Akımlar

Konstrüktivizm akımı, 20. yüzyılın başlarında Rusya'da ortaya çıkan ve daha sonra diğer sanat disiplinlerine de etki eden bir sanat ve tasarım akımıdır. Temel özellikleri: - Geometrik şekiller ve soyutlama: Konstrüktivist sanatçılar, nesneleri ve formları basitleştirerek geometrik düzenlemeler yapmışlardır. - El sanatları ve endüstri tasarımı: Sanatın geniş kitlelere ulaşması için endüstriyel üretim ve grafik tasarım gibi tekniklerin kullanılmasını teşvik etmişlerdir. - Ütopik vizyon: Sanatın toplumu ve bireyi olumlu bir şekilde dönüştürebilecek bir güç olduğuna inanmışlardır. - Propaganda ve politik mesajlar: Konstrüktivizm, sadece estetik bir akım olmanın ötesinde, toplumsal ve politik hedefleri savunmuştur. Önemli temsilcileri: Vladimir Tatlin, Alexander Rodchenko, El Lissitzky, Naum Gabo gibi sanatçılardır.

Büyülü gerçekçi yazarlar, bu akımı benimsemişlerdir çünkü gerçeklik ile hayal dünyasını bir araya getirerek eserlerinde toplumsal ve bireysel sorunları daha etkili bir şekilde yansıtmak istemişlerdir. Bu akım, postkolonyal, feminist ve postmodernist yazarların da ilgisini çekmiş ve farklı dünyaları tek bir kurguda birleştirme imkanı sunmuştur.

Parnasizm ve realizm aynı şeyler değildir, ancak aralarında bazı ortak noktalar bulunmaktadır. Realizm, 19. yüzyılın ikinci yarısında romantizme tepki olarak doğmuş bir edebi akımdır. Parnasizm ise Fransa'da 19. yüzyılda realist metotlarla yazılan ve "şiirsel doğalcılık" adı verilen bir akımdır.

Şehriyar'ın hangi akıma mensup olduğu konusunda kesin bir görüş birliği yoktur. Bazı eleştirmenler onu hümanist olarak değerlendirirken, bazıları da klasizm akımını tercih etmiş bir şair olarak görmektedir. Ancak, genel olarak doğu ve batı edebiyatını harmanlayarak kendi özgün tarzını oluşturduğu ve geleneksel Fars şiirinin yanı sıra halk şiirine de yakın durduğu belirtilmektedir.

Fazlurrahman, İslam modernizmi akımına mensuptur.

Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, Atatürkçülük akımına mensuptur.

Birinci Perde adlı eser, Yedi Meşaleciler akımına aittir.

Bekir Sıdkı Çobanzade, Türkçülük akımına mensuptur.

Toplumcu şiirde başlıca akımlar şunlardır: 1. Fütürizm: Gelecekçilik olarak da bilinen bu akım, toplumcu şiirin önemli bir etkeni olmuştur. 2. Marksizm: Toplumcu şiir, Marksist ideolojiyi benimsemiş ve bu doğrultuda eserler üretmiştir. 3. İkinci Yeni Sonrası 1960-80 Arası Toplumcu Şiir: Bu akım, İkinci Yenicilere tepki olarak doğmuş ve direnme, isyan, devrim gibi konuları ele almıştır. 4. Saf (Öz) Şiir: Bireysel temalar işleyen, müzikalite ve kapalı bir dil kullanan bir akımdır. 5. Garip Akımı: Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday ve Oktay Rıfat'ın öncülüğünü yaptığı, şiirde duygusallığa ve söz sanatlarına karşı çıkan bir akımdır.

