Modernleşme

"Matmazel Noraliya'nın Koltuğu" romanı, karşılaştığı olayları materyalist ve pozitivist bir dünya görüşü ile açıklamaya çalışan gencin şüpheye düşmesi ve bu şüpheden kurtulup huzura kavuşmasını anlatır. Romanda işlenen diğer temalar arasında modernleşme ve geleneksel değerler arasındaki çatışma, toplumsal ve bireysel krizler yer alır. Mekân ve zaman unsurları da romanın anlatımında önemlidir: Olaylar, II. Dünya Savaşı sonrasında, 1943 yılının ilk altı ayında geçer ve romandaki iki farklı mekân, Ferit'in ruh halindeki değişimleri yansıtır.

Taksim Cumhuriyet Anıtı, Cumhuriyet'in ilanından sonra İstanbul'u modern bir şehir haline getirme çabaları kapsamında yapılmıştır. Anıtın yapılma amaçları arasında: - Bölgeyi modern bir meydan haline getirme; - Yeni rejimi ve değerlerini halka tanıtma; - Milli Mücadele ve Cumhuriyet'in görsel sanatlarla yansıtılması.

İbrahim Kalın'ın "Akıl ve Erdem" kitabı, modern dünyada bir özne olmanın imkân ve imtihanlarını ele almaktadır. Kitapta işlenen konular arasında şunlar yer almaktadır: Gelenek-modernite, Doğu-Batı, yerel-küresel ikilemleri: Bu ikilemleri aşarak bir var olma biçimi inşa etmenin mümkün olup olmadığı. Özgürlük-güvenlik, birey-cemaat ilişkileri: Bu kavramların birbirleriyle olan etkileşimi ve modern toplumdaki yeri. Türk modernleşmesi: Eleştirel bir bakış açısıyla Türk modernleşmesinin değerlendirilmesi ve Türkiye'nin ne tür imkân ve kabiliyetlere sahip olabileceği. Ayrıca, kitapta toplumsal muhayyile kavramı üzerinden yapılan bir tahlille, dar ve katı kategorilerin ötesine geçilmeye çalışılmaktadır.

II. Mahmud, geleneksel olarak giyilen sarık ve kalpak yerine fesin yaygınlaşmasını modernleşme ve Batılılaşma çabaları kapsamında sağlamıştır. Bu reformun nedenleri arasında: - Laik düşünceyi pekiştirme isteği; fes, dinsel bir simge olan sarığın aksine laik bir başlık olarak kabul ediliyordu. - Farklı uygulama karmaşasını ortadan kaldırma; modern kıyafetler, ülkedeki çeşitli giyim geleneklerini standartlaştırmayı hedefliyordu. - Batı tarzı kıyafetleri benimseme; II. Mahmud, Avrupa'ya özenti olarak görülen Batı tarzı kıyafetleri zorunlu hale getirmiştir.

Mustafa Kemal Atatürk, Batıdaki bilimsel ve teknolojik gelişmelere önem vermiştir çünkü bu gelişmelerin toplumsal, ekonomik ve kültürel ilerlemenin temelini oluşturduğuna inanmıştır. Atatürk'e göre, bilim ve teknikte ileri olmak, her türlü mücadelede başarılı olmanın başlıca şartıydı ve bu nedenle eğitim almış bireylere ihtiyaç vardı. Bu doğrultuda, Atatürk Türkiye'de bilim ve teknoloji alanında birçok kurum kurmuş ve bilimsel çalışmaları teşvik etmiştir.

Osmanlı Devleti, modernleşme ve geri kalmışlığını giderme amacıyla 18. ve 19. yüzyıllarda Avrupa'yı örnek almıştır. Bunun başlıca nedenleri şunlardır: 1. Ekonomik Nedenler: Avrupa'nın sanayileşme ve ticarette ilerlemesi, Osmanlı'nın ekonomik gelişimini sağlamak için Avrupa'yı örnek almasına yol açtı. 2. Askeri Nedenler: Avrupa'nın askeri teknoloji ve organizasyon alanındaki başarıları, Osmanlı'nın askeri alanda yenilik yapmasına neden oldu. 3. Siyasi Nedenler: Avrupa'daki meşruti monarşi ve demokratik yönetimler, Osmanlı'da da benimsenmeye çalışıldı. 4. Kültürel Etkileşim: Avrupa'nın sanat, edebiyat, müzik ve bilim alanlarındaki yenilikleri, Osmanlı'da da etkisini gösterdi. 5. Dış Baskılar: Avrupa'nın siyasi ve askeri baskısı, Osmanlı'yı modernleşme yolunda Avrupa'yı örnek almaya zorladı.

