YazıSistemleri

Arap alfabesinin neden sağdan sola yazıldığına dair bazı teoriler şunlardır: Yazma kolaylığı: Sağdan sola yazmak, insanların büyük çoğunluğunun sağlak olması nedeniyle daha kolay kabul edilir. Malzeme kullanımı: Çivi yazısı gibi erken dönemlerde kullanılan malzemelerin (örneğin, kil tabletler) rulo şeklinde olması, sağlak yazarların sol elleriyle ruloyu açıp sabit tutarken sağdan sola yazmalarını kolaylaştırırdı. Oturuş ve yazma şekli: Mezopotamya toplumlarında yerde oturma ve yazı gereçlerini tutma şekli, sağdan sola yazmayı daha pratik hale getirebilirdi. Bu teoriler kesin değildir ve konunun tarihsel açıklaması tam olarak yapılamamıştır.

Fenike alfabesi, günümüz modern alfabelerin atası olarak kabul edilir ve birçok çağdaş alfabenin temelini oluşturmuştur. Önemli olmasının bazı nedenleri: İlk alfabe olması: M.Ö. 1000-1200 yıllarında ortaya çıktığı düşünülmektedir. Pratikliği: Fenike alfabesi, diğer dillere kolayca uyarlanabilen basit bir yapıya sahiptir. Yaygın kullanımı: Fenikeliler, ticaret yaptıkları Akdeniz dünyasında alfabelerini yaymışlardır. Etkisi: Fenike alfabesi, Yunan alfabesini, dolayısıyla Latin ve Kiril alfabelerini; ayrıca Arami, İbranice ve Arapça gibi alfabeleri etkilemiştir.

El yazısını Sümerler bulmuştur. Sümerler, çivi yazısını geliştirerek el yazısına dönüştürmüşlerdir.

Fonetik yazı sistemleri arasında en yaygın olanı Uluslararası Fonetik Alfabe (IPA)'dir. Diğer fonetik yazı sistemleri şunlardır: Braille Alfabesi: Görme engelliler için geliştirilmiş bir yazı sistemidir. Stenografi: Kısaltılmış yazı sistemi olarak kullanılır. Mors Kodu: Nokta ve çizgi tabanlı bir iletişim sistemidir.

İletişimin tarihi, ilk insanların doğayla içgüdüsel olarak kurdukları iletişimle başlar. İletişimin tarihsel süreci şu şekilde özetlenebilir: İlkel Çağlar: Mağaralara çizilen resimler ve taş tabletlere yazılan yazılarla iletişim. Sanayi Dönemi: Telgraf ve çevirmeli telefon gibi icatlarla iletişim. Bilgisayarın Ortaya Çıkışı: Elektronik posta (e-mail) ile yazılı iletişimin hızlanması. İnternetin Ortaya Çıkışı: Sosyal medya ve anlık mesajlaşma ile hızlı ve kolay bilgi paylaşımı. Modern Dönem: Dijital iletişim araçları (cep telefonu, tablet vb.) ile her yerden iletişim. İletişim alanındaki en önemli gelişmelerden biri, Gutenberg'in 15. yüzyılda bulduğu matbaadır.

Dünyada yaklaşık 30'dan fazla temel yazı sistemi bulunmaktadır. Bazı örnekler: Latin alfabesi; Kiril alfabesi; Arap alfabesi; Çin yazı sistemi (logogramlar); Hint (Devanagari) alfabesi; İbrani (Hebrew) alfabesi; Yunan alfabesi.

Yazının ortaya çıkışı, insanların dil bilme yetisinin bir ürünü olarak, çeşitli form ve işaretlerin kullanılmasıyla gerçekleşmiştir. Yazının ortaya çıkış süreci: Resim yazısı (piktografi). Hece yazısı (fonografi). Harf yazısı (akrofoni). Yazının ilk ortaya çıkışı, M.Ö. 3500 civarında Mezopotamya'da yaşayan Sümerler tarafından geliştirilen çivi yazısı ile ilişkilendirilir. Çivi yazısından bağımsız olarak, Eski Mısır'da M.Ö. 3200 civarında hiyeroglif yazısı da geliştirilmiştir.

Sağdan sola yazılan diller genellikle Sami dil ailesine aittir ve bu diller arasında Arapça ve İbranice en bilinen örneklerdir. Bunun yanı sıra, Farsça ve Urduca gibi diller de sağdan sola yazılır. Bu diller, tarih boyunca kullanılan ve kökeni Sami dillerine dayanan yazı sistemlerini sürdürerek bu yazım şeklini korumuşlardır.

Hiyeroglifin ilk olarak kim tarafından bulunduğu kesin olarak bilinmemektedir, ancak bazı görüşler mevcuttur: Sümerler: Hiyeroglifin tarihte ilk kez Sümerler tarafından keşfedildiği düşünülmektedir. Eski Mısırlılar: Mısırlıların hiyeroglif yazısını geliştirdikleri ve bu nedenle "Mısır hiyeroglif yazısı" olarak anıldığı belirtilmektedir. Hiyeroglifin çözümü, 1799 yılında Napolyon'un askerleri tarafından bulunan Rosetta Taşı sayesinde Fransız filolog ve Mısır bilimci Jean-François Champollion tarafından gerçekleştirilmiştir.

