Reformlar

En güçlü kraliçe olarak birkaç isim öne çıkmaktadır: Kraliçe II. Elizabeth. Danimarka Kraliçesi II. Margrethe. Akitanyalı Eleanor. Kleopatra VII.

Islahat Fermanı'nın amacı, Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılmaktan kurtarılması için siyasi kuruluşlar, kişi hakları ve yeni kurumların kurulması konularında köklü değişiklikler gerçekleştirmektir. Islahat Fermanı'nın diğer amaçları: Gayrimüslimlere yeni haklar tanımak ve genel vatandaşlık kavramını oluşturmak. Azınlık isyanlarını sonlandırmak ve bu azınlıkların devlete olan bağlılıklarını yeniden tesis etmek. Avrupalı devletlerin Osmanlı iç işlerine karışmasını önlemek. Kırım Savaşı'nı sona erdirecek Paris Antlaşması'nda Osmanlı lehine kararlar alınmasını sağlamak.

Tanzimat Dönemi, 1839 yılında Tanzimat Fermanı'nın ilanıyla başlayan ve 1876'da II. Abdülhamit'in tahta çıkmasıyla sona eren, Osmanlı İmparatorluğu'nda modernleşme ve yenilenme dönemidir. Bazı önemli özellikleri: Hukuk ve eşitlik: Tüm Osmanlı vatandaşlarına din ve etnik köken ayrımı gözetmeksizin eşit haklar ve özgürlükler tanındı. Eğitim ve reformlar: Eğitim bakanlığı kuruldu, okullar ilk, orta, lise ve yüksekokul olarak kategorize edildi, öğretmen okulları ve bürokrat yetiştirmek için mülkiye mektebi açıldı. Edebiyat ve sanat: Batı etkisi altında roman, modern hikâye, tiyatro, gazete, makale, eleştiri ve anı gibi türlerin ilk örnekleri verildi. Ekonomik bağımlılık: Osmanlı Devleti'nin Avrupa devletlerine olan ekonomik bağımlılığı arttı.

Büyük Kral Sejong, Joseon Hanedanlığı'nın dördüncü kralı olup, 1418-1450 yılları arasında hüküm sürmüştür. En önemli başarıları şunlardır: Hangıl Alfabesi: Korecenin özgün alfabesi olan Hangıl'ü oluşturmuş ve 1446'da halka tanıtmıştır. Bilimsel ve Teknolojik Gelişmeler: Astronomi, tarım, tıp ve mühendislik alanlarında ilerlemeleri teşvik etmiş, su saatleri ve göksel küreler gibi bilimsel araçlar yaptırmıştır. Tarım Reformları: Tarımsal verimliliği artırmak için yeni teknikler geliştirmiş ve vergi sistemini çiftçiler lehine güncellemiştir. Askeri Seferler: Kuzeye askeri seferler düzenleyerek yeni fethedilen bölgelerde yerleşim politikaları uygulamıştır. Kamu Refahı: Hükümet serflerine doğum izni gibi sosyal reformlar gerçekleştirmiştir.

Lale Devri, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1718 yılında Pasarofça Antlaşması ile başlayıp 1730'daki Patrona Halil İsyanı ile sona eren bir dönemdir. Bu dönemde: Batı ile ilişkiler gelişmiş ve reform hareketleri başlamıştır. Kültürel etkileşim artmış, Avrupa'nın sosyal ve kültürel üstünlüğü kabul edilmiştir. Sanat, mimari ve toplumsal hayatta yenilikler yapılmıştır. Lale Devri, "zevk ve sefa" dönemi olarak da bilinir.

İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin temel amaçları şunlardır: Osmanlı İmparatorluğu'nu anayasal düzene kavuşturmak ve Meclis-i Mebûsan'ın tekrar açılmasını sağlamak. II. Abdülhamid yönetimine ve dönemin baskıcı rejimine son vermek. Devletin toprak bütünlüğünü ve siyasi bağımsızlığını yabancı müdahalelerinden korumak. Osmanlı'daki topluluklar arasında ıslahat düşüncesini yaymak. Osmanlı'nın gelişmiş ülkelerin becerilerine sahip olduğunu yabancı ülkelere kanıtlamak. Osmanlı'nın hilafet makamını ve hanedanını devlete yararlı olacak şekilde geliştirmek ve güçlendirmek. Cemiyet, 1913'te Bâb-ı Âli Baskını'ndan sonra yönetimde hakim güç olmuştur.

