Akımlar

İbn Rüşd, İslam felsefesinde Meşşâî (Aristocu) akımın temsilcilerindendir.

Haiero Rltizm ifadesi, belgelerde veya kaynaklarda tanımlanmamış bir terimdir. Ancak, "realizm" (gerçekçilik) terimi ile ilgili olabilir. Realizm, 19. yüzyılın ortalarında Fransa'da ortaya çıkmış bir edebiyat akımıdır ve romantizme tepki olarak gelişmiştir. Realizmin temel özellikleri: - Gerçekliğe dayalı konular: Sıradan insanların gündelik yaşamı ve gerçek olaylar işlenir. - Detaylara önem verme: Olaylar ve karakterler tüm detaylarıyla yansıtılır. - Nesnellik: Yazarlar, olaylara ve kişilere tarafsız bir gözle yaklaşır, kişisel duygularını katmazlar. - Toplumsal eleştiri: Toplumsal sorunlar ve adaletsizlikler ele alınır.

Sanat sanat içindir akımı, sanatın yalnızca estetik ve güzellik için yapıldığını savunan bir yaklaşımdır. Akımın temel özellikleri: Eserler, toplumsal konulardan ve etik değerlerden bağımsızdır. Sanat, kendi içinde var olur ve başka hiçbir şey sanat üzerinde belirleyici bir etken değildir. Sanat yaparken toplumu bilgilendirme amacı güdülmez. Sanat, yalnızca sanatın kollarına ve içeriğine dikkat edilerek icra edilir. Akımın bazı temsilcileri: Max Ernst; Mark Rothko; Andy Warhol; Gustav Klimt; Fustave Moreau. Türk edebiyatında, bu anlayış özellikle Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati toplulukları tarafından benimsenmiştir.

Dylan Thomas, modernizm ve romantizm akımlarından etkilenmiş bir şairdir.

Friedrich Hölderlin, klasisizm ve romantizm akımlarına mensuptur. Hölderlin, aynı zamanda Alman idealizmi ile de ilişkilidir, ancak bu akımın bir parçası olarak görülmez.

Molla Veli Vidadi, realizme meyleden yeni şiir akımının ilk temsilcilerinden biri olarak kabul edilir. Ayrıca, 18. yüzyılda Osmanlı sahası klasik Türk edebiyatında kuvvetlenen ve olgunlaşan mahallileşme (Türk-i Basit) akımına da dahil edilmiştir. Vidadi, hem aruz hem de hece ölçüsüyle şiirler yazmış, halk edebiyatının şekil, içerik ve dilinden faydalanarak klasik şiir ile halk şiirini birbirine yaklaştırmıştır.

Muzaffer Şerif, sosyal psikoloji akımına mensuptur. Ayrıca, 1940'ların sonuna kadar sıkı bir Marksist olarak tanınmıştır.

Prof. Dr. Gürsel Aytaç, belirli bir akıma mensup olmaktan ziyade, yazın kuramı ve karşılaştırmalı edebiyat alanında çalışmalar yapan bir bilim insanıdır. Aytaç, "yeni eleştiricilik" akımının edebiyatın sınırlarını kültür boyutuna açacak ölçüde genişletmesi kapsamında Alman kültür felsefecisi Ernst Cassierer'in yaklaşımlarını değerlendirmiştir.

Hayır, avangart ve fütürizm aynı değildir. Avangart, sanat ve kültür alanlarında öncü olan kimseleri ifade eden bir terimdir. Fütürizm, hız, dinamizm ve makineleşme gibi modern yaşamın unsurlarını yücelten, geçmişi tamamen reddeden bir akımdır. Dolayısıyla, avangart ve fütürizm farklı kavramlardır; avangart genel bir terimken, fütürizm belirli bir sanat ve düşünce akımını ifade eder.

Hikmet Onat, Empresyonizm (İzlenimcilik) akımının Türkiye'deki devamcılarındandır. Ayrıca, 1914 Kuşağı ressamlarındandır.

Edebiyat 6. dönem konuları genellikle şu başlıkları içerir: Türk Edebiyatı Dönemleri: İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı, Geçiş Dönemi, Halk Edebiyatı, Divan Edebiyatı, Tanzimat Edebiyatı, Servet-i Fünun Edebiyatı, Fecr-i Ati Edebiyatı, Milli Edebiyat, Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı. Edebi Akımlar: Realizm, Parnasizm, Sembolizm, Saf Şiir. Metinlerin Sınıflandırılması: Şiir, hikaye, tiyatro. Edebi Sanatlar: Söz sanatları. Bu konular, TYT ve AYT edebiyat sınavlarında da yer alır.

