Modernleşme

Fatma Aliye'nin "Refet" romanı, Türk edebiyatında yer alan ilk kadın öğretmen başkarakteri içermesi ve kadın dayanışmasını, kadınların gündelik yaşamlarını sade bir dille anlatması açısından önemlidir. Romanın önemli yönleri arasında şunlar sayılabilir: Kadın mücadelesi: Romanda, ev içindeki mücadeleden kız kardeşlik mücadelesine kadar kadınların verdiği savaşlar anlatılır. Sosyal eleştiri: Para ve eğitim gibi toplumsal sorunlara dikkat çekilir. Yenilikçi yaklaşım: Fatma Aliye, romanında İslami bir yaşam çerçevesinde feminist düşünceleri işler. Ayrıca, "Refet"in Türk edebiyatının çalışıp ayakları üzerinde duran ilk kadın karakterlerini anlatması da eserin dikkat çekici yanlarındandır.

Tanzimat ve Islahat fermanlarının ortak amacı, Osmanlı Devleti'ni modernleştirmek ve ayakta tutmak için çeşitli alanlarda reformlar gerçekleştirmektir. Bu fermanların bazı ortak amaçları: Hukukun üstünlüğü ve adalet: Fermanlar, Batılı hukuk ilkelerinin Osmanlı sistemine entegre edilmesini hedefler. Eşitlik: Din, dil ve ırk ayrımı gözetmeksizin tüm Osmanlı vatandaşlarının eşit haklara sahip olması. Merkeziyetçi yönetim: Yerel yöneticilerin yetkilerinin kısıtlanarak merkezi yönetimin güçlendirilmesi. Toplumsal huzur: Azınlık haklarının genişletilmesiyle toplumsal huzurun sağlanması. Batılılaşma: Eğitimde, yönetimde ve askeri alanda Batı normlarının benimsenmesi.

Carter V. Findley'in Osmanlı Devleti hakkındaki bazı görüşleri: Bürokratik Yapı: Findley, Osmanlı bürokrasisini "patrimonyal hane halkı modeli", "özerk dini cemaatler modeli" ve "loncalar modeli" gibi üç modelin etkisi altında inceler. Modernleşme: Osmanlı'da modernleşmenin önce askeri reformlarla başladığını, daha sonra alınan yenilgiler ve ilmiye teşkilatındaki bozulmalar nedeniyle kalemiyenin ön plana çıktığını belirtir. Yönetim Sistemi: Findley, 19. yüzyıl reformlarının eşiğinde Osmanlı'nın yönetim yapısını ve Bâbıâli'nin organizasyonunu ele alır. Hukuk Sistemi: Findley, Mouradgea d’Ohsson'un "Tableau général de l’Empire Othoman" adlı eserini inceleyerek, Osmanlı'nın hukuk sisteminin Avrupa üzerindeki etkilerine odaklanır.

Atatürk'ün eğitim anlayışına dair resimler bulunamadı. Ancak, Atatürk'ün eğitim anlayışına dair bazı bilgiler şu şekildedir: Eğitimde laiklik ilkesi. Herkes için eğitim. Uygulamaya önem verme. Milli eğitim sistemi. Öğretmenlere önem verme.

Millet kıraathanesi ve yeni nesil kıraathane arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Amaç ve Konsept: - Millet kıraathaneleri, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın projesiyle, geleneksel kıraathane kültürünü canlandırarak kitaba ve okumaya teşvik etmeyi amaçlar. - Yeni nesil kıraathaneler, modern tasarım ve teknolojiyle entegre olmuş bir deneyim sunar. Bu mekanlar, sadece kitap okuma değil, aynı zamanda internet erişimi, e-kitap ve dijital yayınlarla geniş bir bilgiye erişim imkanı sağlar. 2. Hizmetler: - Millet kıraathaneleri, ücretsiz kek, çay ve kahve servisi ile kitap okuma alanları sunar. - Yeni nesil kıraathaneler, toplantı, seminer ve yaratıcı atölyeler gibi etkinlikler düzenler; ayrıca girişimcilik ekosistemine katkıda bulunan destek programları ve mentorluk hizmetleri sunar. 3. Sosyal ve Kültürel İşlev: - Millet kıraathaneleri, sosyal iletişimin merkezi olarak insanların bir araya gelip fikir alışverişinde bulunmalarını ve yeni dostluklar kurmalarını sağlar. - Yeni nesil kıraathaneler, inovasyon ve girişimcilik platformlarına dönüşerek toplumun gelişimine katkıda bulunur.

