YazıSistemleri

Kil tabletler, insanlık tarihi açısından önemlidir çünkü: 1. İlk yazı sistemi: Kil tabletler, M.Ö. 3000’li yıllarda Mezopotamya’da Sümerler tarafından geliştirilen çivi yazısının yazıldığı ilk malzemedir. 2. Bilgi saklama ve yayma: Tabletler, bilginin korunması ve yayılmasında devrim yaratarak yönetişim, bürokrasi ve ekonomik faaliyetlerin verimliliğini artırmıştır. 3. Kültürel miras: Tabletler, dini, sosyal ve kültürel hayatın hemen her yönüyle ilgili konuları içeren edebi eserler ve yasal belgeler gibi çeşitli bilgilerin saklandığı kültürel bir miras olarak kabul edilir. 4. Arkeolojik bulgular: Arkeologların kazılarda bulduğu binlerce tablet, Anadolu ve Mezopotamya uygarlıkları hakkında ayrıntılı bilgilere ulaşılmasını sağlamıştır.

Japonya'da altyazı olmamasının nedeni, Japon dilinin yapısının ve yazı sistemlerinin bu tür bir değişikliği zorlaştırmasıdır. Japonca, kanji, hiragana ve katakana olmak üzere üç farklı yazı sistemi kullanır ve bu sistemler birlikte kullanılır.

Taş tabletlerde çivi yazısı kullanılmıştır.

İlk yazı, M.Ö. 3200 civarında Mezopotamya'da Sümerler tarafından icat edilen çivi yazısı olarak kabul edilir.

Türklerin ilk yazı sistemi, Göktürk alfabesi olarak bilinir.

Eski zamanlarda yazı yazmak için çeşitli malzemeler kullanılmıştır: 1. Çivi Yazısı: İlk çağlarda Sümerler, üçgen uçlu bir aletle kil ve balçıktan yapılan tabletler üzerine çivi yazısı yazmışlardır. 2. Papirüs ve Parşömen: Papirüs ağacının yaprakları ve hayvan derileri, yazının kağıt bulunmadan önceki dönemlerinde kullanılmıştır. 3. Taş ve Metal Yüzeyler: Taşlar, metal levhalar ve çanak çömlek parçaları da yazı yazmak için tercih edilmiştir. 4. Bambu: Çinliler, bambu yüzeyini yazı yazmak için kullanmışlardır. Ayrıca, mağara duvarları ve ağaç kabukları da yazı yazmak için ilkel yöntemler arasında yer almaktadır.

İnkalar, herhangi bir kalem veya yazı aleti kullanmadan bir yazı sistemi geliştirmişlerdir.

Eski Türklerde yazı, çeşitli alfabeler kullanılarak yazılırdı. Bu alfabeler arasında: 1. Göktürk Alfabesi: Türklerin ilk yazılı kaynakları olan Orhun Yazıtları bu alfabeyle yazılmıştır. 2. Uygur Alfabesi: Soğd alfabesinden türetilmiş olup, Uygur Türkleri tarafından kullanılmıştır. 3. Arap Alfabesi: İslam'ın kabulünden sonra resmi yazı dili olarak kullanılmıştır. 4. Kiril Alfabesi: Rusların etkisiyle Orta Asya'da yaygın olarak kullanılmıştır. 5. Latin Alfabesi: 1928 yılında kabul edilene kadar bazı Türk toplulukları tarafından kullanılmıştır.

Runik yazı sistemi, tarihsel olarak Germen halklar arasında kullanılan, özellikle Eski Norse ve Eski İngiliz kültürlerinde belirgin olan bir yazı sistemidir. Özellikleri: - Karakterlerin genellikle dikey çizgilerden oluştuğu basit sembollerden oluşur. - Kuzey Avrupa'da "Futhark" olarak bilinir ve bu isim, alfabedeki ilk altı harfin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. - İlk Futhark alfabesi, başlangıçta 24 harfe sahipti ancak daha sonra 16 harfe indirgenmiştir. Kullanım Alanları: - Avrupa genelinde MS 2. yüzyıldan 17. yüzyıla kadar geniş bir zaman aralığında kullanılmıştır. - Türkler ve Macarlar tarafından da kullanılmıştır.