Osmanlı Devleti'nde süreklilik ve değişim süreci, 18. yüzyılın sonlarına doğru başlamıştır. Değişimin önemli adımları arasında: - Askeri alanda yapılan ıslahatlar (örneğin, Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması). - Tanzimat Fermanı ile başlayan ve yönetim, hukuk, eğitim gibi alanlarda yenilikler içeren reformlar. - I. ve II. Meşrutiyet ile anayasal monarşiye geçiş. Bu süreç, Osmanlı'nın modern Türkiye'nin temellerini attığı bir döneme kadar devam etmiştir.

Cumhuriyet'in ilk yıllarında Türkiye toplumu, modernleşme ve batılılaşma hedefleriyle önemli değişimler yaşamıştır. Bu dönemde yaşanan bazı toplumsal gelişmeler şunlardır: Eğitim Reformları: Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitim sistemi birleştirilmiş, laik eğitim kurumları oluşturulmuş ve modern okullar açılmıştır. Kadının Toplumdaki Yeri: Kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınmış, iş gücüne katılmaları ve sosyal yaşamda eşit haklara sahip olmaları sağlanmıştır. Hukuk Reformları: Medeni Kanun'un kabulü ile aile yapısı ve toplumsal ilişkiler modern bir çerçeveye oturtulmuş, kadınlar ve çocuklar için daha koruyucu bir hukuk sistemi oluşturulmuştur. Ekonomik Yenilikler: Sanayileşme ve tarımsal üretimi artırma çabalarıyla ekonomik alanda yenilikçi politikalar geliştirilmiş, tarımda modern teknikler kullanılmaya başlanmıştır. Kıyafet Değişikliği: Şapka Giyilmesi Hakkında Kanun ile fes ve kalpak gibi serpuşların giyilmesi yasaklanmış, din adamlarının ibadet yerleri dışında dini kıyafetlerle gezmeleri engellenmiştir.

Çağdaş düşünce tarihi, altı ana dönem çerçevesinde incelenebilir: 1. 1860'lardan 1923'e: Erken modernleşme dönemi. 2. 1923-1945 arası: Ulus inşası dönemi. 3. 1945-1960 arası: Farklılaşma dönemi. 4. 1960-1980 arası: Fraksiyonel çeşitlenme dönemi. 5. 1980-2000 arası: Çoğulculaşma dönemi. 6. 2000 sonrası: Küreselleşme ve neoliberalizasyon dönemi. Ayrıca, antik dönem, orta çağ, rönesans ve modern dönem de düşünce tarihinin önemli evreleri olarak kabul edilir.

Atatürk'ün yaptığı devrimlerin amacı, Türkiye'yi çağdaş uygarlık düzeyine çıkarmak ve toplumsal, kültürel, yasal ve iktisadi alanlarda yenilikler yaparak ülkeyi modern bir ulus devletine dönüştürmekti. Bu devrimler beş ana başlık altında toplanabilir: 1. Siyasal Devrimler: Saltanatın kaldırılması, Cumhuriyetin ilanı ve Halifeliğin kaldırılması gibi değişikliklerle ulusal egemenliği sağlamak. 2. Toplumsal Devrimler: Kadınlara eşit haklar verilmesi, şapka ve kıyafet devrimi, tekke ve zâviyelerin kapatılması gibi düzenlemelerle toplumsal yapıyı değiştirmek. 3. Hukuk Devrimi: Mecellenin kaldırılması ve laik hukuk düzenine geçilmesi. 4. Eğitim ve Kültür Alanındaki Devrimler: Öğretimin birleştirilmesi, yeni Türk harflerinin kabulü, Türk Dil ve Tarih Kurumlarının kurulması. 5. Ekonomi Alanındaki Devrimler: Aşarın kaldırılması, sanayinin teşvik edilmesi, kalkınma planlarının uygulanması.