Rasim Özdenören, Türk öykü ve deneme yazarı, aynı zamanda bürokrat olarak tanınan bir kişiydi. Özdenören'in bazı özellikleri: Edebiyata ilgisi: İlk gençlik yıllarında edebiyatla ilgilenen bir arkadaş grubuna dahil olmuş ve bu grupta Sezai Karakoç ile tanışması, edebi kişiliği üzerinde büyük etki yaratmıştır. Yerlilik vurgusu: Türk hikayeciliğinde "yerlilik" unsurunu benimsemiş, Anadolu'nun köy ve kasabalarındaki izlenimlerinden yararlanarak hikayeler yazmıştır. Çok yönlülük: Gazete köşelerinde yıllarca yazı yazmış, birçok kitap yayınlamıştır. Ödüller: "İki Dünya" ile Türkiye Milli Kültür Vakfı Fikir Ödülü, "Denize Açılan Kapı" ile Türkiye Yazarlar Birliği Hikaye Ödülü gibi birçok ödüle layık görülmüştür. Son temsilcisi: "Yedi Güzel Adam" olarak bilinen edebi oluşumun son temsilcisi olarak anılmıştır. Rasim Özdenören, 23 Temmuz 2022'de Ankara'da vefat etmiştir.

Füreya Koral, Türk seramik sanatının önemli bir figürüdür ve Türkiye'nin ilk kadın seramik sanatçısı olarak kabul edilir. Koral'ın önemli olmasının bazı nedenleri: Çağdaş seramiğin öncüsü: Seramiği mimaride kullanmadaki öncü girişimleriyle dikkat çekmiştir. Uluslararası başarılar: Yurt içi ve dışında birçok sergi açmış, çeşitli ödüller kazanmıştır. Geleneksel motifleri modernizmle birleştirmesi: Eserlerinde Türk motiflerini çağdaş bir yorumla işlemiştir. Toplumsal sorumluluk projeleri: Sanatın yanı sıra, resminin gücünü kullanarak toplumsal sorumluluk projelerine katılmış ve özellikle eğitim alanında çalışmalarda bulunmuştur.

I. Mahmud'un Batılılaşma dönemi olarak değerlendirilmesinin sebebi, Lale Devri'nde (1718-1730) büyük bir hız kazanan Osmanlı reform hareketinin Patrona Halil İsyanı ile kesintiye uğradığı bir siyasi ortamda tahta geçmesi ve amcası III. Ahmed'in başlattığı reform politikasını daha çekingen bir üslupla da olsa sürdürmeye gayret etmesidir. I. Mahmud'un Batılılaşma kapsamında gerçekleştirdiği bazı yenilikler şunlardır: Askeri ıslahatlar. Yabancı uzmanlar. Eğitim. I. Mahmud'un bu girişimleri, Osmanlı'da Batılılaşma sürecinin devam ettiğini göstermektedir.

19. yüzyılda Türkiye'de tıp eğitimi, modernleşme çabalarıyla birlikte geleneksel usullerden uzaklaşarak kurumsal bir yapıya kavuşmuştur. Bazı önemli gelişmeler: 1827: Tıbhane-i Amire ve Cerrahhane-i Amire'nin kurulması, çağdaş tıp eğitiminin başlangıcı olarak kabul edilir. 1839: Tıbhane, Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahane adını alarak Galatasaray'daki Enderun Mektebi'ne taşınmıştır. 1867: Türkçe eğitim veren ilk sivil tıp okulu Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye açılmıştır. 1870: Askeri Tıp Okulu'nda dersler Türkçeleşmiştir. Eğitim içeriği: İlk yıllarda yabancı dil ve genel kültür dersleri yer almıştır. İlerleyen yıllarda anatomi, fizyoloji, botanik gibi dersler eklenmiştir. Son sınıfta başarılı öğrenciler, klinik eğitim almak üzere hastanelere gönderilmiştir. Eğitim yöntemi: Usta-çırak ilişkisi devam etse de, modern tıp okullarında teorik eğitime ağırlık verilmiştir. Kadavra üzerinde diseksiyon yapılması yasak olup, modeller üzerinden anatomi öğretilmiştir.