Çivi yazısı, M.Ö. 1200 civarında Büyük Hitit İmparatorluğu'nun yıkılmasıyla birlikte kaybolur.

Çivi yazısı, insanlık tarihinde kullanılan ilk yazı sistemidir ve Sümerler tarafından milattan önce 3000'li yıllarda bulunmuştur. Dandadadan ifadesi, çivi yazısı ile doğrudan bağlantılı değildir. Bu nedenle, çivi yazısının "Dandadadan" kelimesini anlattığı söylenemez. Çivi yazısı, ekonomik ilişkilerin artması ve karmaşıklaşması sonucu ortaya çıkmış, başlangıçta nesneleri temsil eden sembollerden, zamanla seslere karşılık gelen sembollere evrilmiştir.

Çivi, çivi yazısını oluşturan sembollerin çizgilerine benzediği için bu yazı sistemine verilen isimdir.

Çivili yazı tableti, mektuptan daha eskidir. Çünkü bilinen en eski mektuplardan biri, MÖ 2100-2016 yıllarına tarihlenen ve Sümer dilinde çivi yazısıyla yazılmış bir kil tablettir.

Urartularda iki çeşit çivi yazısı kullanılmıştır: 1. Standart çivi yazısı: Bu yazı türü, kraliyet binaları, kaleler ve zafer anıtları gibi önemli yapılar üzerine yazılmıştır. 2. Hiyeroglif yazısı: Günlük hayatta kullanılan, çivi yazısı bilmeyen memurlar için icat edilmiş, görsel bellekte kolay yer bulan işaretlerden oluşan bir yazı türüdür.

Urartularda ilk defa çivi yazısı bulunmuştur.

Eski Türk alfabesinde isimler, kullanılan alfabeye göre farklı şekillerde yazılırdı. İşte bazı örnekler: 1. Göktürk (Orhun) Alfabesi: Bu alfabede isimler sağdan sola doğru yazılırdı. 2. Uygur Alfabesi: Bu alfabede isimler bitişik olarak yazılırdı ve sadece "Z" harfi ayrı yazılırdı. 3. Arap Alfabesi: Arap alfabesinde isimler de sağdan sola yazılırdı ve büyük-küçük harf ayrımı yoktu. 4. Kiril Alfabesi: Kiril alfabesinde isimler soldan sağa doğru yazılırdı ve 38 harften oluşan bu alfabede 11 tane ünlü harf bulunurdu. 5. Latin Alfabesi: Latin alfabesine geçişle birlikte isimler de bu alfabenin kurallarına göre yazılmaya başlandı.

Araplar yazıyı, Miladi 1. yüzyılda Romalıların zulüm ve işkencelerinden kaçıp Hicaz bölgesine göç eden Nebatlılardan öğrenmişlerdir.

Sümerler, çivi yazısı adı verilen sembolleri kullanmışlardır.

Hiyeroglif, resim yazısı olarak da bilinen, nesnelerin basitleştirilmiş resimlerine dayanan bir yazı sistemidir.

Hititlerin özellikleri beş madde halinde şunlardır: 1. Anadolu'da Siyasal Birliği Sağlayan İlk Devlet: Hitit Devleti, Anadolu'da siyasal birliği sağlayan ilk devlettir. 2. Anallar ile İlk Tarih Yazıcılığı: Hititler, olaylar ve gelişmeleri yıllıklara yazarak tarih yazıcılığını başlatmışlardır. 3. Meşruti Yönetim: Hititlerde meşruti bir yönetim vardı ve Pankuş adlı danışma meclisi bulunuyordu. 4. Hiyeroglif Yazısı: Hititler, Asur çivi yazısının yanında kendilerine ait hiyeroglif yazısını kullanmışlardır. 5. İlk Yazılı Antlaşma: Hititler, Mısırlılarla yaptıkları Kadeş Antlaşması ile tarihin bilinen ilk yazılı antlaşmasını yapmışlardır.