Urukagina'nın yaptığı bazı reformlar: Tapınak yönetimindeki adaletsizliği giderme: Başta asker olan Urukagina, tapınak yönetimindeki adaletsizliği fark edip tarihin ilk devrimini yaparak tahta geçmiştir. Halkı koruma: Din adamlarının ayrıcalıklarını elinden almış ve halkı zora sokan uygulamalar ile vergilerden kurtulmayı sağlamıştır. Toplumsal yapıyı düzenleme: Toplumsal yapıyı düzenleyen bir dizi kural madde madde yazılmıştır. Engelli bireyleri destekleme: Engelli bireylerin devlet tarafından desteklenmesini sağlamıştır. Tefecilik, hırsızlık ve cinayetle mücadele: Kenti tefecilerden, hırsızlardan ve katillerden arındırmıştır. Mülkiyet hakkını tanıma: "Tarla sürenin, hayvan sağanındır" yaklaşımıyla ilk mülkiyet hakkını tanımıştır. Urukagina'nın reformları, "Urukagina Kanunları" olarak bilinen ve tarihteki ilk yazılı kanunlar olarak kabul edilen metinlere yansımıştır.

"Büyük Kral Sejong" (The Great King, Sejong) dizisi, Joseon Hanedanı'nın dördüncü hükümdarı olan Sejong'un hayatını konu alır. Dizinin konusu: Üçüncü prens Chungnyeong'un tahta çıkışı ve Joseon'u istikrara kavuşturması. Sejong'un, Kore yazı sistemi Hangul'u icat etmesi. Sejong'un, bir yağmur göstergesi, güneş saati ve kum saati gibi kültürel mirasları ortaya koyması. Sejong'un, eğitici siyaseti ve Çin ile olan ilişkileri.

II. Selim ve III. Selim'in önemli olmasının bazı sebepleri şunlardır: II. Selim: Osmanlı tarihinde devlet yönetimiyle ilgilenmeyen ve ordusunun başında sefere gitmeyen ilk padişahtır. Sokollu Mehmed Paşa gibi güçlü bir vezire sahip olup, devlet işlerinde ondan destek almıştır. İstanbul ve imparatorluğun birçok bölgesinde mimari eserler yaptırmış, önemli yapıların onarımını gerçekleştirmiştir. Selimiye Camii'nin yapımını usta mimar Mimar Sinan'a emanet etmiştir. III. Selim: Osmanlı İmparatorluğu'nda modernleşme ve geçiş döneminin öncüsü olarak kabul edilir. Avrupa'daki değişimleri takip ederek, Osmanlı'da modernleşmeyi teşvik etmiş ve bu doğrultuda reformlar gerçekleştirmiştir. Batı tarzı eğitim, askeri reformlar, teknolojik ilerlemeler ve sanayileşme gibi alanlarda önemli adımlar atmıştır. Danışma kurullarına önem vermiş, meşveret meclislerini etkin bir şekilde kullanmıştır. Uluslararası diplomasi alanında önemli yenilikler yapmış, ilk daimi elçilikleri kurmuştur.

İmparator Meiji (Mutsuhito), 1867-1912 yılları arasında Japonya'da önemli modernleşme ve reform hareketlerine öncülük etmiştir. Bazı önemli girişimleri şunlardır: Tokugawa Şogunluğu'na son verme: 1868'de samurayların desteğiyle şogunluğu ortadan kaldırarak yönetimi fiilen ele almıştır. Batılılaşma: 1868'de Japonya'yı Batılılaşma yoluna sokan Beş Maddelik Ant'ı yayımlamıştır. Eğitim reformları: 1872'de yeni bir okul sistemi kurmuş, geleneksel Konfüçyüsçü anlayışı terk ederek batılı tarzda bir eğitim sistemine geçmiştir. Ekonomik ve teknolojik gelişmeler: Piyasa ekonomisi ve yeni bir para sistemi kurmuş, fabrikalar, şirketler ve bankalar kurmuş, bu alanlarda batılı eğitimcileri ülkeye davet etmiştir. Anayasa ve parlamento: 1889'da Prusya'nın anayasa sistemine benzer bir anayasa kabul ettirmiş ve anayasal monarşiyi kurmuştur. Askeri zaferler: 1894-95 Birinci Çin-Japon Savaşı ve 1904-05 Rus-Japon Savaşı'nda Japonya'nın zafer kazanmasında rol oynamıştır. Kolonizasyon: 1895'te Tayvan'ı, 1910'da ise Kore'yi Japonya'ya ilhak etmiştir.

