Postmodernizm

Yıldız Ecevit'in "Türk Romanında Postmodern Açılımlar" kitabı, postmodern edebiyatın Türkiye'deki yayılımını ve modern Türkçe edebiyatın dört önemli metnini ele almaktadır. Kitapta anlatılan konular şunlardır: 1. 20. yüzyıl avangardist roman estetiği: Üstkurmaca, metinlerarasılık ve çoğulculuk gibi temel özelliklerin tasviri. 2. İncelenen eserler: Oğuz Atay'ın "Tehlikeli Oyunlar", Orhan Pamuk'un "Benim Adım Kırmızı", Hasan Ali Toptaş'ın "Bin Hüzünlü Haz" ve Metin Kaçan'ın "Fındık Sekiz" romanları. 3. Eleştirmen-okur inisiyatifi: Yazarlarının bile aklından geçirmediği metinlerarası ilişkiler ve oyunlar kurgulayarak, eleştirmen ve okurların aktif katılımını sağlama. 4. Modern-sonrası Türkçe edebiyatın analizi: Postmodern edebiyat kuramının olanaklarıyla yapılan çözümlemeler.

"Suskunca" romanı, sessiz bir çığlık ve kayıp seslerin haykırışı olarak tanımlanmaktadır. Eserde, üç bölümden oluşan hikayede mor renginin hakimiyeti vurgulanmaktadır. Romanın ana teması, kapalı dünyalar içinde yaşayan kahramanların kendi yerlerini bulma çabası ve bu süreçte yazarın özgür kalemiyle ele aldığı konulardır. Ayrıca, "Suskunca" hiçbir türe sığdırılamayan, denemeyle yoğrulmuş ve şiir, hikaye, masal ve efsaneyi barındıran postmodern bir eser olarak da değerlendirilmektedir.

Lyotard'ın "büyük anlatıların sonu" tezi, modernliğin temel özelliği olan büyük anlatılara (meta-anlatılara) duyulan güvenin kaybolmasıyla ilgilidir. Lyotard'a göre, modernizm, ilerleme, akıl, özgürlük gibi kavramlarla insanlığın tarihini bütünsel bir hikâyeye dönüştürmeye çalışmıştır.

Kazuo İshiguro, postmodernizm akımına mensup bir yazardır.

Faruk Duman, toplumcu gerçekçi, postmodern ve büyülü gerçekçi akımlara mensup bir yazardır.

İhsan Oktay Anar'ın romanlarının kurgusal yapısı, postmodern özellikler taşıyan, çok sesli ve metinlerarası bir yapıdır. Temel özellikler: - Tarih, felsefe, psikoloji, fizik, matematik gibi çeşitli disiplinlerden etkiler taşır. - Geleneksel anlatı türleri (mitler, destanlar, masallar, efsaneler) ile modern unsurları birleştirir. - İç içe geçmiş hikayeler ve kurgu içinde kurgu tekniği kullanılır. - Üstkurmaca yoluyla okurun dikkatini yazara çekerek, üslup ve içerik taklitlerini daha görünür kılar. - Belirsiz zaman ve mekan ifadeleri, stilize dil ve ironi öne çıkar.

"Türk Romanında Postmodernist Açılımlar" kitabını Yıldız Ecevit yazdı.

Post-modernizm tiyatroda, modernizme bir tepki olarak doğmuştur.

Yıldız Ecevit'e göre metinlerarasılığın temel ilkeleri şunlardır: 1. Yapısal veya bağlamsal gönderme: Metinlerarasılık, bir metnin kendisinden önce yazılmış bir metne yapısal ya da bağlamsal gönderme yapmasıdır. 2. Yeniden yazma: Postmodern edebiyat, eski metinlerden esinlenerek "yeniden yazmak" diyebileceğimiz bir metinlerarasılık eğilimine sahiptir. 3. Divan şairlerinin "nazire" anlayışı: Postmodern roman yazarı, Divan şairlerinin "nazire" dedikleri türden yapısal göndermeler yapabilir. 4. Çokseslilik ve çokanlamlılık: Metinlerarasılık, metne yeni anlamlar katılarak çokseslilik ve çokanlamlılık sağlar.

Elif Şafak'ın "Pinhan" romanı, bir derviş olan Pinhan'ın hikayesini anlatarak, Osmanlı dönemi İstanbul'unda geçen bir macerayı konu alır. Romanda işlenen ana temalar şunlardır: - Kendini Tanıma: Pinhan, kimliğiyle ilgili sırları keşfederken, aynı zamanda insan vücudu ile dünya arasındaki benzerlikleri de anlamaya çalışır. - Tasavvuf: Eserde tasavvufi konular ve kavramlar önemli bir yer tutar. - Postmodern Kurgu: Roman, postmodern edebiyatın özelliklerini taşır; üstkurmaca, metinlerarasılık ve çoğulcu yaklaşımlar gibi teknikleri içerir. Ayrıca, romanda Doğu-Batı çatışması, modernleşme ve eşcinsellik gibi konular da ele alınır.

Sokal vakası, akademik yayıncılık ve bilimsel metodoloji açısından önemli bir olaydır çünkü: 1. Bilimsel Aldatmanın Ortaya Çıkarılması: Alan Sokal'ın, postmodern kültüre araştırmaların yayımlandığı bir dergiye gönderdiği ve aslında hiçbir şey anlatmayan makalesi, derginin editoryal süreçlerini ve akademik peer review mekanizmasını sorgulamayı amaçlamıştır. 2. Postmodern Felsefenin Eleştirisi: Sokal'ın şakası, postmodern felsefenin doğa bilimlerine ve bilimsel araştırmalara yaklaşımını eleştirmiş ve bu tür yaklaşımların bilimsel gerçekliği nasıl çarpıtabileceğini ortaya koymuştur. 3. Bilimsel Etik Tartışmaları: Olay, bilimsel etik ve aldatma konuları üzerinde geniş çaplı bir tartışmayı tetiklemiş, bilimsel çalışmalarda dürüstlüğün ve şeffaflığın önemini vurgulamıştır.

