Allah

"Hasru ğptter üç" ifadesi, Türkçe'de anlamlı bir ifade değildir ve belgelerde bu isimle ilgili herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Eğer farklı bir konuda yardım gerekiyorsa, lütfen daha fazla bilgi verin veya doğru ifadeyi belirtin.

"Entel baki" ifadesi, "Ya baki entel baki" zikrinde geçer ve "en son ve kalıcı olan" anlamına gelir. Bu zikrin tamamı şu şekildedir: Ya baki. Entel baki. Bu ifade, Allah'ın varlığının başlangıcı ve sonu olmadığını, her şeyin yok olmaya mahkum olduğu halde O'nun varlığının mutlak ve sonsuz olduğunu dile getirir.

Çalap kelimesi, "yaratan, yaratıcı" anlamına gelir ve "Tanrı, Huda, Rab, Allah" anlamlarında kullanılır. Bazı örnek cümleler: "Çalab neylerse güzel eyler" (Yaradan ne yaparsa güzeldir). "Böyle emreylemiş Çalap" (Tanrı böyle emretmiş). "Çalap bu savaşta yanınızda olsun" (Tanrı sizi korusun). Çalap kelimesi, özellikle eski Türkçede yaygın olarak kullanılmıştır.

Hayy ve Kayyum, Allah'ın iki ismidir. Hayy. Kayyum. Bu iki isim, Kur'an-ı Kerim'de çoğu zaman birlikte zikredilir.

Zeylü'l-Hubab, Mesnevi-i Nuriye'ye bağlı bir ek olup, Allah'ın varlığı ve kudreti, evrenin yaratılışı ve insanın yeri gibi konuları ele alır. Bazı ana fikirler: Allah'ın Kudreti: Varlıkları ayakta tutan ve varlıklarını devam ettiren Allah'tır. Evrenin Yaratılışı: Alem, Allah'ın icadı; insan ise onun ibdaıdır. Allah'a Abdiyet: Allah'a hizmet eden için her şey hizmetkar olur; bu, her şeyin Allah'ın mülkü ve malı olduğunu kabul etmekle mümkün olur. İcadın Kolaylığı: Her şeyin icadı ve inşası kolaydır; bu, Allah'ın her bir varlığı bir gaye ile yarattığını gösterir.

"Fil ahad" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, "ahad" kelimesinin anlamı hakkında bilgi verilebilir. Ahad, Arapça kökenli bir kelime olup "tek, biricik, eşsiz" anlamlarına gelir. Ayrıca, Arapçada 1'den 9'a kadar olan doğal sayılar da ahad olarak nitelendirilir.

"Rahşme" kelimesinin anlamı bulunamadı. Ancak, "rahşiye" ve "rahip" kelimelerinin anlamları şu şekildedir: Rahşiye: Divan edebiyatında atlar için yazılan kaside veya mersiyelere verilen isimdir. Rahip: Hristiyanlarda genellikle manastırda yaşayan, evlenmemiş papaz, keşiş ve karabaş anlamına gelir.

El-Varis, Allah'ın 99 isminden biridir ve "her şeyin tek varisi, hakiki sahibi" anlamına gelir. Bu isim, aynı zamanda "kalıcı olan, ölümsüz olan" anlamlarında da kullanılır. El-Varis ismi, kullara mal ve mülkün geçici bir emanet olduğunu, bu emanetlere adalet ve cömertlikle davranılması gerektiğini hatırlatır.

Azze ve celle, "aziz ve celîl olan (Allah)" anlamına gelir. Bu ifade, Allah'ın sıfatlarındandır ve saygı ifadesi olarak kullanılır.

"Adil-i Mutlak" ifadesi, farklı bağlamlarda çeşitli anlamlar taşıyabilir. Sanat Sergisi: "Adil-i Mutlak", 2025 yılında İstanbul Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Tophane-i Amire Kültür ve Sanat Merkezi'nde açılan bir hat ve tezhip sanatları sergisinin adıdır. Kavram: "Adil-i Mutlak", mutlak ve hakiki adalet sahibi anlamına gelir.

Havf (Allah korkusu), kişinin Allah hakkındaki bilgi ve marifeti arttıkça artar. Havfın arttığı bazı durumlar: Günah işleme endişesi. Ahiret hayatıyla ilgili ağır endişeler. Kendi kusurlarını ve Allah'ın azametini düşünmek. Allah'ın emirlerine karşı duyulan saygı. Havf, insanı günahlardan sakındıran ve ibadetlere şevk veren bir motivasyon kaynağıdır.

