DiniKavramlar

Selim akıl sahibi olmak, yanılmayan, pişman olacak bir iş yapmayan ve peygamberlere, âlim ve evliyâlara mahsus olan ileriyi gören akla sahip olmak demektir. Bu ifade, aynı zamanda sağduyulu ve doğru kararlar verebilen kişileri tanımlamak için de kullanılır.

Hilm sahibi insan şu şekilde davranır: 1. Yumuşak huylu ve sabırlıdır. 2. Tahammül ve hoşgörü gösterir. 3. Ağırbaşlı ve vakurdur. 4. Liderlik vasıflarına sahiptir. Bu özellikler, hilm kavramının dini ve ahlaki boyutunu da yansıtır.

Muttaki ve mütedeyyin kavramları benzer anlamlara sahip olsa da, aralarında bazı farklar bulunmaktadır. Muttaki, Allah'tan korkan, O'nun emirlerine uyan ve günahlardan sakınan kişi demektir. Mütedeyyin ise, dînine bağlı olan, dindar anlamına gelir. Bu kavram, daha geniş bir anlamda, bir kişinin herhangi bir dine mensup olmasını ifade eder.

Çalap kelimesi, yaratan, yaratıcı anlamına gelir ve Tanrı, Huda, Rab, Allah gibi kavramları ifade etmek için kullanılır. Ayrıca, Müslüman Türkler tarafından Allah hakkında kullanılan isimlerden biridir.

Alemin içinde çeşitli varlıklar ve sistemler bulunur: 1. Kâinat: Tüm mahlûkat ve yaratıklar. 2. Cinler âlemi, ins âlemi, ruhlar âlemi, hayvanlar âlemi, melekler âlemi gibi her bir varlığın ayrı bir alemi. 3. Dünya ve ahiret âlemleri: Dünya, geçici ve fani âlem olarak kabul edilirken, ahiret baki âlemdir. 4. Âlem-i emir: Ruhlar âlemi, madde olmayan ve ölçülemeyen şeyler. 5. Âlem-i misal: Varlıkların suretlerinin, görünüşlerinin bulunduğu âlem. Bu alemler, doğrudan doğruya Allah'ın rububiyetiyle idare ve terbiye edilir.

Cehennemin en dibi, yedi tabakadan oluşan Cehennem'in Hâviye adlı tabakasıdır.

"Seküler" kelimesi, dinsel veya ruhani olanın dışında kalan, dünyevi olan anlamına gelir. "Seküler olmak" ifadesi, dini düşünce ve uygulamalardan bağımsız bir yaşam sürmek veya bunlara karşı tarafsız olmak anlamında kullanılabilir. "Sekülerizm" ise, toplumun, devletin veya bireylerin dini unsurlardan bağımsız olmasını savunan düşünce sistemidir.

Şeb-i Arus ve vuslat kavramları birbirine yakındır, ancak tam olarak aynı şey değildir. Şeb-i Arus, Farsça "düğün gecesi" anlamına gelir ve Mevlevilikte Mevlana Celaleddin-i Rumi'nin ölüm gecesini ifade eder. Vuslat ise genel olarak, sevgiliye kavuşma, özüne dönüş ve manevi aşkın nihai doruk noktası olarak yorumlanır.

"İlhad" kelimesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Dini terim olarak: İlhad, dinden çıkmak, dinsizlik veya Allah'ın varlığına, birliğine inanmamak anlamına gelir. 2. Genel anlam olarak: İlhad, zulüm yapma, eziyet etme anlamında kullanılır.

İlliyin kelimesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Dini Terim: Kur'an'da geçen bir terim olup, "iyilerin amel defterlerinin bulunduğu yer" anlamına gelir. 2. Genel Anlam: "Ala-yı illiyin" şeklinde kullanıldığında, "yüceler yücesi, en yüksek mertebe" anlamında kullanılır.

Sekter kelimesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Başkalarının siyasî, dinî vb. düşüncelerine, inançlarına karşı çıkan, katı ve hoşgörüsüz davranan kimse. 2. Katı, hoşgörüsüz (düşünce, tutum). Bu kelime, Fransızca "sectaire" kelimesinden türetilmiştir.

Evet, "rahibe" ve "nun" aynı kavramı ifade eder. "Rahibe" kelimesi, genellikle Katolik, Doğu Ortodoks, Lüterci ve Anglikan gibi Hristiyan mezheplerinde, dinî hizmete ve tefekküre adamaya yemin etmiş kadınları tanımlamak için kullanılır.

Vahdet ve vücut kavramları, tasavvuf düşüncesinde farklı anlamlar taşır: 1. Vahdet: "Birlik" anlamına gelir ve genellikle vahdet-i vücud (varlık birliği) olarak kullanılır. 2. Vücut: "Varlık" anlamına gelir. Dolayısıyla, vahdet ve vücut kavramları aynı şeyi ifade etmez; vahdet, vücudun bir yorumu veya tezahürü olarak düşünülebilir.

"Shechina" İbrani dilinde "Tanrı'nın mevcudiyeti" anlamına gelir. Yahudi inancında, Shechina Tanrı'nın doğaüstü bir varlığıdır ve kutsal yerlerde, özellikle de İsrail'deki Kudüs Tapınağı'nda bulunur. Ayrıca, Shechina Yahudilerin dua ve tapınma sırasında hissettikleri bir duygu veya Tanrı'nın bir sembolü olarak da kabul edilir.

Şeref sahibi insan, dini anlamda insan olmanın bütün faziletlerine sahip olan kişiye denir.

Zühdün üç derecesi şunlardır: 1. Haramları terketmek. 2. Helâllardan, gerekli olmayanları terketmek. 3. Allah'la meşgul olmayı engelleyen her şeyi terketmek.

"Nizam-ı millet" ifadesi, Türk-İslam kültür ve medeniyetinde "düzen ve denge" anlamına gelir. Ayrıca, "Nizam-ı Alem" kavramı da benzer bir anlam taşır ve "Allah'ın bütün varlıkları kapsayan emir ve ölçüleri" olarak tanımlanır.

Takdis kelimesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Dini anlamda: İnsan veya eşyanın, bir din adamı tarafından yapılan dua veya âyinle kutsallaştırılması, saygı gösterme, yüceltme, Tanrı'ya şükretme. 2. Genel anlamda: Arapça kökenli bir kelime olup, "kutsal sayma, kutsama" anlamına gelir.

Eschaton terimi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Edebiyatta: Charles Stross'un "Eschaton" serisi, gelişmiş teknoloji, singularity kavramı ve insan ile güçlü yapay zeka arasındaki etkileşimleri konu alır. 2. Teolojide: Eschaton, dünyanın sonu, nihai gerçekleşme ve her şeyin yeni yapılacağı son yargı anlamına gelir.

"Yalvaç" gibi ifadesi, iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. "Gibi" dizisinde Yalvaç karakteri, İlkkan'ın yeğeni olup, vücut geliştirme yaşam tarzı nedeniyle hem grupta hem de mahallede sorunlara yol açan birini anlatır. 2. Eski Türk kültüründe yalvaç kavramı, Allah tarafından bir dini veya dini öğretiyi yaymakla özel olarak görevlendirildiğine inanılan, tanrının habercisi olan kişiyi ifade eder.