Atatürk'ün inkılapçılık ilkesi ile ilgili bazı sözleri şunlardır: 1. "Yaptığımız ve yapmakta olduğumuz inkılapların amacı, Türkiye Cumhuriyeti halkını tamamen modern ve bütün anlamı ve biçimiyle uygar bir toplumsal heyet durumuna getirmektir". 2. "İnkılap, milletin esenliği için halk adına yapılır". 3. "Türk inkılabı, çağdan alıp yeni bir çağa götürdüğümüz büyük bir atılımdır". 4. "Medeniyet yolunda muvaffakiyet, yenileşmeye bağlıdır. Sosyal hayatta, iktisadi hayatta, ilim ve fen sahasında muvaffak olmak için yegâne gelişme ve ilerleme yolu budur". 5. "Biz, Batı medeniyetini bir taklitçilik yapalım diye almıyoruz. Onda iyi olarak gördüklerimizi, kendi bünyemize uygun bulduğumuz için, dünya medeniyet seviyesi içinde benimsiyoruz".

Türk eğitim tarihinde eğitimi şekillendiren etkenler şunlardır: 1. İslamiyet'in Kabulü: İslamiyet'in benimsenmesi, eğitim anlayışında önemli değişikliklere yol açtı ve dini ağırlıklı bir eğitim sisteminin kurulmasına neden oldu. 2. Devlet Adamlarının Önemi: Devlet adamlarının eğitim ve öğretime büyük önem vermesi, eğitim kurumlarının yaygınlaşmasını sağladı. 3. Farabi, İbni Sina Gibi Düşünürler: Bu dönemin önemli bilim insanları, eğitim anlayışına katkıda bulundu ve Arapça-Farsça eserlerin Türkçeye çevrilmesini sağladı. 4. Örgün Eğitim Kurumlarının Yaygınlaşması: Uygurlar döneminde planlı ve örgün eğitime geçildi, matbaa kullanıldı ve yazılı bilgiler önem kazandı. 5. Çağdaşlaşma Çabaları: Tanzimat ve Meşrutiyet dönemlerinde eğitimde modernleşme çabaları, yeni öğretim yöntemleri ve ders araç gereçlerinin kullanılması gibi yenilikleri beraberinde getirdi. 6. Atatürk'ün İnkılapları: Cumhuriyet döneminde Atatürk, eğitimin demokratik, laik, çağdaş ve milli olması için önemli adımlar attı.

Nizâm-ı Cedîd ordusu, Osmanlı Devleti'nde askeri ve idari modernleşme amacıyla kurulmuştur. Bu ordunun kurulma nedenleri şunlardır: 1. Askeri Yenilgiler: Osmanlı'nın 17. yüzyıl sonlarından itibaren artan askeri yenilgileri, devletin askeri yapısının yetersizliğini ortaya koymuştur. 2. Avrupa'nın Teknolojik İlerlemesi: Avrupa devletlerinin ordularında uygulanan yeni eğitim metotları ve teknolojik yenilikler, Osmanlı ordusunun geride kaldığını göstermiştir. 3. İç ve Dış Baskılar: Devletin iç huzursuzlukları ve isyanlar ile dış tehditlerin artışı, modern bir orduya duyulan ihtiyacı daha da belirgin hale getirmiştir. Bu reformlar, Sultan III. Selim döneminde (1789-1807) gerçekleştirilmiştir.

Eski hukuk ve modern hukuk arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Hukukun Kaynağı: Eski hukuk genellikle din, gelenekler veya kralların emirleri gibi kaynaklara dayanırken, modern hukuk laik bir yapıya sahiptir ve Anayasa, yasalar, uluslararası antlaşmalar ve teamüllere dayanır. 2. Kapsam ve Uygulama Alanı: Eski hukuk, genellikle belirli toplulukları (Müslümanlar ve gayrimüslimler) kapsarken, modern hukuk tüm vatandaşları kapsar ve din ayrımı yapmaz. 3. Yasalara Uygunluk: Modern hukuk, demokratik ilkeler ve insan haklarına saygı temelinde şekillenir ve yasaların üstünlüğü ilkesine dayanır. 4. Hukukun Uygulanması: Eski hukukta hukukun uygulanması genellikle yerel otoriteler ve kadılar tarafından gerçekleştirilirken, modern hukukta bağımsız yargı organları tarafından uygulanır. 5. Hukukun Karmaşıklığı: Modern hukuk, çağdaş toplumların ihtiyaçları ve beklentileri değiştiği için daha karmaşık ve detaylı bir hukuk sistemi oluşturmuştur.

