir. Ayrıca, ekim öncesi toprağın hazırlanması ve gübreleme de ekim mesafesini etkileyen önemli faktörlerdir.

Dondurulmuş domatesli yumurta yapmak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz: 1. Malzemeler: 6 adet yumurta, 1 çorba kaşığı zeytinyağı, 1 adet kırmızı soğan, 1 bıçak ucu tuz, 1 diş sarımsak, 400 gram çeri domates veya kiraz domates, 1 küp şeker, 1 tutam kişniş, 1 adet orta boy kırmızı biber. 2. Yapılışı: a. Tavada yağı ısıtın ve soğanı ekleyin, pembeleşene kadar kavurun. b. İnce doğranmış biberi, kişnişi ve sarımsağı ekleyin ve 5 dakika daha kavurun. c. Domates, şeker ve tuzu da ekledikten sonra kapağını kapatın ve domates yumuşayana kadar pişirin. d. Kısık ateşte sosu aralayın ve boşluklara yumurta kırın. e. Kişniş ve karabiberle süsleyerek servis yapın. Bu tarif, taze domatesle yapıldığı için dondurulmuş domates kullanımı önerilmemektedir.

1 kasa Çanakkale domatesi genellikle 12-15 kg ağırlığındadır.

Domates yıkamada kabarcıklı yıkama makinesi kullanılır.

Domatesin en güzel zamanı, yaz ayları olarak kabul edilir.

En verimli hibrit domates fideleri arasında öne çıkanlar şunlardır: 1. Ramon F1: Yüksek verim sağlar ve her iklimde yetiştirilebilir. 2. Super Marmande F1: Dayanıklı ve verimli bir çeşittir, sıcak hava koşullarına uyum sağlar. 3. Capricia F1: Hızlı büyür ve meyve kalitesi yüksektir, ticari üreticiler tarafından tercih edilir. 4. Zahide F1: Erkenci ve yüksek verimli bir hibrit sırık domates çeşididir, TYLCV ve For hastalıklarına dayanıklıdır. Bu fideler, hastalık dayanıklılığı ve yüksek verim açısından genellikle çiftçiler tarafından tercih edilmektedir.

Siyah nokta hastalığı, güller başta olmak üzere patates ve domates gibi bitkilerde sıkça görülür.