Aristoteles

Aristoteles'e göre retorik, "belli bir durumda elde var olan inandırma yollarını kullanma yetisi"dir. Aristoteles, retoriği üç ana kategoriye ayırır: 1. Danışma (deliberatif) konuşmaları. 2. Yargısal (epidiktik) konuşmalar. 3. Tartışmacı (müzakeratif) konuşmalar. Aristoteles'e göre retoriğin etkili olması için üç temel unsur gereklidir: 1. Ethos (konuşmacının güvenilirliği). 2. Pathos (dinleyicinin duygularına hitap). 3. Logos (mantıklı ve tutarlı ifade).

Aristoteles'in savunduğu bazı temel görüşler şunlardır: Varlık ve Töz: Aristoteles'e göre en temel anlamıyla varlık tözdür. Dört Neden Teorisi: Her varlığın içinde kendi hedefleri saklıdır ve bu hedefler dört nedene dayanır: maddi, formel, hareket ettirici ve ereksel neden. Metafizik: Aristoteles'in Metafizik eseri, fiziğin ötesindeki varoluşun doğasını inceler ve tanrının varlığı, nedensellik, biçim, madde gibi konular üzerine düşünceler içerir. Epistemoloji: Gerçek bilgi, duyu verilerinde kaynağını bulan kavramlı bilgidir. Siyaset ve Ahlak: Aristoteles'e göre devlet, vatandaşların hem maddi varlıklarının hem de ahlaki hayatlarının korunması ve geliştirilmesi için vardır.

"Birey kendi çıkarını düşünmelidir" sözünün kime ait olduğu belirlenememiştir. Ancak, bu düşünceye yakın ifadeler bazı filozoflar tarafından ortaya atılmıştır: Aristoteles: "Herkes en fazla kendi çıkarını, en az başkalarının çıkarını düşünür". Adam Smith: İnsan bencilliği (egoisme) bir doğa yasasıdır ve bireyler kendi çıkarlarını gözetirken toplumsal yarara da hizmet ederler. Ayn Rand: Objektivizm felsefesine göre, bireyler kendi mutluluklarını aramalı ve kendi değerlerini takip etmelidir.

İbn Rüşd, İslam felsefesinde Aristocu akım olan Meşşâîlik (Peripatetik) ekole mensuptur.

"Cahil insan konuşur, bilge insan ise sorgular ve düşünür" sözü, Antik Yunan filozofu Aristoteles'e aittir.

Atmosferi ilk keşfeden kişi olarak tek bir isim vermek mümkün değildir, çünkü atmosferin keşfi, tarih boyunca birçok bilim insanının katkılarıyla şekillenmiştir. Atmosferin varlığından ilk bahseden kişi, M.Ö. 4. yüzyılda yaşamış olan Yunan filozof Aristoteles'tir. Atmosferin fiziksel ve kimyasal olarak anlaşılması ise zamanla gelişmiştir: 17. ve 18. yüzyıllar: Robert Boyle, atmosferin basıncını inceleyerek gaz yasalarını formüle etmiş ve atmosferin fiziksel özelliklerini anlamıştır. 19. yüzyıl: John Dalton, atmosferde bulunan gazların kimyasal yapılarını ortaya koymuştur. 20. yüzyıl: Uydu gözlemleri ve uzaktan algılama teknolojileri, atmosferin bileşimi ve diğer özellikleri hakkında detaylı bilgiler sağlamıştır.

Platon ve Aristoteles'in devlet görüşleri arasındaki bazı farklar şunlardır: İdeal devlet modeli: Platon, ideal devleti filozofların kral olduğu ve sıkı bir sınıfsal yapıya dayanan bir devlet olarak düşünürken, Aristoteles yasalara bağlı kalan aristokratlardan oluşan bir zümrenin idaresindeki devleti ideal olarak görür. Mevcut durum analizi: Platon, ideal bir devlet modeli ortaya koyarken, Aristoteles mevcut durumu ve şu anı analiz eder. Adalet anlayışı: Platon'da adalet, devlette adalet ve bireyde adalet olarak iki ayrı bağlamda ele alınırken, Aristoteles bireysel adalet kavramına daha fazla önem verir. Yöneticilerin niteliği: Platon, yöneticilerin filozof olmasında ısrar ederken, Aristoteles yöneticilerin erdemli olmasının yeterli olduğunu savunur. Toplum yapısı: Aristoteles, vatandaşların madde ile uğraşmasını ve zanaatkar, tüccar veya sanatçı olmasını bir düşüklük olarak görür; onlara siyasi haklar tanımaz.