Şapka İnkılabı, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasının ardından, erkeklerin baş örtme uygulamalarının düzenlenerek Batı ülkelerindeki normlara uygun hâle getirilmesi amacıyla 1925 yılında yapılmıştır. İnkılabın yapılma nedenlerinden bazıları şunlardır: Modernleşme: Türk toplumunu çağdaş, tüm anlamıyla ve görünüşüyle modern bir toplum haline getirmek. Zihniyet değişimi: Kıyafet değişimi ile Türk milletinin zihniyet açısından da çağdaş toplumlardan bir farkı olmadığını göstermek. Dini simgelerden arınma: Fesin Müslümanlığın bir simgesi haline gelmiş olması ve yerine şapkanın kabul edilmesinin dinin elden gittiği şeklinde yorumlanması.

Modernleşme süreci toplumsal yapıyı çeşitli şekillerde etkiler: Kentleşme: Modern toplumlar, kırsal alanlardan kentlere büyük bir göç dalgasıyla karakterizedir. Sosyal mobilite: Bireylerin sosyal sınıflarda yükselme veya düşme şansına sahip olduğu bir yapı oluşur. Farklılaşma ve uzmanlaşma: Endüstriyel üretim, farklı meslek gruplarının ortaya çıkmasına ve uzmanlaşmanın artmasına yol açar. Hukuk ve bürokrasi: Modernleşme, devlet tarafından formel hukuk kurallarının ve bürokratik yapılanmaların artmasına neden olur. Din ve eğitim: Dinin toplumsal hayattaki yeri azalır, bilime ve seküler değerlere önem verilir. Kültürel değişim: Okuma yazma oranı artar, geleneksel otorite zayıflar. Modernleşme süreci, farklı sosyolojik yaklaşımlar tarafından farklı şekillerde açıklanır: Fonksiyonalizm: Toplumun işlevsel farklılaşma ve bütünleşme süreçleri üzerinden açıklar. Çatışma teorisi: Sosyal sınıflar arasındaki çatışma ve iktidar mücadelesi perspektifinden inceler. Sembolik etkileşimcilik: Bireyler arası iletişim ve anlam oluşturma süreçleri üzerinden açıklar.

Sadettin Ökten'in "İçimde AVM Var!" kitabının ana fikri, şehir ve medeniyet tasavvuru üzerinden şekillenir. Ana fikirlerden bazıları: Medeniyet tasavvurunun etkisi: Şehirlerin dönüşümü, toplumun sahip olduğu medeniyet tasavvuruyla doğrudan ilişkilidir. Değerlerin kaybı: Kapitalizmin etkisiyle, geleneksel değerler yerini bireysel tüketim ve hırs gibi kavramlara bırakmıştır. Çözüm önerisi: İslam medeniyetinin değerler sistemi, insanlık için tek ümit kaynağıdır. Şehirlerin ahlaki boyutu: Şehirlerin kurulması, dönüştürülmesi veya korunması ahlaki bir problemdir; çünkü şehirler insanların davranışlarını etkiler.

Atatürk, subay üniformasını modernleşme ve Batı standartlarına uyum amacıyla değiştirdi. 1826 yılında kaldırılan Yeniçeri Ocağı'nın yerine kurulan "Asâkir-i Mansûre-i Muhammediye" ordusunun kıyafeti, Batı tarzında ceket, pantolon, fes ve potin olarak düzenlenmişti.

İdadi okulları, Tanzimat Dönemi sırasında kurulmuştur. Bu dönemde kurulan bazı idadi okulları şunlardır: Diyarbakır İdadisi: 1892 yılında inşa edilmiştir. Erzurum İdadisi: 1889 yılında kurulmuştur. Ayrıca, 1875 yılı başlarında, askerî okullara nitelikli öğrenci yetiştirmek amacıyla İstanbul'da dört askerî idadi açılmıştır.

