Zamanaşımı

Kooperatif genel kurul kararı almadan senet imzalamanın zamanaşımı, çıkan veya çıkarılan ortakların alacak ve haklarının istenebileceği süre olan beş yıldır.

Hak düşürücü süre içerisinde dava açılmamışsa, dava açılmamış sayılır ve bu durumda: 1. Zamanaşımı ve hak düşürücü süre etkileri ortadan kalkar. 2. Davadaki talep geçersiz hale gelir. 3. İhtiyati tedbir kararı kendiliğinden ortadan kalkar.

Def-i hak, borçlunun, borçlandığı edimi yerine getirmekten kaçınmak için alacaklının talebi üzerine kullanılır. Bu hak, özellikle aşağıdaki durumlarda öne sürülebilir: - Zamanaşımı def-i: Alacak hakkının zamanaşımına uğraması halinde, borçlu bu def-i hakkını kullanarak alacaklıya karşı dava açılmasını engelleyebilir. - Ödemezlik def-i: Karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde, borçlu kendi edimini yerine getirmemiş olsa bile alacağını talep ediyorsa, diğer borçlu bu def-i hakkını kullanabilir. - Kefilin def-i hakkı: Kefil, alacaklıya başvurmadan önce borçluya gitmek gerektiğini ileri sürerek bu def-i hakkını kullanabilir.

İcra İflas Kanunu (İİK) madde 39'a göre, ilama müstenit takiplerde zamanaşımı, son takip işlemi tarihinden itibaren 10 yıl içinde başlar.

Avukatlık ücret sözleşmesinde zamanaşımı, vekâletin sona erdiği tarihten itibaren başlar. Türk Borçlar Kanunu'nun 126. maddesine göre, vekâlet sözleşmelerinden kaynaklanan alacaklar beş yıllık zamanaşımı süresine tabidir.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) 20. madde, zamanaşımını keser. HMK'ya göre, dava açılması zamanaşımını durdurur ve dava açıldıktan sonra her işlem ve eylemle birlikte zamanaşımı yeniden kesilir, süre tekrar işlemeye başlar.

Varlık şirketine devredilen borcun silinmesi, normal şartlarda 10 yıl süren zamanaşımı süresine tabidir.

Tutuklamada ceza kesme işlemi, Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 66. maddesi uyarınca belirlenen zamanaşımı sürelerine göre yapılır. Bu maddeye göre: - Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda zamanaşımı süresi 40 yıldır. - Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda ise bu süre 30 yıldır. Bu süreler, suçun işlendiği tarihten itibaren işlemeye başlar ve zamanaşımı süresi dolduğunda kamu davası açılamaz veya açılmış dava düşer.

Kat karşılığı inşaat sözleşmesinde zamanaşımı, inşaatın teslim tarihinden itibaren başlar. - Ayıplı ifa durumunda zamanaşımı süresi 5 yıldır. - Ağır kusur halinde ise zamanaşımı süresi 20 yıldır.

Uzamış dava zamanaşımı, Türk Ceza Kanunu'na göre aşağıdaki durumlarda kesilir: 1. Şüpheli veya sanıklardan biri savcı huzurunda ifade verirse veya sorguya çekilirse. 2. Şüpheli veya sanıklardan biri hakkında suçla ilişkili olarak tutuklama kararı verilirse. 3. Bahsi geçen suça dair iddianame düzenlenirse. 4. Sanıklardan en az biri hakkında bile ceza verilmesi halinde. Bu durumların gerçekleşmesi, zamanaşımı süresini sıfırlar ve yeniden başlamasına neden olur.

Evet, zamanaşımı süresi dolmadan sebepsiz zenginleşmeye dayalı dava açılabilir. Türk Borçlar Kanunu'nun 82. maddesine göre, sebepsiz zenginleşme davasında iki farklı zamanaşımı süresi öngörülmüştür: 1. Hak sahibinin öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl içinde dava açılmalıdır. 2. Zenginleşmenin gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıl içinde dava açma hakkı sona erer. Bu süreler dolduktan sonra dava zamanaşımına uğrar ve dava konusu iade talebi geçerliliğini yitirir.