Etik kavramının felsefeye kazandırılmasında etkili olan bazı filozoflar: Sokrates: Etiğin temellerini atan filozof olarak kabul edilir. Platon: Etik sorunlarını devlet ve toplum kavramlarıyla ele almış, bireysel etikten ziyade toplumsal etik üzerine yoğunlaşmıştır. Aristoteles: Etiği kuramsal felsefeden ayırarak kendi başına bir felsefe alanı olarak getiren ilk filozoftur. Epiküros: Ateist etik anlayışında, insanlığın amacının hazza ulaşmak olduğunu savunmuştur. Aquinolu Thomas: Skolastik felsefenin etik anlayışını Hristiyan ahlak ve erdem görüşleriyle birleştirmiştir. John Locke: Ampirik felsefesinden hareketle ahlaki olguların deneyimlerin ürünü olduğunu ortaya koymuştur. Kant: Etiği davranış, eylem ve tutkuların bulunduğu düzlemde değil, fenomenlerin ötesindeki düzlemde tanımlamıştır. Feuerbach: Materyalist bir etik anlayışı ortaya koymuştur. Nietzsche: Geleneksel ahlaki standartların ötesinde, güç kavramına dayalı bir etik anlayışı geliştirmiştir.

Platon'un üç büyük filozofu, Sokrates, Platon ve Aristoteles'tir. Sokrates: Platon'un öğretmeni olan Sokrates, Batı felsefesinin temel taşlarından biridir ve sorgulayıcı yaklaşımıyla tanınır. Platon: İdeal devlet yapısı ve bilgi anlayışı konularında derin düşüncelere sahip olan Platon, Sokrates'in öğrencisi ve Aristoteles'in öğretmenidir. Aristoteles: Platon'un öğrencisi olan Aristoteles, bilgi kuramı, ontoloji ve estetik konularında özgün fikirler ortaya koymuştur.

Bir önermenin çelişik olmasının sebebi, konu ve yüklemleri aynı olan iki önermenin hem nitelik hem de nicelik bakımından birbirinden farklı olmasıdır. Tümel olumlu önerme ile tikel olumsuz önerme, tümel olumsuz önerme ile tikel olumlu önerme çelişiktir. Örneğin, "Bütün insanlar ölümlüdür" önermesinin çelişiği, "Bazı insanlar ölümlü değildir" olur. Çelişik önermelerin biri doğru ise diğeri zorunlu olarak yanlış olur.

Îsâgûcî, Porphyrios tarafından Yunanca yazılan ve Boethius tarafından Latinceye çevrilen, Aristoteles'in kategorilerine giriş niteliği taşıyan bir mantık eseridir. Îsâgûcî'nin bazı özellikleri: Konuları: Eserde cins, tür, ayrım, hassa ve ilinti olarak sıralanan beş tümel konusu incelenir. Etkisi: Orta Çağ'da mantık, felsefi ve teolojik gelişmelere zemin hazırlamış, birçok filozof tarafından yorumlanmıştır. İslam dünyasındaki yeri: Eser, mantığın İslam dünyasına girmesiyle Arapçaya çevrilmiş ve bu isimle birçok çalışma yapılmıştır. Gelenek: Îsâgûcî, İslam dünyasında bir gelenek oluşturmuş, bu gelenek on üçüncü yüzyıldan günümüze bazı kopukluklarla devam etmiştir.

"İnsan politik bir hayvandır" sözü, Antik Yunan düşünürü Aristoteles'e aittir.

Aristoteles'in 10 kategori anlayışı, ontolojik ve epistemolojik bir çerçeveye sahip olan metafizik anlayışına aittir. Aristoteles'e göre kategoriler, varlığın en genel cinsleridir ve töz kategorisinden bağımsız olarak var olamazlar. Ayrıca, Aristoteles'in metafiziği teolojik bir boyut da içerir; ona göre metafizik, Tanrı'yı ve tüm varlık düzeninin ilk ilkesini araştıran bir ilimdir.