II. Mahmud, Osmanlı tarihinde önemli bir yere sahiptir çünkü Osmanlı modernleşmesinin temellerini atan yenilikçi bir padişahtır. II. Mahmud döneminde gerçekleşen bazı önemli yenilikler şunlardır: Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması. Avrupai tarzda eğitim veren orduların kurulması. Kıyafet düzenlemelerinin yapılması. Eğitim alanında yapılan reformlar. Devlet teşkilatında yapılan değişiklikler. Bu yenilikler, Osmanlı'nın çöküş sürecindeki durumu bir süre daha ayakta tutmayı başarmış ve Tanzimat Fermanı'na giden yolun hazırlayıcısı olmuştur.

II. Mahmud'un en büyük başarısı olarak Osmanlı İmparatorluğu'na modern bir yapı kazandırması ve imparatorluğun çöküşünü bir süre daha ertelemesi gösterilebilir. Bu doğrultuda gerçekleştirdiği bazı önemli ıslahatlar şunlardır: Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması (Vaka-i Hayriye). Batı tarzı reformların başlatılması: Kıyafet düzenlemeleriyle memurlara pantolon ve fes giyme zorunluluğu getirilmesi, ilk nüfus sayımının yapılması, ilk posta teşkilatının kurulması ve Osmanlı'nın ilk resmi gazetesi Takvim-i Vekayi'nin yayımlanması. Eğitim alanında yenilikler: İlköğretimi zorunlu hale getirmesi, modern tıp ve harp okullarının kurulması. Devlet teşkilatında düzenlemeler: Divan-ı Hümayun'un lağvedilip bakanlıkların ve meclislerin kurulması.

Osmanlı'da modernleşme süreci, 1770'li yıllarda askeri yenilgiler ve toprak kayıpları sonrasında, Batı'nın üstünlüğünün kabul edilmesiyle başlamıştır. Modernleşmenin başlangıç aşamaları: III. Selim Dönemi (1789-1807). II. Mahmut Dönemi (1808-1839). Modernleşmenin kurumsallaşması: Tanzimat Fermanı (1839). Osmanlı'da modernleşme, askeri alanın dışına çıkarak topyekün bir reform hareketine, 19. yüzyılla birlikte dönüşmüştür.

Kemalizm, Türkiye Cumhuriyeti'nin, Mustafa Kemal Atatürk'ün fikir ve ilkelerini esas alan kurucu ideolojisidir. Kemalizm'in bazı temel ilkeleri: ulusalcılık (ulusçuluk, milliyetçilik); halkçılık; cumhuriyetçilik; laiklik; devletçilik; inkılapçılık (devrimcilik).

Tanzimat Dönemi'nde gerçekleşen bazı gelişmeler şunlardır: Hukuk alanında: Tüm vatandaşlar "Osmanlı vatandaşı" sayılarak din farklılıklarına bağlı ayrıcalıklar kısmen kaldırıldı. Mali alanda: İlk bütçe hazırlandı, vergiler düzenli ve gelirlere göre dağıtılmaya başlandı. Askeri alanda: Zorunlu askerlik sistemi kuruldu. Eğitim alanında: Mekatib-i Umumiye Nezareti kuruldu, Darülmuallim ve Mekteb-i Mülkiye-i Şahane açıldı. Sanayileşme: Devlet eliyle atölye ve tesis kurulmasını amaçlayan sanayileşme başladı. Siyasal ve toplumsal alanda: İl genel meclisleri kuruldu, sivil haklar ve özgürlükler artırıldı. Tanzimat Dönemi, 1839'da Gülhane Hatt-ı Şerifi'nin ilanıyla başlamış ve 1876'da II. Abdülhamit'in tahta çıkmasıyla sona ermiştir.