İlamın icrası 10 yıl sürer.

Vize ıslahında zamanaşımı, kısmen ıslah durumunda kesilir. Kısmi davada, sadece dava konusu edilen kısım için zamanaşımı kesilirken, dava dışı kalan bölüm için zamanaşımı işlemeye devam eder.

Taşkın yapı zamanaşımı ve iyi niyet kavramları farklı zaman dilimlerinde başlar: 1. Zamanaşımı Süresi: Taşkın yapı durumunda, zarar gören malik, taşkınlığı öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içinde itiraz etmezse, iyi niyetli taşkın yapı sahibi, uygun bir bedel karşılığında taşan kısım için irtifak hakkı kurulmasını veya mülkiyetin kendisine devredilmesini isteyebilir. 2. İyi Niyet: İyi niyetin başlangıcı, taşkın yapıyı yapan kişinin yapının taştığını bilmediği veya bilmesi gerekmediği an olarak kabul edilir.

Garanti yükümlülüğü, çeşitli hallerde sona erebilir: 1. Asıl Borcun Sona Ermesi: Garanti, asıl borç sona erdiğinde otomatik olarak sona erer. 2. Zamanaşımı: Belirli süreli garanti sözleşmelerinde, süre dolduğunda veya süresiz garanti sözleşmelerinde on yıllık zamanaşımı süresi dolduğunda garanti yükümlülüğü sona erer. 3. Garanti Verenin İflası: Garanti veren, teminat mektubunu vermeden önce iflas ederse, garanti yükümlülüğü de sona erer. 4. Garanti Alanın İbrası: Garanti alanın, garanti vereni ibra etmesi durumunda garanti sözleşmesi sona erer. 5. Karşılık İlişkisinin Kurulması: Garanti edilen riskin gerçekleşmemesi veya garanti tutarının kontrgaranti ile karşılanması durumunda garanti yükümlülüğü ortadan kalkar.

İftirada manevi tazminat zamanaşımı, mağdurun fiili işlemediğinin sabit olduğu tarihten itibaren başlar.

Evet, görevsizlik kararı zamanaşımını keser. Görevsizlik kararı verildiğinde, dava konusu alacak için zamanaşımı, görevsiz mahkemede dava açıldığı tarihte kesilmiş olur.

Cinsel suçlarda zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren hesaplanır. Bazı cinsel suçlar için zamanaşımı süreleri şunlardır: - Basit cinsel saldırı suçunda, ceza 5 yıldan fazla olarak belirlendiğinde dava zamanaşımı süresi 15 yıldır, 5 yıl olarak belirlendiğinde ise 8 yıldır. - Nitelikli cinsel saldırı suçunda dava zamanaşımı süresi 20 yıldır. Cinsel taciz suçunda ise zamanaşımı süresi, suçun işlendiğinin ve failinin öğrenildiği tarihten başlamak üzere 6 aydır.

Ceza zamanaşımı ve cezai şart farklı kavramlardır. Ceza zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belirli bir sürenin geçmesiyle devletin cezalandırma yetkisinin ortadan kalkmasını ifade eder. Cezai şart ise, bir sözleşmenin taraflarından birinin, belirli bir yükümlülüğü yerine getirmemesi durumunda diğer tarafa ödemekle yükümlü olduğu tazminat veya bedeldir.

Zamanaşımı süresi dolduktan sonra icra takibi yapılamaz, çünkü bu durumda alacaklının borçluyu yasal olarak ödeme yapmaya zorlama hakkı ortadan kalkar. Ancak, borçlu kendi rızasıyla borcunu ödemek isterse, bu ödeme geçerli kabul edilir.