Platon ve Aristoteles'in demokrasi hakkındaki görüşleri şu şekildedir: Platon: Demokrasiyi istikrarsızlığa zemin hazırlayan bir rejim olarak görür. Yönetici olma hakkının, gerekli yetenek ve eğitime sahip şahıslarla sınırlı olacağı "ideal devlet"ten yanadır. Halkın yönetimini değil, uzun ve özenli bir eğitimden geçmiş bilgelerin yönetimini savunur. Aristoteles: Demokrasiyi, insanların sayı çoğunluğuna dayanarak dilediğini yapmalarından başka bir şey olarak görmez. Güçlü bir orta sınıf yaratarak zenginler ile yoksulların çıkarları arasında denge kurabilecek olan "politeia" adını verdiği rejimi savunur. Demokrasiyi, bir tür bozulma sonrasında ortaya çıkan sapkın bir rejim olarak görür. Platon ve Aristoteles, yönetimdeki seçkinci tavırlarından vazgeçemezler. Sokrates de demokrasinin siyasette ehil olmayan şahısları söz sahibi hale getirdiğini ileri sürer.

Sonsuzluğu anlamak için başvurulabilecek felsefeler arasında şunlar sayılabilir: İslam felsefesi. Antik Yunan felsefesi. Batı felsefesi. Ayrıca, sonsuzluk kavramı matematik, fizik ve popüler kültür gibi farklı alanlarda da araştırıldığı için bu disiplinlerdeki yaklaşımlar da sonsuzluğu anlama çabasına katkı sağlayabilir.

Büyük İskender, Aristoteles'in öğrencisidir. İskender, 13 yaşındayken babası II. Filip tarafından Aristoteles'in öğrencisi olması için Manisa'daki Mieza'ya gönderilmiştir.

Bu sözler, Aristoteles'in retorik tanımına aittir. Aristoteles'e göre retorik, "diyalektiğin eşdeşidir." Aristoteles, başka bir yerde de retoriği, "elde var olan inandırma yollarını kullanma yetisi" olarak açıklamaktadır.

Aristoteles'in Poetika eseri, sanat ve estetik tarihi açısından büyük önem taşır. Öneminin bazı nedenleri: İlk eser: Sanat olayını bir bütün içinde ele alan ilk eserdir. Şiir teorisi: Şiir sanatı üzerine sistematik bir kuram sunar. Tragedya tanımı: Tragedya ve diğer şiir türlerini tanımlayarak, bu sanat dallarının devlet içindeki yerini tartışır. Katharsis kavramı: Duyguların arınma ve düzeltme yoluyla etkilenmesini ele alır. Sanat anlayışı: Sanatın, var olan malzemeye yeniden şekil vererek, onu kendi iç yasalarına göre akılsal olarak yeniden yaratma etkinliği olduğunu savunur. Etkisi: Sonraki dönemlere, özellikle 17. yüzyıl Fransız edebiyatına ve tiyatro tarihine etkisi olmuştur.

"A Good Life" adlı kitap ve film farklı konular işleyebilir: Kitap: Virginie Grimaldi'nin "A Good Life" adlı romanı, kız kardeşler Emma ve Agathe'nin yıllar sonra bir araya gelerek vefat eden büyükannelerinin evini boşaltmalarını ve bu süreçte geçmişle yüzleşip birbirlerini affetmelerini anlatır. Film: 2014 yapımı "The Good Life" belgeseli, İtalya'dan Hindistan'a ruhsal refah arayışında olan üç kişinin hayatını konu alır. Ayrıca, Robert Waldinger'in "The Good Life" adlı kitabı, mutluluğun ve iyi bir yaşamın anahtarının sosyal bağlantılar ve kaliteli ilişkiler olduğunu öne sürer.

Bu ifadeler, Aristoteles'in "Retorik" adlı eserinin birinci kitabında yer alan retorik ve diyalektik arasındaki ilişkiye dair görüşleridir. Aristoteles'e göre retorik ve diyalektik şu özellikleri paylaşır: Genel bilgi alanı: Her ikisi de bütün bilim dallarıyla veya herhangi bir konuyla ilgilidir. Tartışma yöntemi: Her iki alan da bir konuyu her iki yönüyle ele alıp tartışır. Yöntemler: Tümevarım ve tümdengelim yöntemlerini kullanarak bilgi aktarırlar. Ancak, retorik ve diyalektik arasında bazı farklar da vardır: Özellik ve evrensellik: Retorik, çoğunlukla özel sorularla ilgilenirken, diyalektik genel sorularla ilgilenir. Dil ve anlatım: Retorik, herkesin anlayacağı ifadelerle örülürken, diyalektik uzmanlık gerektiren ifadeler kullanır. Amaç: Retorik, ikna etmede önermelere dayanmanın yanı sıra, bunların inandırıcılığını ve dinleyici üzerindeki etkisini de göz önünde bulundurur.