Ekber Şah'ın önemli olmasının bazı nedenleri: Yönetim Yeteneği: Adil mahkemeler kurmuş, vergi toplamada adalet sağlamış ve Hindu ve Müslümanların kendi geleneklerine göre yargılandıkları bir hukuk düzeni geliştirmiştir. Toprak Genişletme: Saltanatı sırasında Malwa, Gujarat, Bengal, Keşmir, Sind ve Kandehar gibi bölgeleri imparatorluğa katmıştır. Kültürel ve Sanatsal Katkılar: Fetihpûr Sikri'yi bir sanat merkezi haline getirmiş, Türk-İslam mimarisinin güzel eserlerinin yapılmasını sağlamıştır. Dinî Hoşgörü: Farklı dinlerin temsilcileriyle görüşmüş, "Din-i İlahi" adında yeni bir din kurmaya çalışmış ve dinî özgürlüğü savunmuştur. Teşkilatçılık: Devlet memurlarının rütbe ve derecelerini belirleyerek, zeametleri hükümdarın mülkü haline getirmiştir.

Islahat hareketleri sonucunda Osmanlı'da kurulan bazı kurumlar şunlardır: Askeri Kurumlar: Nizam-ı Cedit Ordusu; Sekban-ı Cedit Ordusu; Eşkinci Ocağı; Asakir-i Mansure-i Muhammediyye; Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn; Harp Okulu; Tıbbiye. Eğitim Kurumları: Mekteb-i Ulum-ı Harbiye; Mekteb-i Şahane-i Tıbbiye; Mekteb-i Maarif-i Edebiye; Mekteb-i Maarifi Adliye; Mühendishaneler ve teknik okullar. Yönetim Kurumları: Nazırlıklar (Bakanlıklar); Meclis-i Vala-yı Ahkam-ı Adliye; Dar-ı Şura-yı Bab-ı Ali; Dar-ı Şura-yı Askeri. Diğer Kurumlar: Posta Nezareti; Takvim-i Vekayi (ilk resmi gazete); Tulumbacılar Ocağı (itfaiye teşkilatı); Ziraat Bankası.

III. Selim, Osmanlı İmparatorluğu'nu modernleştirmek ve reformlarla güçlendirmek istediği için yenilikçi bir padişah olarak kabul edilir. Bu amaç doğrultusunda gerçekleştirdiği bazı yenilikler şunlardır: Askeri reformlar: Batı tarzında eğitilen ve modern silahlarla donatılan Nizam-ı Cedit ordusunu kurdu. Eğitim reformları: Askeri okullarda yabancı dil (Fransızca) eğitimini başlattı ve modern teknik okullar açtı. Yönetim ve diplomatik değişiklikler: Merkezi otoriteyi güçlendirdi, bürokraside düzenlemeler yaptı ve Batı devletleriyle daha yakın ilişkiler kurdu. Donanma yatırımları: Donanmanın güçlendirilmesi için Tersane-i Amire Hazinesi'ni oluşturdu. Ancak, bu reformlar Yeniçeriler ve geleneksel yapıyı koruyan gruplar tarafından direnişle karşılandı ve III. Selim, 1807'de Kabakçı Mustafa İsyanı sonucunda tahttan indirildi.

Büyük Katerina olarak bilinen II. Katerina'ya bu unvanın verilme sebeplerinden bazıları şunlardır: Aydınlanma fikirlerinin yayılması. Toprak genişlemesi. Sanat ve bilime katkı. Reformlar. Polonya'nın bölünmesi.

Mustafa Kemal Atatürk, Türk milletini çağdaş bir toplum haline getirmek istemiştir çünkü çağdaşlaşma, her bakımdan içinde bulunulan zamanın gereklerini benimseme ve o gereklere uyma anlamına gelmektedir. Atatürk'ün Türk milletini çağdaş bir toplum haline getirmek istemesinin bazı nedenleri: Tam bağımsızlık. Modernleşme ve ilerleme. Bilimsellik ve akılcılık. Saygınlık kazanma. Atatürk, bu amaçlarını gerçekleştirmek için hukuk, eğitim, ekonomi ve sosyal yaşam gibi birçok alanda reformlar gerçekleştirmiştir.