Gürsel Aytaç'a göre felsefi roman, felsefi düşünceleri ete kemiğe büründüren, onlara can veren ve ruh katan romandır. Aytaç, felsefi romanın neliğine ilişkin ayrıntılı kuramsal açıklamalar ve ölçütler ortaya koymamış olsa da, bu tür eserlerin bazı ortak özelliklere sahip olduğunu belirtir: Biçim özeni: Felsefi romanlar, sadece içerik ve konu açısından değil, aynı zamanda biçim açısından da dikkat çeker. Sanat ürünü: Felsefi romanlar, felsefi düşüncelerle beslenmiş yaratıcılık ürünleridir. Aytaç, kitabında felsefi roman örnekleri olarak İbn Tufeyl'in "Hayy Bin Yakzan"ından, Thomas Mann'ın "Büyülü Dağ"ına; Jean-Paul Sartre'ın "Bulantı"sından, Ahmet Ümit'in "Bab-ı Esrar"ına kadar birçok eseri incelemiştir.