Enis Batur, postmodern edebiyat akımı içerisinde değerlendirilmektedir.

Kubilay Aktulum'un "Resimsel Alıntı: Resimlerarası Etkileşimler ve Aktarımlar" kitabı, resim alanında alıntı ve alıntılama biçimlerini ele almaktadır. Kitapta anlatılan konular şunlardır: 1. Resimlerarasılık: Bir resmin, başka bir resim veya resimler arasındaki etkileşimleri ve aktarımları. 2. Göstergelerarasılık: Bir resmin, müzik, sinema, yazın gibi diğer sanatsal biçimlerle olan ilişkileri. 3. Postmodern yaklaşım: Postmodern tanımlamasına uyan yapıtların, biçimsel düzlemde nasıl "oyun" gibi görüldüğü. 4. Çözümsel irdelemeler: Resimlerin betimsel ve çözümsel analizleriyle, gösteren düzlemindeki işleyişlerinin incelenmesi. Kitabın amacı, belirli resimlerin özel çözümlemelerinin yanı sıra, alıntılama, resimlerarasılık ve resimsel etkileşim süreçlerine dair genel bir bakış sunmaktır.

"Deplasmanda Plasebo" ifadesi, Murat Menteş'in aynı adı taşıyan şiirinden alınarak Kaan Boşnak tarafından şarkılaştırılan bir eseri ifade eder. Şiir ve şarkı, aşağıdaki temaları işler: - Psikolojik Durum: Depresif bir ruh hali, antidepresan kullanımı ve içsel çalkantılar anlatılır. - Toplumsal Eleştiri: Medyanın sunduğu kötücül ölçütler ve Al Pacino gibi figürlerin etkisi eleştirilir. - İroni: Kadıköy'de yardım çağrısı yaparken "stop" kelimesinin kullanılması ironik bir anlam taşır. - Kabullenme ve Şükür: Sonunda, yaşananlardan şikayetçi olunmadığı, aksine evrenin sunduğu rol için şükretildiği ifade edilir. Genel olarak, eser postmodernizmin unsurlarını kullanarak insanın kader ve dünya algısını sorgulayan bir bakış açısı sunar.

Orhan Pamuk'un edebi kişiliği şu özelliklerle tanımlanabilir: 1. Nobel Edebiyat Ödülü Sahibi: 2006 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan ilk Türk yazardır. 2. Roman Türü: Pamuk, sadece roman türünde eserler vermiş ve bu türle özdeşleşmiştir. 3. Temalar: Eserlerinde genellikle Doğu-Batı sorunu, tarih, felsefe, aşk ve kimlik gibi temaları işlemiştir. 4. Anlatım Tekniği: Postmodern roman anlayışının temsilcilerinden biri olarak, karmaşık kurgular ve uzun cümleler kullanmıştır. 5. Araştırma ve Titizlik: Pamuk, romanlarını acele etmeden, titizlikle ve çok okuyarak yazmıştır. 6. Kültürel Yaklaşım: Eserlerinde Türk kültürüne ve inançlarına geniş yer vermiş, Batı taklitçisi olmamak için yerel motifleri kullanmıştır.

"Öncü Tiyatro ve Dijital Çağda Gösterim" kitabı, 20. yüzyılın tiyatro sanatındaki önemli olguları ve dijital teknolojinin tiyatroya etkilerini ele almaktadır. Kitapta işlenen konular arasında: - Yönetmenin ortaya çıkışı. - Politik tiyatro. - Törensel tiyatro. - Dans tiyatrosu. Ayrıca, Stanislaviski, Artaud, Brecht ve Grotowski gibi öncülerin yarattıkları akımların birbirleriyle olan bağlantıları da incelenmektedir. Kitabın ikinci baskısına eklenen "Dijital Çağın Tiyatrosu" bölümünde ise, dijital kültür, beden ve bedensel okuryazarlık, yeni uzam anlayışı gibi konular ele alınarak, postmodern teknolojinin tiyatroya katkıları tartışılmaktadır.

Üstkurmaca (metafiction) postmodernizm akımının bir alt türü olarak kabul edilir.

"İhtilal Yapan Adam ve Sandra" kitabı, Ali Erkan Kavaklı tarafından yazılmış olup, postmodern bir ihtilali ve kültür ihtilalini konu almaktadır. Hikayede, Memo ve Sandra'nın başından geçen nefes kesen serüvenler ve şaşırtıcı olaylar anlatılmaktadır.

Varlığın olmadığını savunan yaklaşımlar şunlardır: 1. Nihilizm: Varlığın anlamsız, değersiz ve hiç olduğunu iddia eden felsefi akımdır. 2. Budist Şunyata Öğretisi: Varlığın boşluğunu ve gerçekliğin illüzyon olduğunu öne sürer. 3. Postmodernizm: Gerçeklik ve varlığın nesnel ve sabit olmadığını, metafizik iddiaların reddedilmesi gerektiğini savunur. 4. Taoculuk (Taoizm): Varlığın yokluğa indirgendiğini ve her şeyin Tao'dan geldiğini, dolayısıyla hiçbir şeyin var olmadığını iddia eder.

Yazar Güray Süngü, postmodern akıma mensuptur.