Beş temel mimari akım: 1. Klasik Mimari: Antik Yunan ve Roma dönemlerine dayanır, simetri, düzen ve sütunlu yapılarla tanınır. 2. Gotik Mimari: 12. yüzyılda ortaya çıkmış, yüksek tavanlar, sivri kemerler, uçan payandalar ve vitray pencerelerle karakterizedir. 3. Rönesans Mimarisi: 15. ve 16. yüzyıllarda İtalya'da başlamış, simetri, orantı ve geometriye önem verir. 4. Barok Mimari: 17. yüzyılda popüler olmuş, süslemeler, büyük ve karmaşık yapılar ve simetriye vurgu yapar. 5. Neoklasik Mimari: 18. ve 19. yüzyıllarda yaygınlaşmış, Antik Yunan ve Roma tarzını yeniden canlandırmayı amaçlar. Ayrıca, modernizm, brutalizm, postmodernizm, dekonstrüktivizm, sürdürülebilir mimari gibi diğer önemli mimari akımlar da bulunmaktadır.

12. sınıf edebiyatta şiirde yer alan bazı akımlar şunlardır: Saf (Öz) Şiir: Sanatın sanat için olduğu anlayışını benimser, bireysel ve düşsel temalar işlenir. Garip Akımı (Birinci Yeni): Kafiye ve ölçü gibi ögeleri reddeder, günlük konuşma dilini kullanır ve sıradan insanları konu alır. İkinci Yeni Akımı: Kapalı bir anlatım ve soyut kavramlar içerir, dil oyunları ve imgelemlere yer verilir. 1960 Sonrası Toplumcu Şiir: Yerleşik düzene eleştiri, sınıfsal sorunlar ve kadın gibi temalar işlenir. 1980 Sonrası Türk Şiiri: Ayrıca, Parnasizm, Sembolizm, Sürrealizm gibi akımlar da 12. sınıf edebiyat şiir ünitesinde ele alınabilir.

Encümen-i Şuara Topluluğu, eski şiir zevkini devam ettirmeyi amaçlayan bir edebî akım olarak kabul edilir.

Beden sanatı akımı, 1960'lardan itibaren sanatta bedenin ön plana çıkmasıyla ortaya çıkan bir akımdır. Temel özellikleri: - Bedenin kullanımı: Sanatçının kendi vücudu, sanat malzemesinin kendisi olarak kullanılır. - Toplumsal ve kişisel temalar: Beden, kişisel travmaları ifade etmek, toplumsal cinsiyet ve ırk klişelerini çürütmek için kullanılır. - Etkileşim: Performanslar, izleyici ile doğrudan etkileşim kurar ve onları sanatın bir parçası haline getirir.

Judith Butler, postyapısalcı felsefe akımına mensuptur.

Teoman Duralı, çağdaş felsefe akımına mensuptur.

Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, sosyolojide tek bir ekole mensup değildir. Fındıkoğlu, Ziya Gökalp'in fikirlerini benimsemiş ve bu düşüncelere katkıda bulunmuştur.

Stanley Kramer, liberal akıma mensuptur.

"Sanat sanat içindir" akımı, sanatın herhangi bir ahlaki, faydacı veya didaktik işlevden bağımsız olarak, sadece sanat için yapılması gerektiğini savunan bir anlayıştır. Bu akıma göre, sanat kendi içinde var olmalı ve başka hiçbir şey onun üzerinde belirleyici bir etken olmamalıdır. Bu düşüncenin savunucuları arasında Max Ernst, Mark Rothko, Andy Warhol, Gustav Klimt ve Fustave Moreau gibi sanatçılar bulunmaktadır.

Abidin Dino, belirli bir akıma mensup olmaktan ziyade, toplumcu gerçekçilik ve hümanist yaklaşımlarıyla tanınan çok yönlü bir sanatçıdır. Dino, 1933'te kurucuları arasında yer aldığı D Grubu ve 1941'de kurduğu Yeniler Grubu gibi sanat topluluklarıyla da anılır. Sanat hayatı boyunca farklı teknikler denemiş ve sosyal, politik konuları işlemiştir.

İbn Rüşd, İslam felsefesinde Aristocu akım olan meşşailiğin temsilcilerindendir.