Determinizm, evrendeki her olayın, önceki nedenlere ve koşullara bağlı olarak belirlendiğini öne sürer. Fatalizm ise, olayların kaçınılmaz şekilde kader tarafından belirlendiğini ve insanın bu sürece müdahale edemeyeceğini savunur. İki kavram arasındaki temel fark, determinizmin neden-sonuç ilişkisine vurgu yapması, fatalizmin ise kaderin değiştirilemez olduğunu savunmasıdır.

Ceyhun Atuf Kansu, toplumcu şiir akımına mensuptur. İlk şiirlerini hece vezniyle ve halk şiiri etkisinde yazan Kansu, daha sonra "Garip" akımına yakın bir anlayış benimsemiştir. Kansu, herhangi bir akıma dahil olmak yerine kendi üslubunu kurmaya çalışmıştır.

Zygmunt Bauman, postmodernizm akımına mensuptur. Bauman, modernitenin eleştirmeni olarak tanınır ve modernliğin vaat ettiği projelerin gerçekleşemediğini, mevcut durumun postmodernlik olarak adlandırılabileceğini savunur.

David Hume, empirizm (deneycilik) akımının önemli bir temsilcisidir.

Fehime Nüzhet, belirli bir edebi akıma mensup olmaktan ziyade, Meşrutiyet dönemi kadın yazarlarından biri olarak kabul edilir. Eserlerinde sosyolojik ve siyasi ortamdan izler yansıtmış, özellikle II. Abdülhamit dönemine ilişkin eleştirel bir bakış açısı sergilemiştir. Fehime Nüzhet'in bazı özellikleri: Tiyatro Yazarı: İki kitaplaşmış tiyatro eseri bulunmaktadır. Milli Duygular: Eserlerinde adalet ve vatan sevgisi gibi milli duyguları işlemiştir. Toplumsal Aktivist: Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı sırasında sosyal ve yardım amaçlı toplantılarda yer almış, gönüllü olarak hastabakıcılık yapmıştır.

Mistik yönelimleri yansıtan şiir, mistik şiir akımı veya metafizik yönelimleri yansıtan şiir olarak adlandırılan bir edebi akıma aittir. Mistik şiir akımının bazı temsilcileri: Mevlana Celaleddin Rumi; Faridüddin Attar; William Blake; Emily Dickinson; Necip Fazıl Kısakürek; Asaf Halet Çelebi. Metafizik yönelimleri yansıtan şiirin bazı temsilcileri: İbn Arabi; Süleyman Çelebi; Andrew Marvell; Fazıl Hüsnü Dağlarca; Enis Behiç Konyürek.

İlhan Koman, belirli bir akıma mensup olmaktan ziyade, figüratif soyutlama alanında eserler veren bir heykeltıraştır. Koman'ın sanat anlayışı, bilim ve sanatı bir araya getiren özgün bir yaklaşım sergiler; bu yüzden Türk Da Vinci'si olarak anılmıştır. 1956-1965 yılları arasını Demir Çağı olarak adlandıran Koman, bu dönemde demir ve metal unsurlarla çalışmıştır.

Georges Perec, Oulipo (Ouvroir de Littérature Potentielle - Potansiyel Edebiyat Atölyesi) akımına mensuptur. Oulipo, 1960'larda ortaya çıkan ve edebiyatı matematik, satranç, mantık gibi alanlardan biçimsel olarak yararlanan bir akımdır.

Art Deco ve Bauhaus akımları, 20. yüzyılda etkili olan önemli sanat ve tasarım hareketleridir: Art Deco: 1920'lerde Fransa'da ortaya çıkan Art Deco, kübizm, pürizm ve fütürizm gibi akımların açılı formlarını benimser. Bauhaus: 1919 yılında Almanya'da Walter Gropius tarafından kurulan Bauhaus, sanat ve zanaatı birleştiren, endüstriyel üretimle barışık bir akımdır. Özetle, Art Deco gösterişli ve dekoratif bir yaklaşım sunarken, Bauhaus daha sade ve işlevsel tasarımları savunur.