"Yokuşa Akan Sular" kitabı, tarım toplumundan sanayi toplumuna geçiş sürecinde yaşanan maddi ve manevi toplumsal sorunları Karslı bir işçi olan Cevher Bican ve çevresindekilerin başından geçen olaylarla ele almaktadır. Bu bağlamda, eser sanayileşmeye ve modernleşmeye derviş gözüyle yapılan bir eleştiri olarak da değerlendirilmektedir.

Tutunamayanlar romanında şehirler, modernleşme sürecinin bir yansıması olarak değişir. Romanda, kent genel olarak "tutunanların" yaşadığı mekân olarak görülürken, doğa tutunamayanların kaçtığı ve sığındığı bir barınak gibidir.

XIX. yüzyılda Osmanlı'da eğitim alanındaki gelişmeler şunlardır: 1. Medreselerin yanı sıra modern okulların açılması: Yabancı dil, matematik, fen gibi bilim alanlarında eğitim yapan okullar açıldı. 2. Yurt dışına öğrenci gönderilmesi: II. Mahmut döneminde Avrupa'ya öğrenciler gönderildi ve dönenler Osmanlı Devleti'nde önemli görevler üstlendiler. 3. Galatasaray Sultanisi'nin açılması: 1868'de modern bir lise olan Galatasaray Sultanisi açıldı. 4. Darülfünun'un açılması: 1870 yılında ilk üniversite olan Darülfünun açıldı. 5. Eğitim yönetiminin merkezileşmesi: 1857'de Maarif-i Umumiye Nezareti kuruldu ve 1869'da Maarif-i Umumiye Nizamnamesi yayımlandı. 6. Meslek ve sanat okullarının açılması: Baytar Mektebi, Orman ve Maden Mektebi, Telgraf Mektebi, Kadastro Mektebi, Dişçi Mektebi gibi çeşitli meslek okulları açıldı.

"Ein ganzes Leben" (Türkçe karşılığı: "Bütün Bir Hayat") 2023 yapımı bir filmdir ve yönetmenliğini Hans Steinbichler üstlenmiştir. Film, Andreas Egger adlı bir adamın 20. yüzyıl boyunca süren yaşam hikâyesini ele alır. Filmin temaları arasında modernleşme, sınıf farkları, sanayileşme, toplumsal travma ve insan-doğa ilişkisi yer alır.

"Beyaz Zambaklar Ülkesinde" kitabı, Finlandiya'nın modernleşme ve başarı hikayesini anlattığı için önemlidir. Kitabın öne çıkan önemli yönleri şunlardır: - Eğitim ve kültür: Eğitim sisteminin değiştirilmesiyle Finlandiya'nın nasıl refah seviyesine ulaştığını vurgular. - Toplumsal dayanışma: Halkın her kesiminden insanların ortak hedefler etrafında kenetlenmesini ve aydınların halkla bütünleşmesini işler. - Mustafa Kemal Atatürk'ün ilgisi: Atatürk, kitabı askeri okullarda okutulmasını ve öğrencilere tavsiye edilmesini istemiştir. Bu nedenlerle, "Beyaz Zambaklar Ülkesinde" kitabı, hem tarihsel bir belge hem de bir ilham kaynağı olarak değer taşımaktadır.

Turyapı logosunun neden değiştiği hakkında doğrudan bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, genel olarak büyük markaların logolarını değiştirmesinin bazı nedenleri şunlardır: 1. Tasarım İhtiyacı: Eski tasarım trendleri ve çizgiler ihtiyaçları karşılamıyor olabilir. 2. Değişim ve Modernleşme: Nesiller ve alışkanlıklar değiştikçe, markalar da günümüzün çizgilerine ve tarzlarına ayak uydurmak isteyebilir. 3. Algı Yönetimi: Markalar, nostaljik bir algıdan uzak durup, güvenilir ve yıllardır burada olduklarını unutturmamak için logolarında köklü değişiklikler yapmaktan kaçınabilirler. Ayrıca, spor organizasyonlarında da logo değişiklikleri, ligin veya kupanın imajını yenilemek ve marka değerini artırmak amacıyla yapılabilir.