Osmanlı Devleti'nde 18. ve 19. yüzyıl ıslahatları arasındaki temel farklar şunlardır: 18. yüzyıl ıslahatları: Genellikle askeri alanda yapılmıştır. Batı'nın teknik üstünlüğü kabul edilmiş, ancak bu üstünlükten planlı ve programlı bir şekilde yararlanılmamıştır. Islahatlar, padişah ve devlet adamları tarafından gerçekleştirilmiş, halkın desteği sınırlı kalmıştır. 19. yüzyıl ıslahatları: Düşüş dönemini kurtarmak amacıyla daha köklü değişiklikler yapılmıştır. Islahatlar, askeri alanın yanı sıra yönetim, ekonomi, eğitim ve hukuk gibi çeşitli alanlarda gerçekleştirilmiştir. Batı'dan planlı ve programlı bir şekilde yeniliklerin alınması hedeflenmiştir. 18. yüzyıl ıslahatlarına en çok tepki Yeniçeri ve Ulema sınıfından gelirken, 19. yüzyıl ıslahatlarına tepki daha çok Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasından sonra ortaya çıkmıştır.

Musiki inkılabının yapılma nedenleri arasında şunlar sayılabilir: Modernleşme ve batılılaşma: Atatürk, devleti ve toplumu batılı ve çağdaş değerlere ulaştırmak için musiki inkılabını önemli bir ön koşul olarak görmüştür. Yeni bir milli kimlik yaratma: Cumhuriyet devrimleri çerçevesinde, milliyetçilik olgusu doğrultusunda ulusal bir kültür ve kimlik oluşturulmak istenmiştir. Halkın Batı müziğine alıştırılması: Halkın, çok sesli Batı müziğine alışması hedeflenmiştir. Geleneksel müziğin yeniden yorumlanması: Tek sesli Türk müziğinin, Batı müziği kulağı ile yeniden yorumlanarak geliştirilmesi amaçlanmıştır.

Dünden bugüne Türkiye'nin toplumsal yapısı, Osmanlı İmparatorluğu'nun çok uluslu ve çok dinli yapısından modern ulus-devlet yapısına geçiş sürecini ve bu süreçte yaşanan değişimleri anlatır. Bazı önemli noktalar: Cumhuriyetin İlanı: Laiklik, milliyetçilik ve modernleşme temelinde yeni bir toplumsal düzen inşa edilmiştir. Kentleşme: Son yıllarda hızlı bir kentleşme süreci yaşanmaktadır. Etnik ve Dini Çeşitlilik: Türkiye, Türk, Kürt ve diğer etnik grupların yanı sıra Alevi, Hristiyan ve Yahudi gibi farklı dini azınlıkların bir arada yaşadığı bir mozaik yapıya sahiptir. Sosyal Sorunlar: Göç, işsizlik, eğitim-istihdam uyumsuzluğu ve gelir eşitsizliği gibi sorunlar toplumsal yapıyı etkilemektedir.

Düzce'nin Cumayeri ilçesinde bulunan saat kulesi, ilçenin modernleştirilmesi amacıyla yapılmıştır. Ayrıca, Cumayeri'nde bulunan saat kulesi, İstiklal Caddesi ve Orta Mahalleyi birbirine bağlayan dev kavşağa estetik bir görünüm kazandırmak için de inşa edilmiştir.

Ortadoğu'yu modernleştiren devlet olarak öne çıkan bir ülke bulunmamaktadır. Ancak, modern Ortadoğu'nun oluşumunda etkili olan bazı devletler şunlardır: Osmanlı İmparatorluğu: 20. yüzyılın başlarında imparatorluğun parçalanması, modern Ortadoğu devletlerinin temellerini atmıştır. İngiltere ve Fransa: 19. yüzyıl boyunca Ortadoğu'da nüfuzlarını genişletmiş ve çeşitli topraklar üzerinde kontrol sağlamıştır. Napolyon'un Mısır'ı işgali: 1798'de Napolyon'un Mısır'ı işgal etmesi, Batılı güçlerin bölgedeki etkisini artırmıştır. Modern Ortadoğu'nun oluşumu, 18. yüzyılın sonlarından 20. yüzyılın başlarına kadar olan dönemi kapsar ve bu süreçte siyasi, askeri ve sosyal değişiklikler yaşanmıştır.

Fişekhane, 19. yüzyılda metalik kapsüllü fişek üretimi amacıyla kurulmuştur. 1840'larda "Fabrika-i Hümayun" olarak adlandırılan yapı topluluğu içinde yer alan Fişekhane, makine fabrikası, silah fabrikası ve devlete bağlı zırhlı araç bakım yeri olarak da işlev görmüştür. 2020 yılında tamamlanan restorasyon projesiyle ise kültür-sanat ve eğlence mekanı olarak hizmet vermeye başlamıştır.