"Nerede olursanız olun, O sizinle beraberdir" ifadesi, Allah'ın her yerde ilmiyle hazır bulunduğunu, kullarının tüm işlerini bildiğini ve her an onların yanında olduğunu ifade eder. Bu ayet, Hadîd Suresi'nin 4. ayetinde geçmektedir: > "Gökleri ve yeri altı günde yaratan, sonra da arşa istivâ eden O’dur. O yere gireni de, ondan çıkanı da, gökten ineni de, göğe yükseleni de bilir. Nerede olursanız olun, O dâimâ sizinle beraberdir. Allah, bütün yaptıklarınızı hakkıyla görmektedir" (Hadid suresi, 4). Burada kastedilen, Allah'ın bir mekânda bulunması değil; her şeyi görmesi, duyması ve bilmesidir.

Ekmel varlık, varlığın en mükemmel, en eksiksiz, tam ve yüce olanını ifade eder. Ekmel varlık delili, Tanrı'nın varlığını ispatlamak için kullanılan bir argümandır. Ekmel varlık delili, farklı bağlamlarda da kullanılabilir, örneğin, belirli bir varlığın gerçekliğini ve varlığını kanıtlamak amacıyla sunulan deliller olarak da tanımlanabilir.

"Sür çıkar ağyârı dilden tâ tecellî ide Hakk" ifadesi, Sufi düşüncesinde "Hakk'ın tecellisi için dünyadan ve nefisten gelen her şeyi kalpten çıkarmak" anlamına gelir. Bu söz, Şemseddin-i Sivasî'nin "Vâsıl Olmaz Kimse Hakk'a Cümleden Dûr Olmadan" adlı nutkunda geçmektedir. Tam sözleri şu şekildedir: > "Sür çıkar ağyârı dilden tâ tecellî ide Hakk Pâdişâh konmaz sarâya hâne ma'mûr olmadan". Anlamı ise şu şekilde açıklanabilir: > "Hakk'ın tecellisi için dünyadan gelen her şeyi kalpten çıkar Çünkü padişah, saray temizlenmeden oraya konmaz".

"Ben bir gizli hazineydim" ifadesi, tasavvufçular arasında "kenz-i mahfi" (gizli hazine) diye bilinen bir sözdür: > "Ben gizli bir hazine idim, bilinmeye muhabbet ettim, bilineyim diye mahlûkatı yarattım." Bu söz, Allah'ın insanlar ve cinlerin idrak seviyesinde bilinmeyi arzu ettiği ve bu amaçla kâinatı yarattığı şeklinde yorumlanır. Ancak, hadis ilminde bu sözün değeri yoktur; naklen sabit olmayan bir sözün değeri olmayacağı belirtilmiştir.

Âdil-i mutlak, "mutlak ve hakiki adalet sahibi" anlamına gelir.

"Ala mimin" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, "el-Mümin" Allah'ın 99 isminden biridir ve "insanın kalbinde iman ışığı yakan, hayra yönelten, günahtan sakındıran ve hidayete erdiren" anlamlarına gelir. "El-Mümin" isminin zikrinin, imanı tazeleyip güçlendirdiği, şeytanın vesveselerine karşı koruduğu ve kişinin sıkıntılarından kurtulmasına yardımcı olduğu inanılır.

Müzil kelimesi, İslam inancında Allah'ın 99 isminden biri olup, "zelil eden, alçaltan" anlamına gelir. Müzil esmasının bazı faydaları ve işlevleri: Düşmanlardan ve kötülüklerden korunma. Haksızlıklardan kurtulma. Tövbe etme vesilesi olma. Zorluklardan ve sıkıntılardan hızlı kurtulma. Müzil esmasının zikir günü Salı, zikir sayısı ise 770 olarak bilinmektedir.

Mevcudatın yaratıcısı, "mevcudat"ın var olan her şey anlamına geldiği düşünüldüğünde, Allah'tır. Allah'ın mevcudatı yoktan varlık âlemine çıkaran sıfatı "Vâcibü'l-Vücûd" yani zorunlu varlıktır. Ayrıca, mevcudatın yaratılması iki şekilde gerçekleşir: 1. İbda ve ihtira: Hiçten, yoktan yaratma. 2. İnşa ve terkip: Mevcut olan element ve eşyalardan birleştirerek yaratma.

İblisin en büyük düşmanı, ilk insan Hz. Adem'dir. Kuran'a göre, İblis, Hz. Adem'in yaratılmasıyla birlikte Allah'a isyan etmiş ve Allah'ın huzurundan kovulmuştur.