Eski Türklerin kullandığı üç yazı sistemi şunlardır: 1. Göktürk (Orhun) Alfabesi: Türklerin kullanmaya başladığı bilinen ilk resmi yazı sistemidir. 2. Uygur Alfabesi: Soğut (Soğd) alfabesinden türetilmiş olup, 18 harften oluşur ve sağdan sola doğru yazılır. 3. Mani Alfabesi: Mani dininin metinlerinin yazıldığı bu alfabe, Arami alfabesinin bir türüdür. Ayrıca, Türkler tarih boyunca Arap, Kiril ve Latin alfabelerini de kullanmışlardır.

Sümerlerin ilk alfabesi, çivi yazısıdır. Çivi yazısı, M.Ö. 3500 civarında, yani günümüzden yaklaşık 5500 yıl önce, Mezopotamya’da Sümerler tarafından geliştirilmiştir. Çivi yazısı, bir olayı veya nesneyi anlatmak üzere resmedilen şekillerden oluşur ve bugünkü anlamı ile ses ve heceleri temsil eden bir alfabe yapısına sahip değildir.

Piktografik yazı sistemi, nesnelerin resim yoluyla temsil edildiği en eski yazı düzeneğidir. Bazı piktografik yazı sistemi örnekleri: Çivi yazısı. Hiyeroglif. Hitit ve Urartu yazı sistemleri. Piktografik yazı, soyut kavramları temsil etmekte yetersiz kalır.

Çivi yazısı, kil tabletler üzerine resimler veya harf görevi gören sembollerle yazılan tarihteki ilk yazı sistemidir. Özellikleri: Hece sistemine dayanır. Biçimi çiviye benzediği için bu adı almıştır. İlk kez Sümerler tarafından kullanılmıştır. Yaklaşık M.Ö. 3500'lerde icat edilmiştir. Papirüsün bulunmasıyla kullanımı sona ermiştir.

Sümerler, çivi yazısını öncelikle kayıt tutma ve bilgi saklama amacıyla kullanmışlardır. Ayrıca, çivi yazısı zamanla edebi ve dini metinlerin yazılmasında da kullanılmıştır. Çivi yazısının kullanımı, Sümerlerin şehir devletleri şeklinde organize olmuş toplumsal yapıları ve bu yapılardaki yönetim ve iletişim ihtiyaçları ile de ilişkilidir.

Piktogram (piktograf), bir eşyayı, bir objeyi, bir yeri, bir işleyişi, bir kavramı resmetme yoluyla temsil eden semboldür. İdeogram, bir düşünceyi betimlemek için kullanılan resim ya da grafik gibi basit gösteregelerdir. Piktogram ve ideogram arasındaki temel fark, piktogramın sadece sembollerden oluşması, ideogramda ise bu sembollere yüklenen duygu ve fikirlerin ifade edilmesidir. Piktogram ve ideogram örnekleri: Piktogram: Cinsiyet simgeleri, spor salonlarındaki voleybol, tenis, basketbol simgeleri, trafik işaretleri, sigara içilir/içilmez sembolleri. İdeogram: Çince, Japonca gibi bazı yaşayan diller ile Antik Mısır dili gibi bazı ölü dil ve yazı sistemlerinde kullanılan semboller.

Kil tabletlerde çivi yazısı kullanılmıştır. Çivi yazısı, kilden yapılma tabletlerin üzerine resimler ya da harf görevi gören ve sesleri temsil eden semboller ile özel bir teknikle yazılan tarihteki ilk yazı sistemidir.

Hitit uygarlığının bulduğu bazı şeyler şunlardır: Hiyeroglif ve çivi yazısı. Anal adı verilen günlükler. İlk uluslararası yazılı barış anlaşması. Resmi nikah. Savaş arabası.

Kil tabletlerin önemli olmasının bazı nedenleri: Tarihsel ve kültürel miras: Kil tabletler, Antik Çağ'da medeniyetlere ait kültürel unsurların kayıt altına alınmasını sağlamıştır. İlk yazılı belgeler: Çivi yazısının ortaya çıkmasıyla birlikte ilk yazılı metinler kil tabletler üzerine yazılmıştır. Arşiv ve kütüphanelerin temeli: Kil tablet koleksiyonları, ilk arşivlerin ve kütüphanelerin temelini oluşturmuştur. Dayanıklılık: Ateşte pişirilerek dayanıklı hale getirilen kil tabletler, asırlar boyunca korunmuş ve önemli bilgilerin sonraki nesillere aktarılmasını sağlamıştır.

Taş tabletlerde kullanılan yazı sistemi, çivi yazısıdır. Çivi yazısı, kil tabletlerin üzerine resimler veya harf görevi gören ve sesleri temsil eden semboller ile özel bir teknikle yazılan tarihteki ilk yazı sistemidir.

İlk yazı, M.Ö. 3500 civarında Mezopotamya'da Sümerler tarafından geliştirilen çivi yazısı olarak kabul edilir. Çivi yazısı, tapınak depolarına giren ürünlerin kaydını tutmak amacıyla ortaya çıkmıştır. Bunun yanı sıra, M.Ö. 3200 civarında Eski Mısır'da hiyeroglif yazısı da ilk yazı örneklerinden biri olarak sayılır.